Xx əsin əvvəlində əldə edilən texniki nailiyyətlər
Yüklə 5,08 Mb. Pdf görüntüsü
|
Avtomatlaşdırmanın yayılması 484 hərəkətləri təkrar-təkrar yerinə yetirirdi. Rəqəmlə idarə olunan köməkçi avtomatların tətbiqi çevik istehsal sistemlərinin yaranmasında ilk addım idi. Verilmiş sayda hissələrin, əl əməyinin müdaxiləsi olmadan tam avtomatik emal olunması üçün emal mərkəzlərinin texniki imkanları hələ kifayət etmirdi. Bu məsələnin həlli istiqamətində ilk addım 60-cı illərin ortalarında atılaraq, transfer xətlərində bir-birinin ardınca qoşulmuş dəzgahlar tətbiq olunur. Bu, ilk dəfə olaraq ABŞ-da fəaliyyət göstərən İnternational Harvester şirkətində tətbiq olunur. Pəstahların ayrı-ayrı yerlərdə emalı bir mərkəzi kompyüter tərəfindən nəzarət olunurdu. İri seriyalı istehsalda böyük sayda pəstahın hazırlanması avtomatlaşdırılmış texnologiya ilə uğurla həyata keçirildiyi halda, kiçik seriyalı istehsalda bu texnologiyaların tətbiqi əlverişli deyildi. Kiçik seriyalı istehsalda avtomatlaşma dərəcəsini artırmaq üçün emal mərkəzləri və transfer xətlərinin sintezindən ibarət texnoloji prosesin əsasları işlənməli idi. Kiçik və orta seriyalı istehsalda proseslərin avtomatlaşdırılması üçün 1970-ci ildə Ropol və Doletsalek yeni çevik istehsal sistemlərinin işlənməsini təklif edirlər. Onlar yeni istehsal sistemində avtomatlaşdırılmış emal prosesini yerinə yetirmək məqsədilə informasiya, enerji və material axınının maşın sistemində cəmləşdirilməsini nəzərdə tuturdular. Bu, o demək idi ki, ayrı-ayrı dəzgahlar ümumi texnoloji sistemin tərkib hissəsi olub, prosesin ümumi informasiya və material axınına inteqrasiya olunur. Emal mərkəzlərindən fərqli olaraq, burada tətbiq olunan dəzgahlardan yalnız öz imkanlarını mövcud texnoloji prosesdə iştirak edən başqa dəzgahlara uyğunlaşdırılması tələb olunurdu [3.16]. İnteqrasiya olunmuş çevik istehsal sistemləri bir neçə emal mərkəzindən ibarət olub, həm də ölçü və təmizləmə maşınları və termiki emal avadanlıqlarını özündə cəmləşdirir. Avtomatik nəqledici sistemlər emal olunan hissələri bir əməliyyat yerindən başqasına aparır. Prosesin Avtomatlaşdırmanın yayılması 485 çevik yerinə yetirilməsi üçün lazım olan informasiya mərkəzi hesablama maşınında yığılır, emal olunur və yerinə yetirilir (şəkil 3.26). Çevik istehsal sistemlərində istifadə olunan dəzgahlar adətən CNC- emal mərkəzləridir. Dəzgahlarda alət, pəstah maqazinləri, ölçü və nəzarət sistemləri avtomatlaşdırılmışdır. Material axını qurğuları nəqliyyat, yükləyici və boşaldıcı qurğu və anbarlardan ibarətdir. Elektron idarə olunan sistem və diyircəklərlə təchiz olunmuş nəqliyyat arabaları, palet avadanlıqları və robotlar emal olunan hissələrin, bəzi hallarda hətta alətlərin də ayrı-ayrı emal mərkəzləri, anbarlar və aralıq yığma məntəqələri arasında daşınmasına xidmət edir. İnformasiya sisteminin vəzifəsi çevik istehsal sistemlərində prosesin idarə və nəzarət olunmasından ibarətdir. Buraya işçi planların və idarə informasiyalarının hazırlanması və həmçinin texnoloji prosesin təşkili və verilənlərin yığılması üçün proqramlaşdırma sistemləri daxildir. Bununla avtomatik yerinə yetirilən emal prosesində tətbiq olunan sistemlərin nəzarət və idarə edilməsi sexin mərkəzi iş prosesinə çevirilərək getdikcə əl əməyindən avtomatik hazırlama prosesinə keçidi formalaşdırırdı. Doletsalek və Ropol hələ 60-cı illərin sonunda anlamışlar ki, ineqrasiya olunmuş texnoloji sistemlər heç də utopiya olmayıb, mövcud texniki imkanlardan istifadə etməklə həyata keçirilə bilən bir konseptdir. O da məlum idi ki, belə bir istehsal sisteminin yaradılması dəzgahqayırma və idarəetmə sistemlərinin istehsalçıları qarşısında yeni tələblər qoyurdu. İlk çevik istehsal sistemi- “System 24” Firma Molins Machine Co. tərəfindən İngiltərədə yaradılmışdır (şəkil 3.27). Bu, sistem böyük, əlvan metallardan hazırlanmış hissələri pəstah maqazinindən götürərək bir və ya bir neçə dəzgaha nəql etməyə və verilən tələblərə uyğun olaraq emal etməyə imkan verirdi. “System 24” sisteminin texnoloji üstünlüklərinə baxmayaraq, o dövrdə idarə sistemlərinin kifayət qədər inkişaf etməməsi nəticəsində, bu sistem geniş tətbiq oluna bilmir və onun istehsalı dayandırılır. 60-cı illərin sonunda, ABŞ-da NC dəzgah- Avtomatlaşdırmanın yayılması 486 Şə k il 3 .2 6 . Ç e v ik i st eh sa l si st e m in in s x e m a ti k t əs v i r i . ( 1 – r əfl ər ə q u ll u q ed ən a v t o m a t, 2 -r əfl ər , 3 -a r al ı q m ənt əq ə, 4 -d əz g ah p al etl ər i ü çü n yü kl əm ə m ənt əq əs i , 5 -ş a q u li e m a l m ərk əz i , 6 -y ükl əm ə v ə bo ş a l t m a t ər t i b at ı , 7 -d əz g ah s p u tn ikl ər in i y ığ m aq ü çü n y er , 8 -r e l s ü zr ə h ər ək ət ed ən r ob o t , 9 -ü fi qi e m a l m ərk əz i , 10 -i k it ər əf l i al ət m aq az in i, 11 -al ət ö t ür ən m ənt əq ə, 12 -r e l s ü zr ə h ər ək ət ed ən r ob o rt , 13 -b ər k i tm ə v ə a ç m a m ənt əq əs i , 14 -f ı r l a n a n k r a n , 15 -d i y i rc ək l i y o l ) Yüklə 5,08 Mb. Dostları ilə paylaş:
|