165
t
ərişi yerinə yetirmədikdə ata və ana qartal onları məcburi
şəkildə yuvadan köçməsinə qərar verirlər. Bunun
üçün onlar
böyük
əziyyətlər bahasına qurulmuş həmin yuvanı sökməyə
(dağıtmağa) başlayırlar. Əvvəlcə quş tükü və lələklərini, sonra
is
ə yumşaq otlarla və digər materiallarla bərkidilmiş hissələri
yuvadan sök
ərək çıxarıb atırlar. Böyümüş balalar bir qədər
qaratikanın üstündə yaşamalı olurlar. Lakin onların burada
yaşaması uzun sürmür. Ona görə ki, qaratikanın tikanları onla-
ra rahatlıq vermir. Tərpəndikdə, sağa, sola çevrildikdə onların
b
ədənini yaralayıb al qan edir. Nəticədə qartal balaları vəziy-
y
əti acınacaqlı olduğunu görüb onlar üçün burada yaşamağın
mümkünsüz olduğunu görərək yuvanı tərk edirlər. Onlar artıq
buradan uçub başqa yerdə daimi yaşamağı üstün tuturlar.
Ana v
ə ata qartal bir müddətdən sonra verdikləri qərarın
yerin
ə yetirilməsini “yerində yoxlamaq” məqsədilə köhnə yu-
vanı yoxlamağa gəlirlər. Artıq balalarının köhnə yuvada
yaşamadığını görüb sevinirlər. Yuvada başqa quşların yaşama-
dığını yəqin etdikdən sonra onu təzədən köhnə qayda üzrə
b
ərpa edirlər. Əvvəlki qaydada ata və ana qartal həmin yuvada
yaşamağa başlayırlar. Həyat köhnə axarı ilə davam edir. Ana
qartal t
əzədən yumurta qoyur. 40-45
gün erkək qaralla birgə
kürt yatdıqdan sonra yumuradan təzə balalar çıxır. Körpə
balalar is
ə yenə əvvəlki qayda üzrə ana və ata qartalın
himay
əsindədir. Ata və ana qartal balaların bütün ərzaq
t
ələbatını özləri ödəyir. Artıq böyüməkdə olan təzə balalar bu
yuvada köhn
ə ssenari üzrə ata və ana qaralın müəyyən etdiyi
vaxtad
ək qayğısız və təhlükəsiz yaşamaqda davam edirlər.
M
ənim zənimcə qartalların
bu müstəqillik “qanunu “
çox b
əyənilən bir həyat tərzidir.
Bütün ata və analar öz
övladlarının müstəqil şəraitdə yaşamasına çalışmalıdırlar.
Çünki t
ənbəl, müftəxor, ələbaxım, yaşamaq uğrunda mübarizə
ruhundan m
əhrum olan meşşan təbiətli yeniyetmələr və
g
ənclər ailəyə və cəmiyyətə heç vaxt xeyir gətirmir.
Onlar öz
166
iyr
ənc xarekerləri, hərəkətləri və əməlləri ilə tez-gec ailədə və
c
əmiyyətdə bir artıq yükə çevrilirlər.
M
əktəb yaşlı uşaqların zərərli vərdişlərdən uzaq olması
üçün valideynl
ər və müəllimlər onların təlim tərbiyəsində
iradi keyfiyy
ətlərin düzgün izah
edilməsinə xüsusi diqqət
verm
əlidirlər.
Unutmaq olmaz ki, vaxtında yerinə yetirilməyən tərbiyə işi
h
ər hansı səbəbdən gecikirsə və ya heç yerinə yetirilmirsə bu
ail
ələrə və cəmiyyətə çox baha başa gəlir. Yuxarıda sadala-
dığımız iradi keyfiyyətləri olmayan yeniyetmələr və gənclər
heç cür yaşadığımız cəmiyyəti işıqlı sabaha, xoşbəxt
gələcəyə
apara bilm
əz.
Ona gör
ə də valideynlər öz övladlarının, müəllimlər isə öz
yetirm
ələrinin daha bilikli, sağlam və xoşbəxt görmək istəyir-
l
ərsə onlara yuxarıda qeyd edilən yüksək formalı iradi keyfiy-
y
ətlərin maarifləndirmə yolu ilə aşılanmasına səy
göst
ərməlidirlər.
M
əktəbdə təhsil alan yeniyetmələr və gənclər arasında
əmələ gəlmiş hər hansı zərərli vərdişin vaxtında qarşısının
alınması valideyn və müəllimlərin təxirəsalınmaz vəzifəsi-
dir. Bel
ə ki, bu bəd əməlin vaxtında cücərtiləri ləğv olun-
masa onlar bir müdd
ətdən sonra adətə çevrilə bilər. Adət
is
ə uzun müddət təkrar edilən və adi hala keçən bir
davranış formasına deyilir.
167
80 YAŞLI QOCAMAN MÜƏLLİM
OSMAN PAŞAYEVLƏ MÜSAHİBƏ
Qırx ildən artıq Gəndov kənd orta məktəbində tarix müəl-
limi işləmiş, Osman Paşayev rayonda mənim tanıdığım ən
f
əal tarix müəllimlərindəndir. Lakin onun başqa tarix müəllim-
l
ərindən
bir fərqi var ki, bu insanın fəaliyyəti çoxşaxəlidir.
Onun bir çox istiqam
ətlər üzrə öz sözünü demək qabiliyyəti
vardır. Məsələ burasındadır ki, Osman müəllimin işi təkcə
mü
əllimliklə bitmir. Biz onun əmək və həyat fəaliyyətini bir
balaca araşdırsaq, onun yüksək biliyə və bacarığa malik olan
m
əktəb direktoru-pedaqoq,
kənd sovetinin sədri, partiya
t
əşkilatı katibi, təşkilatçı, təbliğatçı, mühazirəçi, tədqiqatçı,
voleybolçu v
ə idmanın çox növlərinə bələd olan bir idmançı,
seçki v
ə siyahıya alma komissiyalarının sədri və sair bu kimi
v
əzifələrdə və digər ictimai işlərdə görürük. Bütün bu işlərin
icrası zamanı Ocman müəllim ona tapşırılan işdə öz məsuliy-
y
ət dərəcəsini vaxtında və düzgün başa düşərək
demək olar ki,
onların yerinə yetirilməsində birinci yoruldum deməyib,ikinci
is
ə bu işlərin icrasında heç vaxt ciddi səhvə yol verməyib.
G
əndov məktəbindən bəhs edən bu kitaba köməklik məq-
s
ədilə müsahibə verməsini ondan xahiş etdik. O, bizim
t
əklifimizi səmimiyyətlə qəbul etdi. Ona görə də aşağıda
Osman mü
əllimdən aldığımız müsahibəni heç bir ciddi
d
əyişilik etmədən olduğu kimi oxuculara təqdim edirik:
-Ali t
əhsilinizi başa vurduqdan sonra 1957-ci ildən 2015-
ci il
ə kimi Gəndov kəndində yaşamış və işləmisiniz. Arxaya
dönüb baxanda bu m
əktəbə ilk işə başladığınız dövrləri necə
xatırlayırsınız ?
-M
ən 1957-ci ilin 16 avqustunda Gəndov kənd orta
m
əktəbinə tarix müəllimi təyin olundum. O zaman məktəbin
direktoru Xudabaxış Cəfərov,
dərs hissə müdiri Əmirxan
Q
əribov idi. Partiya təşkilatı katibi kimya-biologiya müəllimi