Yol hərəkəti haqqında

2014v4 

38 

 

a) “Sürәti azaldın” siqnalı nizamlayıcı әl ilә yuxarı-aşağı hәrәkәtlәr edәrsә, hәrәkәtә icazә verilәn istiqamәtlәrdә 

sürücüdәn öz nәqliyyat vasitәsinin sürәtini azaldılmasını tәlәb edir; 

b) “Sürәti artırın” siqnalı nizamlayıcı  әli ilә üfüqi vәziyyәtdә (saat әqrәbi istiqamәtindә) dairәvi hәrәkәtlәr 

edәrsә, hәrәkәtә icazә verilәn istiqamәtlәrdә sürücüdәn öz nәqliyyat vasitәlәrinin sürәtini artırmaq, piyadalardan isә 

yolu keçmәsini tezlәşdirmәyi tәlәb edir; 

v) “Dayanın” siqnalı nizamlayacı  tәrәfindәn hәr hansı  nәqliyyat vasitәsinә  tәrәf yönәldilmişdirsә, onun 

sürücüsündәn öz nәqliyyat vasitәsini yolun hәrәkәt hissәsinin kәnarında dayandırmasını tәlәb edir. 

III. Müstәsna hallarda (yol hәrәkәtinin tәhlükәsizliyini tәmin etmәk mәqsәdilә tәxirә salınmayan tәdbirlәrin görülmәsi 

üçün zәrurәt yaranarsa), nizamlayıcı bu maddәnin ikinci hissәsindә göstәrilәn siqnalların mәnalarından fәrqli olaraq 

yol hәrәkәti iştirakçılarına aydın olan digәr siqnalları verә bilәr. 

IV. Bu maddәdә nәzәrdә tutulmuş siqnalları verәrkәn, nizamlayıcı fitdәn dә istifadә edә bilәr. 

V. Nizamlayıcı elә yerdә dayanmalı  vә elә  tәchiz edilmәlidir ki, yol hәrәkәti iştirakçıları onun tәrәfindәn verilәn 

siqnalları sutkanın işıqlı  vә qaranlıq vaxtı seçә bilsinlәr. Bu mәqsәdlә sutkanın qaranlıq vaxtında nizamlayıcı  işıq 

düşәn yerdә dayanmalıdır vә ya istifadә edilәn jezl işıq saçan vә yaxud işıq verәn olmalıdır. 

 

Maddә 59. Svetoforun siqnalları 

I. Yollarda, yolayrıclarında vә digәr yerlәrdә yol hәrәkәtini nizama salmaq üçün svetoforlardan istifadә olunur. 

Svetoforların vasitәsi ilә verilәn siqnallarda yaşıl, sarı, qırmızı vә ağ-sarımtıl rәnglәr tәtbiq edilir (3 saylı Әlavә). 

II. Tәyinatından asılı olaraq svetofor siqnalları dairәvi formalı, ox (oxlar), piyadanın vә ya velosipedin silueti şәklindә 

vә X formalı ola bilәr. Dairәvi siqnallı svetoforların yaşıl ox (oxlar) şәklindә bir vә ya iki әlavә bölmәsi ola bilәr: hәmin 

bölmәlәr dairәvi yaşıl siqnalın sәviyyәsindә yerlәşdirilir. 

III. Svetoforun dairәvi siqnallarının aşağıdakı mәnaları vardır: 

1) yaşıl rәngli işığın yanması — bu siqnal hәrәkәtә icazә verir; 

2) yaşıl rәngli işığın yanıb- sönmәsi — bu siqnal hәrәkәtә icazә verir vә bildirir ki, onun vaxtı qurtarır, tezliklә 

qadağan siqnalı yanacaq (yaşıl siqnalın sönmәsinә  qәdәr qalan müddәti sürücülәrә bildirmәk üçün rәqәmli tablo 

tәtbiq edilә bilәr); 

3) sarı rәngli işığın yanması — bu siqnal hәrәkәti qadağan vә tezliklә siqnalların dәyişәcәyi barәdә xәbәrdarlıq 

edir; 

4) sarı rәngli işığın yanıb-sönmәsi — hәrәkәtә icazә verir vә nizamlanmayan yolayrıcının vә ya piyada keçidinin 

olduğunu bildirir, tәhlükә barәdә xәbәrdarlıq edir; 

5) qırmızı rәngli işığın yanması vә ya yanıb-sönmәsi — bu siqnal hәrәkәti qadağan edir; 

6) qırmızı  vә sarı  rәngli işıqların eyni vaxtda yanması — bu siqnal hәrәkәti qadağan edir vә tezliklә yaşıl 

siqnalın yanacağını bildirir. 

IV. Svetoforun oxlar şәklindә qırmızı, sarı vә yaşıl rәngli işıqlarının mәnası müvafiq rәngli dairәvi işıqların mәnası ilә 

eynidir, lakin onların qüvvәsi yalnız oxlarla göstәrilәn istiqamәtә (istiqamәtlәrә) şamil edilir. Hәm dә sola dönmәyә 

icazә verәn ox, müvafiq yol nişanının geriyә dönmәyi qadağan etmәdiyi hallarda, geriyә dönmәyә  dә icazә verir. 

Әlavә bölmәdәki yaşıl oxun da mәnası belәdir. Әlavә bölmәnin işığının sönmәsi bu bölmәnin nizamladığı istiqamәtdә 

hәrәkәtin qadağan edilmәsi demәkdir. 

V. Svetoforun әsas yaşıl işığının üstünә qara konturlu ox (oxlar) çәkilmişsә, bu, sürücülәrә svetoforun әlavә 

bölmәsinin olduğunu bildirir vә әlavә bölmәnin işığında göstәrilәndәn fәrqlәnәn digәr istiqamәtlәrdә hәrәkәtә icazә 

verir. 

VI. Svetoforun işığı piyada (velosiped) silueti şәklindәdirsә, onun qüvvәsi yalnız piyadalara (velosipedçilәrә)  şamil 

edilir. Bu zaman yaşıl işıq piyadaların (velosipedçilәrin) hәrәkәtinә icazә verir, qırmızı  işıq isә onların hәrәkәtini 

qadağan edir. Velosipedçilәrin hәrәkәtini nizamlamaq üçün hәmçinin dairәvi işıqları olan kiçik ölçülü svetoforlardan 

da istifadә edilә bilәr; hәmin svetoforlara üzәrindә qara rәngli velosiped tәsviri olan 200x200 mm ölçüdә ağ rәngli 

düzbucaqlı lövhә әlavә olunur. 

VII. Kor piyadalara yolun hәrәkәt hissәsini keçmәyin mümkünlüyünü bildirmәk üçün svetoforun işıq siqnallarına sәs 

siqnalı da әlavә edilә bilәr. 

VIII. Yolun hәrәkәt hissәsinin zolaqları ilә, xüsusәn hәrәkәt istiqamәti әks tәrәfә dәyişә bilәn zolaqları ilә nәqliyyat 

vasitәlәrinin hәrәkәtini nizamlamaq üçün belә yollarda qırmızı rәngli X formalı siqnalı vә aşağı yönәldilmiş oxşәkilli 

yaşıl siqnalı olan qarşılıqlı svetoforlar tәtbiq edilir. Bu siqnallar onların altında yerlәşәn zolaqda hәrәkәti müvafiq 

sürәtdә qadağan edir vә ya ona icazә verir. Qarşılıqlı svetoforun әsas siqnallarına diaqonal üzrә aşağı sağa vә ya sola 

istiqamәtlәndirilmiş oxşәkilli sarı siqnal әlavә edilә bilәr; onun yanması siqnalın dәyişәcәyini vә oxun göstәrdiyi 

zolağa keçmәyin zәruriliyini bildirir. Hәr iki tәrәfdәn 

 1.9 nişanlama xәtti olan zolağın üzәrindә asılmış 

qarşılıqlı svetofor siqnalları yanmadıqda, bu zolağa girmәk qadağandır. 

IX. Tramvaylar, habelә digәr ümumi istifadәdә olan nәqliyyat vasitәlәri üçün ayrılmış zolaqda hәrәkәt edәn hәmin 

nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәtini nizamlamaq üçün “T” hәrfi şәklindә yerlәşmiş ağ-sarımtıl dörd dairәvi siqnalı olan 

birrәngli siqnal svetoforları tәtbiq edilә bilәr. Svetoforun aşağısında yanan siqnalla eyni anda yuxarıda yanan bir vә 

---

2014v4 

39 

 

ya bir neçә siqnal — hәrәkәtә icazә verir. Aşağı siqnalla birlikdә: yuxarıdakı sol siqnal yananda — sola, ortadakı 

yananda — düzünә, sağdakı yananda — sağa hәrәkәt etmәyә icazә verir. Әgәr yalnız yuxarıdakı üç siqnal yanırsa, 

hәrәkәt qadağandır. 

X. Dәmiryol keçidindә yerlәşәn dairәvi ağ-sarımtıl siqnal nәqliyyat vasitәlәrinin keçiddәn keçib getmәsinә icazә verir. 

Yanıb-sönәn ağ-sarımtıl vә sönmüş  qırmızı siqnal olduqda görmә sahәsi hәddindә keçidә yaxınlaşan qatarın 

(lokomotivin, drezinanın) olmadığı halda hәrәkәtә icazә verir. 

XI. Azәrbaycan Respublikasının müvafiq icra hakimiyyәti orqanının yol hәrәkәti tәhlükәsizlik komissiyasının qәrarı 

olmadan onların әrazisindә yerlәşәn yollarda svetoforlar qurmaq qadağandır. 

XII. Yollarda svetoforların qurulması  vә onların lazımi vәziyyәtdә  işlәmәsinә  nәzarәt Azәrbaycan Respublikasının 

müvafiq icra hakimiyyәti orqanı tәrәfindәn hәyata keçirilir. 

XIII. Müvafiq qәrar olmadan svetoforların qurulması üçün onları quraşdıran şәxslәr mәsuliyyәt daşıyırlar. 

  

Maddә 60. Svetoforun vә nizamlayıcının siqnallarının yerinә yetirilmәsi 

I. Svetoforun vә nizamlayıcının siqnallarının yerinә yetirilmәsi yol iştirakçıları üçün mәcburidir. 

II. Svetoforun vә ya nizamlayıcının qadağanedici siqnalı verildikdә sürücülәr nәqliyyat vasitәlәrini stop-xәtt 

(

 1.12 yol xәtti) qarşısında (әgәr bu xәtt yoxdursa, piyadaların hәrәkәtinә maneә törәtmәdәn kәsişәn 

yolun hәrәkәt hissәsi qarşısında), piyada keçidi qarşısında, digәr yolayrıclarında isә svetofor qarşısında 

dayanmalıdırlar: 

1) yolayrıcında — kәsişәn yolun hәrәkәt hissәsi qarşısında (bu Qanunun 76-cı maddәsinin dördüncü hissәsini 

nәzәrә almaqla); 

2) bu Qanunun 44-cü maddәsinin üçüncü hissәsinә uyğun olaraq dәmiryol keçidi qarşısında; 

3) başqa yerlәrdә — hәrәkәtinә icazә verilәn nәqliyyat vasitәlәrinә vә piyadalara maneә yaratmadan svetofor 

vә ya nizamlayıcı qarşısında. 

III. Sürücü nәqliyyat vasitәsini nizamlayıcının göstәrdiyi yerdә dayandırmalıdır. 

IV. Svetoforun sarı  işığı yandıqda vә ya nizamlayıcı qolunu yuxarı qaldırdıqda nәqliyyat vasitәsini kәskin 

tormozlamadan bu maddәnin ikinci vә üçüncü hissәlәrindә müәyyәn edilәn yerlәrdә saxlaya bilmәyәcәk sürücülәrә 

hәrәkәti davam etdirmәyә icazә verilir. Siqnal verilәrkәn yolun hәrәkәt hissәsindә olan piyadalar keçidi boşaltmalı, bu 

mümkün olmadıqda isә, nәqliyyat vasitәlәrinin әks istiqamәtli hәrәkәtlәrini ayıran xәttin üzәrindә dayanmalıdırlar. 

V. Nizamlayıcının siqnalları vә göstәrişlәri svetoforun siqnallarına, yol nişanlarının vә nişanlama xәtlәrinin tәlәblәrinә 

zidd olduqda belә, sürücülәr vә piyadalar bu siqnallara vә göstәrişlәrә әmәl etmәlidirlәr. 

VI. Dәmiryol keçidlәrindә svetoforun yanıb-sönәn qırmızı siqnalı ilә bәrabәr, keçiddәn keçmәyin qadağan olunması 

barәdә hәrәkәt iştirakçılarına әlavә mәlumat vermәk üçün sәs siqnalı da tәtbiq oluna bilәr. 

 

Maddә 61. Yol nişanları 

I. Yollarda yol hәrәkәtinin qaydaları vә şәraiti barәdә müәyyәn mәlumat saxlayan vә yol hәrәkәtini nizamlayan әsas 

vasitәlәrdәn biri yol nişanlarıdır (4 saylı Әlavә). 

II. Yol nişanları 7 nişan qrupundan ibarәtdir: xәbәrdarlıq, üstünlük, qadağan, mәcburi hәrәkәt istiqamәti, 

mәlumatverici-göstәrici, servis, әlavә mәlumat (lövhәciklәr). 

III. Hәr bir yol nişanının öz nömrәsi olur ki, onun birinci rәqәmi qrupun nömrәsinә uyğun olur, sonrakı  rәqәmlәr 

qrupda ardıcıl nömrәni vә müxtәliflik mövcud olduqda onun ardıcıl nömrәsini әks etdirir. 

IV. Müxtәlif qruplardan toplanan üstünlük nişanlarından başqa, hәr qrup yol nişanlarının özünә  mәxsus rәngi vә 

forması vardır. 

V. Yol nişanlarının sutkanın hәr bir vaxtı fәrqlәndirilmәsi vә oxunması üçün, onlar daxili vә xarici işıqlandırılma vә ya 

işıqqaytarıcı  sәth ilә (nәqliyyat vasitәlәrinin işıq cihazlarının işığını  әks etdirәn xırda  şüşә kürәciklәrinin  әsasında 

xüsusi nazik pәrdә) tәchiz edilirlәr. Daxildәn işıqlandırılmış nişanlar yolun süni işıqlandırılmış yerlәrindә qurulur. Süni 

işıqlandırılmamış yollarda işıqqaytarıcı  sәthli nişanlar tәtbiq olunur. İşıqqaytarıcı  sәthli nişanların 100 metrdәn az 

olmayan mәsafәdәn görünmәsi tәmin edilәrsә, onların stasionar işıqlandırılmış yollarda da qurulmasına yol verilir. 

VI. Yol nişanlarının yerlәşdirilmәsi müvәqqәti xarakter daşıyırsa (mәsәlәn, yollarda tәmir işlәri görülürsә, yolun üstü 

sürüşkәndirsә vә s.) vә onların istifadә edilmәsinә ehtiyac qalmayıbsa, bu nişanlar tәcili çıxarılmalıdırlar. 

VII. Yolun eyni kәsiyindә üçdәn artıq yol nişanının qurulmasına icazә verilmir (tәkrar olunan nişanlar vә  әlavә 

lövhәciklәr nәzәrә alınmamaqla). Xüsusi qeyd olunmuş hallardan başqa yolun sağ  tәrәfindә bütün yol nişanları 

qurulur. İki vә ya artıq zolaqlarla bir istiqamәtdә hәrәkәti olan yollarda yol nişanları vaxtlı-vaxtında sürücü tәrәfindәn 

çәtinliklә qavranılarsa, onlarda olan mәlumat nәzәrә alınmaqla nişanlar tәkrar qurulmalıdır. Tәkrar nişanlar ayırıcı 

zolaqlarda,  әgәr ayırıcı zolaq yoxdursa vә  әks istiqamәtli hәrәkәt üçün iki hәrәkәt zolağından artıq hәrәkәt zolağı 

nәzәrdә tutulmamışdırsa, belә yol nişanları yolun sol tәrәfindә qurulurlar. Yolun solunda yerlәşdirilәn yol nişanının 

görünmәsinin tәmin olunması mümkün deyilsә vә ya әks istiqamәtli hәrәkәt üçün üç vә artıq hәrәkәt zolağı vardırsa, 

onda yol nişanları yolun hәrәkәt hissәsinin üstündә qurulurlar. 

---