gan joylarga yangi vaziyatda yuk tu sh ish i m u am m o si h a l etiladi.
Y ong‘inga qarshi tad birlar belgilanadi. O bid aning m u h an d islik -
texnikaviy jih ozlari ob id ad an yangi m aq sad lard a fo y d alanish ni
k o 'z d a tutibgina qolm ay, sh u b ilan b irg a un i saqlaydi ham .
M uhandislik tarm og’ini loyihalashda ko‘p o ‘ziga xosliklar m av
jud. S hun ga k o ‘ra bu ishda t a ’m irc h i-m e ’m o r ishtiroki shart.
T a ’mirlash loyihasini amalga oshirishdagi o'ziga xosliklari.
T a ’m ir ja ra y o n in in g xususiyatlari, u n in g tiy n atid an kelib ch iq a-
di. T a ’m ir ob id an i ochib tik lashdir. B a ’z a n
ta ’mirlash to ‘xtatilib,
qayta tadqiq qilinadi.
Yangi o c h ilg an m a ’lu m o tla r t a ’m ir loyi
h asin i q ay ta ishlashga m a jb u r q ilish i m u m k in .
Ish q im m a t-
lashadi va sekinlashadi, n aq sh yoki su rat och iisa, u larn i saqlash
u c h u n m axsus ta d b irlar k o ‘rish z a ru ra ti tu g ‘iladi.
T a ’mirlash asosan qo’lda bajarilishi lozim. U nga kam yob hu n ar-
m and-m utaxassislar: m asalan, yog‘o c h o ‘ym akorlar, n a q q o sh lar
va h.k. jalb qilinadi.
T a ’m irla sh d a
qo'Uanadigan ashyolar
a so san t o ‘rt g u ru h g a
kirad i:
1-guruh — q o ‘llanilgan yoki un g a yaqin ash yo lar — to sh ,
g‘isht, sopollar va h.k. Tosh a w a l o lin g an jo y id an olinishi m a ’qul.
M axsus buy urtm a bilan g ‘isht tay y o rlan ish i m u m k in . A shyolar-
ning keyin h a m saqlanishini o ‘ylash kerak.
2 -g u ru h — maxsus ta ’m irlash u c h u n
tay y o rlang an zam onaviy
m a teria llar loyihachining m aqsad ig a k o ‘ra k o 'rin ish id a n a w a lg i
ash y o d an keskin yoki sal farqlanishi yoki m u tla q o farqlan m asli-
gi m u m k in . G ‘isht tushib ketgan jo y d a o ‘rn in i m axsus qo rish m a
bilan to id ir is h im koniyati bor.
3-gu ru h — yangi, ko‘p ro q konservatsiya u ch u n saqlashda foy-
dalaniladigan ashyolar. U lar strukturaviy m ustahkam lash, biologik
jih a td a n zararsizlantirish u ch u n ishlatiladi. ShafTof ashyolar bug‘ni
ch iq a z a d i, suv k irg ‘izm aydi, le k in ch id am siz. U la m i te z -te z
yangilab turish zarur.
4 -g u ru h — k o ‘rinm ay d ig an jo y lard a ishlatishi m u m k in b o ‘lgan
z a m o n a v iy ashyolar,
B u g uruhlardagi ash yo lar a w a lg i ash y o lard a n fizik xossalari
bilan keskin farqlanm asligi kerak.
X ossalari keskin farqlansa,
t a ’m ir u ch u n noxush o q ib a tlar p ay d o b o ia d i.
O bida tevaragi b eto n yoki asfalt bilan farshlanm asligi m a'qul.
C h u n k i u la rn in g ta g id a n am yig‘lib, o b id a d ev orlariga chiqa
b o shlay di. S h o ‘rxok h am payd o b o ‘ladi. T osh yoki g‘isht qum
ustiga yotqizib farshlangani m a'q u l.
G ‘ishtlarni tozalash da qum bilan tozalash usulini q o ‘llamaslik
kerak. G ‘isht pishirilganda va uzoq m uddat havoda b o lg a n d a sir-
tid a zich qo biq h o sil q ilad i. T a 'm ir ish larin ing xususiyatlariga
k o ‘ra ish h aqi va m u d d a ti kabi m ezonlar b o sh q ach aro q olinadi.
T a 'm irla sh d a lo y ih ach in in g vazifalari yangi in sh o o t loyiha-
ch isin ik id an an ch a farq qiladi. U ning asosiy vazifasi — n azo rat
em as, balki ta 'm irg a ilm iy-tex nik rahbarlik qilishdir. T a ’m irch i-
loy ih ach i ish jo y id a o ‘z k o ‘rsatm alarini m axsus d aftarga yozib
b o rad i. U sta lar b ajarilganligini ham qayd etadi. D aftard a rasm
y o ki sxem a k abilar h a m chizilishi m um kin. T a ’m irlash jaray o n i-
n i o ‘zid a aks ettirg an d a fta r keyin davlat arxiviga topshiriladi.
L o yihachi z a ru r b o lg a n taqd ird a o ‘zga m utaxassislarni —
arxeolog, konstruktor, rassom va boshqalam i ishga chaqiradi.
Z arur
h o lla rd a ishn i t o ‘x ta tib q o kyishi m um kin. L o y ih ach i obid an i
t a ’m irlagandan keyin kom issiyaga topshirishda q atnashishi lozim.
T a ’m irlashning hisoboti ishning so‘nggi bosqichi hisoblanadi.
H iso b o td a o b id a n in g qisqa t a ’rifi, ta d q iq iy ishlar b ay o n i be-
riladi. A yniqsa, t a ’m ir v aq tid a topilib, loyihada kerakligicha aks
etm ag an daliU ar to ‘la k o 'rsatilad i. K eyingi q atlam lard an xalos
b o ‘linishi, tik lan g an jo y lar, u la r uch u n d alillar k eltirilad i, k i
ritilg an o ‘zgarishlarga k a tta e 'tib o r beriladi.
T a ’m ir h ajm i ju d a k a tta b o ‘lganda
ijroiy chizmalar
beriladi.
U larn in g m aqsadi ikkita: 1) t a ’m ird an keyingi h o latn i k o ‘rsatadi.
0 ‘Ichov yo ki io y ih a
ch izm alarid an farq lan ad i, lekin u la r h am
o ‘lc h o v c h iz m a la ri b a jarg an vazifani b ajarad i, y a ’n i keyingi
ish larg a as os sifatida fo y d alan ilad i; 2) ta 'm ir ja ra y o n in i kuzatish
im k o n in i b erad i. Ijro iy c h iz m a la r q ilin g an ish la m in g k a rto -
g ram m asi vazifasini bajaradi.
T a ’m ir loyihasi m u h o k a m a qilingan m ajlis b ay o n n o m alari
h a m hisobotga qo'shiladi.
Ta 'mirlash
tashkilotiga va
muhofaza ido-
rasiga
h iso b o tlar topshiriladi.
H iso b o tn in g asosiy m a z m u n i m a tb u o td a yoritiladi.
S a v o lla r
1. T a ’m irlash n in g m u s a w a d a lo y ih a sid a q a n d a y m a sa la la r hal etiladi?
2 . T a 'm irla sh loyihasiga n im a la r (q a n d a y hu jja tla r) ilova q ilin ad i?
3 . Q an d ay hollarda ishchi loyiha tuzilad i?
4 . N im a u c h u n hisobot t a ’m irla sh lo y ih asin in g y ak u n lo v ch i b o sq ic h i deb
h iso b ian a d i?
5. Yodgorlikni yangi fnnksiyaga m o slashtirish loyihasi q an d a y
h ollarda ishla-
n ad i? U n in g o ‘ziga xos xususiyatlari n im a la rd a n iborat?
6 . N im a u ch u n yodgorlikda g ‘ishtlarni q u m bilan tozalash tavsiya etilm aydi?
7 . L oyihachi ustakm m ig ish lari u stid a n n a z o ra t qilish k erak m i yoki ilm iy-
te x n ik rah b arlik qilish kerakm i?
8 . Ijroiy c h iz m a la r nim a? Q a n d a y h o lla rd a ijroiy c h iz m a la r qilin ad i?
Dostları ilə paylaş: