Zaza anCabaZe evropuli saqarTvelo



Yüklə 4,48 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə44/218
tarix24.12.2017
ölçüsü4,48 Mb.
#17345
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   218

123

daarwmuna,  2 saaTi Cumad esmina, Semdeg ki mTielebma gamoacxades, rom 

igi Wkuaze ar iyo da marto datoves. muslimuri tradiciis mixedviT, 

codva iyo raimes daSaveba unarwarTmeuli adamianisTvis.

cnobili qarTveli politikosi vano nanuaSvili werda ruseTis 

rolze kavkasiaSi: `1722­1723 wlebSi ruseTma da saqarTvelom erTad 

wamoiwyes omi sparseTis winaaRmdeg; Semdeg ruseTma calke mSvidoba 

gamoucxada da saqarTvelo datova marto mtris mowyalebis imedad. 

petre didic zustad ese moiqca montenegrosTan 1711 wels, prutis 

eqspediciis dros. petre didis es manevri gaimeora ekaterine II­m 

ruseT­TurqeTis omis dros, 1768­1774 wlebSi. ruseTma saqarTvelosTan 

dado xelSekruleba da patara razmi gaugzavna general totlebenis 

meTaurobiT. brZolis saRamos, mtris dasanaxad, totlebenma 

miatova qarTvelebis banaki. misi mizani iyo, rom qarTuli armia 

gaenadgurebina Turqebs da umweo qveyana Tavad moeqcia okupaciaSi~. 

es rusebis sayvareli politikuri manevria. eseTi ram kidev erTxel 

iqna gamoyenebuli saqarTvelos winaaRmdeg 1795 wels (sparseTis mier 

Tbilisis aRebis dros), aseve poloneTis winaaRmdeg 1945 wels varSavaSi 

amboxis dros. 

istoriulad, saqarTvelom daknineba daiwyo cecxlsasroli iaraRis 

Seqmnis Semdeg, radgan qarTvelebi da kavkasielebi orTabrZolaSi 

momxdur momTabareebze gacilebiT Zlierni iyvnen. saqarTvelos 

Zalzed aklda qarxana, raTa ewarmoebinaT SaSxanebi da qvemexebi. 

magram SaSxanis importi SesaZlebeli iyo, xolo qvemexebi ki Zalzed 

`mZime~ iyo. irani da TurqeTi Casafrebuli iyvnen yuradRebiT, raTa 

aRekveTaT es SesaZlebloba. ase rom, artileristebze didi moTxovna 

iyo saqarTveloSi. Cven SegviZlia axla mxolod vivaraudoT, Tu ratom 

undoda alqsandres, petres Zmas, eswavla da gamosuliyo artileristi. 

faqtia, rom rusuli armiis eTnikurad qarTveli oficrebis garkveuli 

nawili ekaterinesa da sxva rus mefeebs ugzavnidnen werilebs TxovniT, 

rom gaeSvaT saqarTveloSi, raTa emsaxuraT, razec mudmivad uars 

iRebdnen. aSkarad ruseTsac ar surda saqarTvelos gaZliereba da rom 

ar yofiliyo damokidebuli ruseTis samxedro mxardaWeraze. msgavsi 

mizezis gamo ruseTi xels uSlida bulgareTs da saberZneTs ise 

gaZlierebuliyvnen, rom konstantinopoli ruseTis gareSe aeRoT, an 

pirdeboda daxmarebas somxebs, magram bolos martod tovebda. 

ruseTis mier saqarTvelos aneqsia kargadaa aRwerili devid marSal 

langis wignSi `Tanamedrove saqarTvelos istoria~/1962 weli/NY.




124

kavkasiis rusi general-gubernatorebi q. TbilisSi iyvnen:

karl fon knoringi  

Karl  von  Knorring  

1801­1802

pavle cicianovi   

Pavel  Tsitsianov   

1802­1806

ivan gudoviCi  

 

Ivan  Gudovich    



1806­1809

aleqsandre tormasovi   Alexander  Tormasov  

1809­1811

filip pauluCi    

Philip  Paulucci    

1811­1812

nikolai rtiSCevi  

Nikolay  Rtishchev  

1812­1816

aleqsei ermolovi  

Aleksey  Yermolov (Ermolov)  1816­1827

ivan paskeviCi  

 

Ivan  Paskevich    



1827­1831 

gregor fon rozeni  

Gregor  von  Rosen  

1831­1838

evgeni golovini   

Yevgeni  Golovin    

1838­1842

aleqsandre neidgarti   Aleksandr  Neidgart  

1842­1844

mixeil voroncovi  

Mikhail  Vorontsov  

1844­1854

nikolai muraviov­amurski Nikolay  Muravyov­Amursky  1854­1856

aleqsandr bariatinski   Aleksandr  Baryatinsky  

1856­1862

grigol orbeliani 

Grigol  Orbeliani   

1862


didi mTavari mixeil nikolaeviCi

 

   Grand  Duke  Mikhail  Nikolayevich  1862­1882



aleqsandre dondukov­korsakovi

 

   Aleksandr  Dondukov­Korsakov  1882­1890



sergei Seremetievi  

Sergei  Sheremetyev  

1890­1896

grigori golicini  

Grigori  Golitsin    

1896­1904

ilarion voroncov­daSkovi 

 

   Illarion  Vorontsov­Dashkov  1904­1916



didi mTavari nikolai nikolaeviCi 

 

   Grand  Duke  Nikolay  Nikolayevich  1916­1917



sanam mefe pavle cocxali iyo, kavkasieli generlebi usamsaxurod 

iyvnen. da uecrad, 1801 wels aleqsandre I­is gamefebiT, yvelaferi 

Seicvala. ekaterines drois oficrebi aRadgines, xolo aleqsandre 

I­is bavSvobis megobari, generali cicianovi (ciciSvili), qarTuli 

aristokratiuli ojaxis STamomavali, daniSnul iqna kavkasiis xazis 

mTavarsardlad. imperiis saukeTeso tradiciebis Sesabamisad, qarTveli 

generlebi ibrZodnen poloneTSi, xolo poloneli da ukraineli 

generlebi ibrZodnen kavkasiaSi. 1794 wels qarTveli cicianovi ibrZoda 

poloneTSi amerikis revoluciis monawilis, Tomas jefersonis megobris 

tadeuS kostiuSkos ajanyebis CasaxCobad. varSavis Sturmis Semdeg 

suvorovma Tavis brZanebaSi miuTiTa jariskacebs, rom `ebrZolaT 

rogorc mamaci cicianovi~. ekaterine mas eZaxda `Cems generals~. is 

monawileobas iRebda valerian zubovis, romelic aseve monawileobda 

polonelebis winaaRmdeg omSi da piradad awamebda xalxs, sparseTisken 

laSqrobaSi  1796 wels rogorc gamocdili samxedro mrCeveli. 



125

raTa moeZebna gamosavali saqarTveloSi qaosis dros, cicianovi 

mixvda, rom es SesaZlebeli iqneboda mxolod adgilobrivi samefo 

ojaxis qveynidan moSorebis SemTxvevaSi. `SiSi da gaumaZRroba, es is 

ori ZiriTadi mizezia im umsgavsobisa, rac aq xdeba~ – werda cicianovi 

imperator aleqsandre I­s. man nebarTva miiRo, rom qarTuli yofili 

samefo ojaxi gadaesaxlebina ruseTSi.

maiori­general lazarevi, ruseTis armiis mmarTveli TbilisSi, 

mivida dedofal mariamTan, mefe giorgi XII­is qvrivTan, raTa igi da misi 

Svilebi gaecilebina ruseTSi. dedofali mariami general cicianovis 

naTesavi iyo, misi qaliSvilobis gvari iyo ciciSvili. rodesac lazarevi 

mariamis oTaxebSi Sevida, man naxa dedofali taxtze mjdomi Tavis 7 

mZinare bavSvTan erTad garSemortymuli. rodesac mas uTxres, rom dro 

iyo gamgzavrebisa, dedofalma iSiSvla xanjali, lazarevs gulmkerdSi 

Caartya da uTxra: `ai, ase kvdebian isini, vinc cdiloben Seuracxyofa 

daamaton Cems ubedurebas!~ jariskacebi mivardnen dedofalTan da 

gaagdebines xmali. maT gamoiyvanes dedofali saxlidan, sadac sisxliT 

iyo yvelaferi dasvrili, saswrafod Casves bavSvebTan erTad etlSi 

da gaamgzavres Zlier dacvasTan erTad. Tagauri osebi Tagaur  Ossets 

amaod ecadnen, daexsnaT dedofali mariami. ruseTSi CasvlisTanave 

igi daapatimres Svidi wliT voroneJis dedaTa monasterSi, Semdeg 

moskovSi da 1850 wels dakrZales TbilisSi. es sazareli ambavi swrafad 

gavrcelda CrdiloeT kavkasiaSi da mezobel muslimanTa Soris, rac 

zrdida winaaRmdegobas fanatikurad. mogvianebiT, 1857 wels svaneTis 

mTavarma konstantine dadeSqelianma mokla quTaisis general­ 

gubernatori.

cicianovma gaaerTiana samegrelo (mTavari dadiani) da imereTi 

(mefe solomoni) saqarTvelos sasargeblod 1804 wels. 4 saukunis win 

damsxvreuli uZvelesi iberia rogorc iqna gaaerTiana cicianovma 

aleqsandre I­is samefo kverTxis qveS. amave 1804 wlis ianvars generalma 

cicianovma StrumiT aiRo erT­erTi mniSvnelovani cixesimagre ganja 

da uwoda mas elizavetpoli, mefe aleqsandres meuRlis pativsacemad. 

mogvianebiT,  1804 wels, rodesac cicianovma 10  000­kaciani jariTa da 

20 zarbazniT gailaSqra erevnisken, sparseTis fati ali Sah yajari, 

Tavis vaJ abas mirzasTan erTad, 140  000 armiiT Sexvda erevanTan axlos. 

rusebi Ronegamoclilebi iyvnen da iZulebuli gaxdnen, ukan daexiaT. 

es ki sparseTis udides gamarjvebad gamocxadda.

1806 wlis ianvarSi cicianovma gailaSqra baqoze. misi ultimatumi 

yovelTvis mokle da agresiuli iyo. is mters swerda: `am werilis weris 

dros Zalzed gaSmagebuli var. me ar gamovgzavni Cems armias, aramed 

Tavad moval da Tqvens miwas sisxliT gavavseb... gadavwvav yvelafers, 



Yüklə 4,48 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   218




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə