Xülasə Tədqiqatın məqsədi Azərbaycanda informasiya iqtisadiyyatı quruculuğunun tarixi aspektdən tədqiq
Yüklə 165,64 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3. İnformasiya iqtisadiyyatı quruculuğu: mövcud vəziyyət və inkişaf meyilləri
BMT-Birləşmiş Millətlər Təşkilatının uyğun komitəsində Azərbaycan kosmik ölkələr sırasına qəbul olunmuş və respublika kosmik fəzanın sülh məqsədlərlə istifadəsi üzrə müvafiq öhdəliklər götürmüşdür. Kosmik sənayenin yaradılması və inkişafı üzrə Dövlət Proqramı icrasına uyğun olaraq 7 fevral 2013-cü il tarixində Azərbay- canın birinci telekommunikasiya peyki “Azərspace-1” Fransız Qvianasında (Cənubi
mundan, Qviana Kosmik Mərkəzindən yerli vaxtla saat 18:36-da (Bakı vaxtı ilə 8 fevral 2013-cü il saat 01:36) orbitə buraxılmışdır. “Azerspace-1” peyki “Orbital Sciences” korporasiyası tərəfindən işlənib hazırlanan və hazırda 22 fəal peykin üzərində uğurla fəaliyyət göstərdiyi “STAR-2” peyk platforması əsasında yığılmışdır. Telekommunikasiya peykinin orbitə çıxarılması, idarə olunması və istismar işlərinin həyata keçirilməsini təmin etmək üçün ölkə prezidentinin sərəncamı ilə (03.05.2010-
likada peyk infrastrukturunun inkişafı və müxtəlif təyinatlı peyklərin orbitə çıxarılması məqsədi ilə Azərbaycan və Fransa arasında kosmik sənaye üzrə strateji əməkdaşlıq çərçivəsində 2014-cü ildə Fransanın “Airbus DS Geo” SA şirkətinə məx- sus “SPOT 6” peyk toplusu formasında birgə istifadəsi nəzərdə tutulan Yer səthinin məsafədən müşahidə peyki - “Azersky” də orbitə çıxarılmışdır. “Azərkosmos” ASC və ABŞ Ticarət və İnkişaf Agentliyi (USTDA) arasında imzalanmış Qrant Müqa - viləsinə uyğun olaraq, seçilmiş şirkət tərəfindən “Azerspace-2” ikinci telekommu- nikasiya peykinin 2017-ci ildə orbitə çıxarılması üzrə texniki-iqtisadi əsaslandırma hazırlanmışdır. Bu məqsədlə Kanadanın “MDA” korporasiyasına məxsus olan və qərargahı ABŞ-ın Kaliforniya ştatında yerləşən “Space Systems Loral” peyk is- tehsalçısı şirkəti ilə müvafiq müqavilə (20.10.2015-ci il tarixində) bağlanmışdır. Həmçinin peyki orbitə çıxaracaq raketdaşıyıcının seçilməsi üzrə tenderin nəticələrinə əsasən Fransanın “Arianespace” şirkəti ilə “BakuTel-2015” 21-ci beynəlxalq telekommunikasiya sərgi və konfransı çərçivəsində 63 milyon ABŞ dolları dəyərində müqavilə (02.12.2015-ci il) imzalanmışdır. Bundan başqa “Azərspace-2” peykinin resurslarının 45,9%-nin uzunmüddətli icarəsi haqqında peyk rabitəsi üzrə dünya li - derlərindən olan “İntelsat” şirkəti ilə də müvafiq müqavilə bağlanılmışdır. Bütün bunlara rəğmən Azərbaycanda İKT dövlət idarəçiliyi, elm, təhsil, səhiyyə, bank işi və digər sahələrdə yeni dəyərlər yaradan ictimai-iqtisadi münasibətlərin vacib tərkib hissəsinə çevrilmişdir [10-13, 15]. Azərbaycanda da davamlı təmin etmək üçün yeni “Azərbaycan Respublikasında informasiya cəmiyyətinin inkişafına dair 2014-2020-ci illər üçün Milli Strategiya” qəbul olunmuş, dövlət idarəetmə strukturunu təkmilləşdirmək məqsədi ilə Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyi əsasında Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi yaradılmışdır. Nazirliyin Əsasnaməsinə müvafiq olaraq yüksək texno - logiyalar – telekommunikasiya, informasiya texnologiyaları, mikroelektronika, kos- mik, nüvə, nano, bio və digər innovativ elmtutumlu texnologiyaları əhatə edir. Yeni 142 M.Hacızadə AZƏRBAYCANDA İNFORMASİYA İQTİSADİYYATI QURUCULUĞU: TARİXİ... 4(130)/2016 statusda nazirliyin missiyasına qabaqcıl texnologiyaları ölkəyə gətirmək, elm tu- tumlu sənayenin inkişafını sürətləndirmək kimi vəzifələr də daxil edilmiş və bu məqsədlə onun nəzdində MDB-Müstəqil Dövlətlər Birliyi məkanında və bir çox Avropa ölkələrində belə analoqu olmayan bir təsisat -“Yüksək Texnologiyalar üzrə Tədqiqat və İnkişaf Mərkəzi” yaradılmışdır. Mərkəz XXI əsr konverqensiya texnologiyasını həyata keçirir və hazırda burada “nanotexnologiya”, “biotex - nologiya”, “neyroelektronika” və “süni intellektin” birləşərək gələcəyin təkamül sə- nayesi formalaşdırılır. Mərkəzdə, həmçinin sonuncu nəsil, o cümlədən Fotometrik, Bio-kimya nanotexnoloji, A-CVD karbon nanotexnologiyalar, Optik spektrometriya, Elektron mikroskop (AFM-Atom Qüvvət Mikroskopu, SEM - Skanedici Elektron Mikroskopu) kimi çoxsaylı laboratoriyalar fəaliyyət göstərir. Burada, həmçinin Avropa standartlarına uyğun müasir “Clean room” yaradılıb ki, ondan da yüksək texnoloji məhsullar alınır [11].
Hazırda Azərbaycanın da İKT sektorunda, o cümlədən ölkədə informasiya cəmiyyəti quruculuğu sahəsində başlanan miqyaslı işlər davam etməkdədir. İnternet mediasının inkişafı, bu şəbəkədə fikir və söz azadlığının mövcudluğu, elektron qəzet və jurnalların, xarici və daxili sosial şəbəkələrin geniş yayılması İKT-nin cəmiyyətə verdiyi yeni imkanlar sırasındadır. Bu gün Azərbaycanda ölkənin iqtisadi qüdrətinin artırılması, sosial həyatın keyfiyyət yüksəlişinin təmin edilməsi istiqamətində iqti- sadiyyatın şaxələndirilməsi və gücləndirilməsi strategiyası həyata keçirilir [2, 10]. Həmin məqsədlə respublika prezidenti İlham Əliyevin 2012-ci il 29 dekabr tarixli fərmanı bazar iqtisadiyyatına keçidi adlayan yeni innovativ iqtisadiyat quruculuğuna təkan verən “Azərbaycan 2020: Gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyası qəbul edilmişdir. Burada əsas hədəf olaraq 2020-ci ilə Azərbaycanda ÜDM-in həcminin 2 dəfə artırılması və bu artımın iqtisadiyyatın diversifikasiyasına nail olunması, rəqabətqabiliyyətliyinin yüksəldilməsi, qeyri-neft sektorunun sürətli inkişafı və ölkədə biliklər iqtisadiyyatının qurulması hesabına reallaşdırılması nəzərdə tutul- muşdur [10, 12]. Bu istiqamətdə əsas güc amillərindən biri kimi də İKT sektorunda inkişafın sürətləndirilməsi ilə 2020-ci ilə qədər respublikada informasiya cəmiyyət- inə keçid təmin edilməli, biliyə əsaslanan innovasiya yönümlü iqtisadiyyat qurul- malı, dövlət və yerli özünüidarəetmə orqanlarında İKT-nin tətbiqi və elektron xidmətlər, həmçinin informasiya təhlükəsizliyi sahəsində fəaliyyət genişləndirilmə- lidir. Bunları əsas götürərək respublika Prezidenti İ. Əliyevin müvafiq Sərəncamı ilə 2013-cü il Azərbaycan Respublikasında “İnformasiya-kommunikasiya tex - nologiyaları ili” elan olunmuş və bu məqsədlə müvafiq tədbirlərin həyata keçi - rilməsinə başlanılmışdır [10]. 143 M.Hacızadə AZƏRBAYCANDA İNFORMASİYA İQTİSADİYYATI QURUCULUĞU: TARİXİ... 4(130)/2016 Yüklə 165,64 Kb. Dostları ilə paylaş:
|