Zamonaviy axborot texnologiyalari

WORLD WIDE WEB (WWW) ga kirish 
WWW — kompyuter tarmoqlarida kerakli ma‘lumotni ko‗rishni gipermurojaat deb 
ataluvchi usul bilan kompyuter tarmoqlarida joylashtirish usuli. WWW—World Wide Web 
nom Tim Berusers — Lee (CERN laboratoriyasi) tomonidan kiritilgandir. U boshqacha qilib, 
butun dunyo „o‗rgimchaklari― deb ham ataladi. Buning sababi, o‗rgimchak yashashi uchun 
turli yangi yo‗llar tashkil qilib, bu yo‗llar orqali turli nuqtalarga yurishiga o‗xshab, WWWda 
ham turli yo‗lar orqali tegishli ma‘lumotga etib borish va uni ko‗rish imkoniyati borligidir. 
WWWda nuqtalar rolini kompyuter o‗ynaydi. Yo‗llar sifatida telefon yo‗llari ishlatiladi. Web 
sahifalar, odatda, HTML hujjat, ya‘ni HTML (Hyper Text Markup Language — gipermatnni 
belgilash tili) tilida yozilgan hujjat sifatida tayyorlanadi.
Bu holda yozilgan hujjatlarni tabiiy ko‗rinishda (keng ommaga tushunarli bo‗lgan) 
kompyuter ekranida tasvirlash uchun maxsus dasturlar ishlatiladi. Bunday dasturlar Browser 
(ko‗ruvchi, sharqlovchi)lar deb ataladi. Xususan, Windows tarkibida mavjud dasturlar 
sharhlovchi nomi bilan yuritiladi.
Gipermatn va Gipermedia
WWW (qisqacha— Web) sistemasida ma‘lumotlar gipermatnli hujjatlar shaklida 
olinadi. Gipermatn boshqa matnli hujjatlarga yo‗l ko‗rsatuvchi matndir. Bu esa boshqa 

---

78 
matnlarga (bu matnlar qaysi mamlakatning serverida turishidan qat‘i nazar) tezda utish 
imkonini beradi. Matnlar bilan bir qatorda WWW hujjatlarida rangli harakatdagi tasvirlarni, 
turli video kliplarni, umuman multimedia ma‘lumotlarini ham ko‗rish mumkin. Matndan 
tashqari boshqa shakldagi ma‘lumotlarni ham beruvchi hujjatlar gipermedia hujjatlari 
deyiladi. 
Web — Internet tarmoqlarida joylashgan fayllar to‗plami bo‗lib, ularning soni soat 
sayin ko‗payib bormoqda. Bu fayllarda ma‘lumotlarning turli xillarini: matn, grafik, tasvirlar, 
video, audio ma‘lumotlarini uchratish mumkin.
Webning eng asosiy xususiyatlaridan biri unda turli matn, video, grafik ob‘ektlarga 
gipermurojaatning
mavjudligidir. Matnlarda 
kalit so‗zlar
deb ataluvchi so‗zlar orqali 
dunyoning ixtiyoriy burchagida Internet doirasida joylashgan ma‘lumotlarga murojaat qilish 
va u orqali ma‘lumotlarni topish 
gipermurojaat
deb ataladi. Ajratilgan so‗z va iboralar — 
gipermatn aloqalari, qisqacha