2014v4
32
Maddә 49. Nәqliyyat vasitәlәrinin yolun hәrәkәt hissәsindә yerlәşmәsi
I. Normal hәrәkәt zamanı nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri vәziyyәtdәn asılı olaraq, yolun hәrәkәt hissәsinin sağ
kәnarı ilә hәrәkәt etmәlidirlәr. Yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda, habelә yaşayış mәntәqәlәrindә
5.1 vә ya
5.3 nişanları ilә işarәlәnmiş yolun hәrәkәt hissәsindә hәrәkәt istiqamәtindә sağ zolaq boş olduğu halda sol
zolaqlarla hәrәkәt etmәk qadağandır.
II. Hәr istiqamәtdә azı iki hәrәkәt zolağı olan ikitәrәfli hәrәkәt yollarında qarşıdan hәrәkәt üçün nәzәrdә tutulmuş
tәrәfә keçmәk qadağandır.
III. Üç hәrәkәt zolağı olan ikitәrәfli hәrәkәt yollarında nәqliyyat vasitәlәri yolun hәrәkәt hissәsinin mәrkәzindә
yerlәşәn vә hәr iki istiqamәt üçün sol kәnar hesab olunan orta zolağa keçmәmәlidirlәr. Orta zolağa keçmәyә yalnız
ötmә, yandan keçmә vә sola, yaxud geriyә dönmә üçün icazә verilir.
IV. Eyni istiqamәtdә azı iki hәrәkәt zolağı olan yolda tramvay yolları olduqda, tramvay yollarına çıxmaq qadağandır.
Başqa yollarda nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri tramvay yaxınlaşarkәn, imkan olan kimi tramvay xәttini
boşaltmalıdırlar.
V. Eyni istiqamәtdә üç vә daha çox hәrәkәt zolağı olan yolda nәqliyyat vasitәlәrinin bütün hәrәkәt zolaqlarını
tutduqları intensiv hәrәkәt vaxtı asta gedәn nәqliyyat vasitәlәri yalnız sağ kәnar zolaqla hәrәkәt etmәli, tam kütlәsi
3,5 tondan çox olan nәqliyyat vasitәlәri isә hәmin istiqamәtdә sol kәnar hәrәkәt zolağını tutmamalıdır; hәrәkәt
istiqamәtini sola dәyişmәk vә ya dönmә halları istisna tәşkil edir.
VI. Nәqliyyat vasitәlәrinin sürücülәri intensiv hәrәkәt vaxtı yalnız sola vә ya sağa dönmәk, ötmәyә hazırlaşmaq,
hәrәkәti düzünә istiqamәtdә davam etdirmәk, dayanacağa vә ya duracağa çıxmaq üçün olduqları hәrәkәt zolağını
qaydalara әmәl etmәklә dәyişә bilәrlәr.
Maddә 50. Hәrәkәt sürәti vә nәqliyyat vasitәlәri arasında ara mәsafәsi
I. Sürücü hәrәkәtin intensivliyini, nәqliyyat vasitәsinin, yükün xüsusiyyәtlәrini vә vәziyyәtini, yol vә meteoroloji
şәrati, xüsusәn hәrәkәt istiqamәtindә görmә şәraitini nәzәrә almaqla, nәqliyyat vasitәsini müәyyәn olunmuş sürәt
mәhdudiyyәtindәn çox olmayan sürәtlә sürmәlidir. Sürücü hәrәkәt üçün tәhlükә yarandığını gördükdә, nәqliyyat
vasitәsinin sürәtini tam dayanma hәddinә qәdәr azaltmaq üçün mümkün olan tәdbirlәri görmәlidir.
II. Nәqliyyat vasitәlәri:
1) yaşayış mәntәqәlәri daxilindә — saatda 60 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә (sәlahiyyәtli orqanlar yolun
müәyyәn sahәlәrindә daha yuxarı hәdd müәyyәn edә bilәrlәr, lakin bu hәdd saatda 90 kilometrdәn çox ola bilmәz),
yaşayış zonalarında vә hәyәt әrazilәrindә isә saatda 20 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә;
2) minik avtomobillәri vә icazә verilmiş maksimum kütlәsi 3,5 tondan artıq olmayan yük avtomobillәri yaşayış
mәntәqәlәrindәn kәnarda:
avtomagistrallarda — saatda 110 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә;
başqa yollarda — saatda 90 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә;
3) şәhәrlәrarası vә xüsusilә kiçik avtobuslar vә motosikletlәr yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda bütün yollarda
saatda 90 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә;
4) digәr avtobuslar, yedәyindә qoşqu aparan minik avtomobillәri, icazә verilәn maksimum kütlәsi 3,5 tondan
artıq olan yük avtomobillәri yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda:
avtomagistrallarda — saatda 90 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә;
başqa yollarda — saatda 70 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә;
5) banında adamlar daşıyan yük avtomobillәri — saatda 50 kilometrdәn çox olmayan sürәtlә;
6) yedәyindә mexaniki nәqliyyat vasitәlәri aparan nәqliyyat vasitәlәri — saatda 50 kilometrdәn çox olmayan
sürәtlә;
7) tәhlükәli, ağır çәkili vә iri qabaritli yüklәr daşıyan nәqliyyat vasitәlәri — daşıma şәrtlәri razılaşdırılarkәn
müәyyәn edilmiş hәddәn çox olmayan sürәtlә hәrәkәt etmәlidirlәr.
III. Sürücü sürәtdәn vә hәrәkәt şәraitindәn asılı olaraq elә ara mәsafәsi seçmәlidir ki, qabaqda gedәn nәqliyyat
vasitәsi sürәti kәskin azaltdıqda vә ya gözlәnilmәdәn dayandıqda, onunla toqquşmanın qarşısını almaq mümkün
olsun.
IV. Yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda ötmәni asanlaşdırmaq mәqsәdilә, asta gedәn, ağır yüklü vә ya uzun nәqliyyat
vasitәlәrinin sürücülәri özlәrindәn qabaqda gedәn nәqliyyat vasitәsi ilә kifayәt qәdәr ara mәsafәsi saxlamalıdırlar ki,
onları ötәn nәqliyyat vasitәlәri ötmәni tam tәhlükәsiz şәraitdә başa çatdırsınlar. Әgәr sürücü ötmә әmәliyyatına
başlamışdırsa vә ötürsә, bu tәlәbә әmәl olunmur.
V. Üstün hәrәkәt rejimli nәqliyyat vasitәlәri zәrurәtdәn irәli gәlәn sürәtlә hәrәkәt edә bilәrlәr. Göstәrilәn nәqliyyat
vasitәlәrinin sürücülәri yol-nәqliyyat hadisәlәrinin qarşısını almaq üçün hәr cür tәdbir görmәlidirlәr.
2014v4
33
VI. Sürücülәrә:
1) nәqliyyat vasitәsini onun texniki xarakteristikası üzrә müәyyәn edilmiş maksimum sürәtdәn artıq sürmәk;
2) lüzumsuz olaraq hәddindәn az sürәtlә hәrәkәt etmәklә başqa nәqliyyat vasitәlәri üçün maneә yaratmaq;
3) yol-nәqliyyat hadisәsinin qarşısını almaq üçün lazım olan hallar istisna edilmәklә, nәqliyyat vasitәsini sәrt
tormozlamaq qadağandır.
VII. Yollarda nәqliyyat vasitәlәrinin hәrәkәt sürәtinin ölçülmәsi üçün nәzәrdә tutulan mobil vә ya stasionar xüsusi
texniki vasitәlәrdәn (radarlardan) qabaqda radarın mövcudluğu barәdә mәlumat vermәk mәqsәdilә
6.14
“İnformasiya stendi” servis nişanı vә әlavә mәlumat nişanı, yaxud hәmin yolda icazә verilәn sürәt hәddini göstәrәn
3.24 “Maksimum sürәtin mәhdudlaşdırılması” nişanı quraşdırılmalıdır. Belә servis nişanı vә ya 3.24 nişanı
yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda müvafiq radardan 150-1000 metr qabaqda, yaşayış mәntәqәlәrindә isә 50-200
metr qabaqda quraşdırılır.
Maddә 51. Ötmә vә qarşılıqlı keçmә
I. Ötmәyә başlamazdan әvvәl sürücü әmin olmalıdır ki:
1) girmәk istәdiyi hәrәkәt zolağı ötmә üçün kifayәt edәcәk mәsafәdә boşdur vә bu manevr ilә o, qarşıdan
gәlәn vә bu zolaqda gedәn nәqliyyat vasitәlәri üçün maneә yaratmayacaq;
2) eyni zolaqda arxasınca gәlәn nәqliyyat vasitәsi onu ötmәyә başlamayıb, özündәn qabaqda gedәn nәqliyyat
vasitәsi isә ötmә, sola dönmә, yerdәyişmә barәdә siqnal vermir;
3) qarşıdan gәlәn vә bu zolaqda gedәn nәqliyyat vasitәlәri üçün tәhlükә vә ya maneә yaratmadan çıxmaq
istәdiyi hәrәkәt zolağı kifayәt edәn mәsafәdә boşdur vә iki nәqliyyat vasitәsinin nisbi sürәti ötmәni kifayәt qәdәr qısa
müddәtdә başa çatdırmağa imkan verәcәkdir.
II. Relssiz nәqliyyat vasitәsini yalnız sol tәrәfdәn ötmәyә icazә verilir. Lakin sürücüsü sola dönmә siqnalı verәn vә
manevrә başlayan nәqliyyat vasitәsini sağ tәrәfdәn ötmәk lazımdır.
III. Ötmәnin sonunda (sağ tәrәfdәn ötmәyә icazә verilәn hallardan başqa) sürücü әvvәl tutduğu hәrәkәt zolağına
qayıtmalıdır. Lakin eyni istiqamәtdә hәrәkәt üçün iki vә daha artıq zolaq olduqda, ötәn sürücü әgәr әvvәl tutduğu
zolağa qayıdıb dәrhal yenidәn ötmәyә başlamalı olacaqsa vә onun arxasınca daha yüksәk sürәtlә gәlәn nәqliyyat
vasitәlәri üçün maneә yaratmayacaqsa, sol zolaqda qala bilәr.
IV. Hәrәkәt sürәtini artırmaqla vә ya başqa hәrәkәtlәrlә ötәn nәqliyyat vasitәsinin sürücüsünә maneçilik törәtmәk
qadağandır.
V. Ötmә:
1) nizamlanan yolayrıclarında — әks istiqamәtli hәrәkәt zolağına keçmәklә vә nizamlanmayan yolayrıclarında
— baş yol olmayan yolla hәrәkәt etdikdә (hәrәkәtin dairәvi olduğu yolayrıclarında ötmә, yanqoşqusu olmayan
ikitәkәrli nәqliyyat vasitәlәrini ötmә vә icazә verilmiş sağdan ötmә istisna edilmәklә);
2) piyada keçidlәrindә — piyadalar olduqda;
3) dәmiryol keçidlәrindә vә onlara 100 metrdәn az qaldıqda;
4) ötәn vә ya yanından keçәn nәqliyyat vasitәsini;
5) yoxuşun axırında vә yolun mәhdudiyyәtli görünüşlü digәr sahәlәrindә — әks istiqamәtli hәrәkәt zolağına
çıxmaqla;
6) tunellәrdә qadağandır.
VI. Yaşayış mәntәqәlәrindәn kәnarda asta gedәn vә ya iriqabaritli nәqliyyat vasitәsini ötmәk çәtinlәşdikdә, sürücü
nәqliyyat vasitәsini mümkün qәdәr sağa çәkmәli, lazım gәldikdә isә arxasında yığılmış nәqliyyat vasitәlәrini
buraxmalıdır.
VII. Qarşılıqlı keçmә çәtinlәşәn hallarda — hansı sürücü tәrәfdә maneә varsa, hәmin sürücü yol vermәlidir.
1.13 vә
1.14 nişanları ilә işarәlәnmiş yerlәrdә maneә olduqda, enişlә aşağı hәrәkәt edәn nәqliyyat
vasitәsinin sürücüsü yoxuşla yuxarı gedәn nәqliyyat vasitәsinә yol vermәlidir.
Maddә 52. Dayanma vә durma
I. Nizamlama vasitәlәrindә başqa göstәriş nәzәrdә tutulmamışdırsa, nәqliyyat vasitәlәrinin yolun sağ tәrәfindә — yol
çiyinindә, yol çiyini olmadıqda isә yolun hәrәkәt hissәsinin kәnarında bir cәrgәdә dayanmasına vә durmasına icazә
verilir. Yanqoşqusu olmayan motosikletlәr, mopedlәr vә velosipedlәr yolun hәrәkәt hissәsinin kәnarında iki cәrgәdә
dayana vә dura bilәrlәr.