|
Zahiriddin muhammad boburning "boburnoma" asarida irfoniy qarashlarzahiriddin-muhammad-boburning-boburnoma-asarida-irfoniy-qarashlarǀ
ISSUE 6
ǀ
2021
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
www.scientificprogress.uz
Page 287
“Boburnoma” da Boburning diniy-irfoniy qarashlari ham aks etgan. Buni asardagi
ko‘plab diniy terminlar orqali ham kuzatishimiz mumkin. Xususan, namoz bilan bog‘liq
quyidagi terminlar uchraydi:
Namozi bomdod.
Ushbu izofa asarda 3 joyda ishlatilgan:
Rapriy parganalaridin Jakiyn otliq pargana to‘g‘risida kemalarni yoqag‘a tortib,
ul oxshom kemada-o‘q bo‘lduk. Andin subhdin burunroq kemalarni yurutub, orada
namozi bomdodni o‘taduk .
Namozi peshin.
Bu izofa asrda 59 marta ishlatilgan. Bir o‘rinda peshin mamozi
arabcha zuhur atamasi bilan ham ifodalangan:
Namozi peshin bo‘lub edikim, bir qo‘yni topib kelib, bir erda tushub, o‘lturub,
kabob qildilar
Namozi digar.
Ushbu birikma forsiy bo‘lib,
digar
“boshqa, o‘zga” ma’nosini
anglatadi. Istilohda asr namozi shunday nomlangan. Hozirgi kunda ba’zi shevalarda
ushbu birikmaning qisqargan shaklda
namozgar
shaklida qo‘llanilishi kuzatiladi.
Namozi digar
asarda 49 marta ishlatilgan:
Namozi digar xabar keldikim, Sulton Ahmad Tanbalning inisi Xalil kelib O‘sh
qo‘rg‘onini o‘g‘urlab olibdur. Panjshanba kuni andin ko‘chub, men To‘s suyining
qotilishig‘acha kema bila keldim.
Namozi shom.
Bu so‘z asarda 39 marta
ishlatilgan:
Kunlar g‘oyat qisqaliqqa ilgarigi kishi yorug‘ choqta havol ollig‘a keldilar,
namozi shom, namozi xuftang‘acha el kela qoldi.
Namozi xuftan.
Asarda 37 marta uchraydi:
Namozi xuftan edi, kelib Xokon arig‘idin o‘tub, Raboti Ro‘zaq kentining yonig‘a
tushuldi
.
Ramzon iydi.
Ushbu birikma asarda 3 marta ishlatilgan:
Bu ramazonni «Hasht bihisht» bog‘ida o‘tkarildi. Har tarovihni g‘usl bila o‘taldi.
O‘n bir yoshimdin beri ikki ramazon iydini payopay bir erda qilg‘on emas edim. O‘tgan
ramazon iydi Agrada bo‘lub edi.
Iydi fitr.
Bu birikma asarda 2 marotaba ishlatilgan:
Tonglasi iydi fitr namozini anda qilib, Samarqand ustiga mutavajjih bo‘lub,
Obyor qo‘rug‘ig‘a tushtuk
.
Sunnat vaqti.
Ushbu birikma asarda 6 marta qo‘llanilgan:
So‘g‘dning ulug‘ shohjo‘ylarig‘a qorong‘u kechada urunub, yo‘l iturub yuz
tashvish bila tong otqonda Xoja Diydordin o‘tub, sunnat vaqtida Qorbug‘ pushtasig‘a
yormoshtuk. Qorbug‘ pushtasining shimolidin Xudak kentining oyog‘i bila Ilono‘ttini
tuslab tebraduk
.
Qurbon iydi.
Bu so‘z asarda 1 marta ishlatilgan:
Bizga qurbon iydi SHohruxiyada bo‘ldi
.
SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 2
Dostları ilə paylaş: |
|
|