Zaza anCabaZe evropuli saqarTvelo



Yüklə 4,48 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə40/218
tarix24.12.2017
ölçüsü4,48 Mb.
#17345
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   218

112

es yirimSi gakeTda. imperator pavles gegma iyo, bagration mefes 

emarTa ruseTis kanonebis mixedviT, saqarTvelos yvela Semosavali 

ruseTis imperias gadaecemoda, mefe ki xelfass miiRebda, ruseTis 

jarebi ganTavsdebodnen saqarTvelos qalaqebsa da cixesimagreebSi, 

rac imperiaSi privilegirebul regions niSnavda. 

1798 wlis oqtomberSi giorgi XII ruseTis mefisTvis miweril 

werilSi iTxovda qarTl­kaxeTis mefobaze damtkicebas, xolo misi vaJis 

memkvidred aRiarebas, razedac Tanxmoda miiRo kidec. problema imaSi 

iyo, rom daberebasTan erTad mefe erekle sul metad avadmyofobda 

da saqmeebi miuSva. 1750 wels man iTxova mesame coli, samegrelos 

mflobelis asuli darejani. dasustebuli mefe ver SeewinaaRmdega 

meuRlis zewolas da xeli moawera kanons, rom memkvidre giorgis 

Semdeg xdeboda ara giorgis ufrosi Svili daviTi, aramed misi Zma, 

darejanis Svili aleqsandre, rac tradicias ewinaaRmdegeboda. daiw­

yo civi omi yvelasi yvelas winaaRmdeg, rasac Crdilo mezobeli 

ostaturad aRvivebda. yvela Zma Zmis SiSiT qiraobda lekebis jars 

piradi dacvisTvis. ekonomika amas ver uZlebda. CaerTo erovnuli 

TviTganadgurebis meqanizmi. giorgis avadmyofobis gamo misi ZiriTadi 

amocana gaxda misi Svilis daviTis da ara romelime Zmis gamefeba. amave 

dros darejani far­xmals ar yrida da giorgis fizikuri sisustis 

fonze sul met da met momxreebs ibirebda Tavis mxares. omi yovel 

wuTs SeiZleba dawyebuliyo. giorgi mixvda, rom mxolod ruseTisTvis 

Zalauflebis srulad gadacema uzrunvelyofda misi Svilis taxtze 

asvlas da rusebis xiStebiT iq gamagrebas Tundac nominalurad. 1799 

wlis  7 seqtembers mefe giorgi ruseTis mefesTan gagzavnil werilSi 

saerTod uars ambobda mefobaze da mxolod ramdenime sofels iTxovda 

ruseTSi, raTa dasaxlebuliyo, oRond misi Svili gamefebuliyo Zmebis 

jinaze

1

 da miaRwia kidec pirvel manifestSi mis memkvidred daviTis 



moxseniebas. 

ruseTma am sisustiT srulad isargebla. tradiciulad, maT ar 

dauWires mxare arc erT mowinaaRmdege mxares da SuRls piriqiT 

aRvivebdnen fuWi dapirebebiT da Worebis gavrcelebiT. dabolos, 1800 

wlis  15 noembers pavlem gasca saidumlo werilobiTi gankarguleba 

general knoringze, rom Sesuliyo jarebiT saqarTveloSi imis 

garantiiT, rom giorgi XII­s wyalmankiT (angina) gardacvalebis Semdeg 

aravin gamoacxadebda Tavs qarTl­kaxeTis mefed, radgan saqarTvelo 

1

  sabWoTa istorikosebis dros giorgis mier taxtze uaris Tqmas da ruseTSi 



misi samefos sruli aneqsiis moTxovnas tomebi eZRvneboda, magram mizezi 

sinamdvileSi umartivesi da ukve damonebuli qveynisTvis tipuri iyo. 




113

mTlianad aneqsirebuli iqneboda ruseTis imperiis mier. Sedegad am 

`warmatebuli diplomatiisa~, erTi gasrolis gareSe, samefo gaqmda ise, 

rom nominaluradac saqarTvelos mefis titutli aravis ar gadaeca. 

aTaswliani dinastia gauqmda! gadahyva tradicul kavkasiur SuRls. 

magram knoringma ver Caaswro. amave wlis 28 dekembers mefe giorgi 

gardaicvala da misma Svilma daviTma daiyolia iq myofi rusi generali 

gulakovi is memkvidred gamoecxadebina. yvela eloda ruseTis mefis 

gadawyvetilebas. pavle iZulebuli iyo pozicia gaemkacrebina da 1800 

wlis dekemberSi xeli moawera pirvel manifests, romelic gamoacxada 

generalma knoringma TbilisSi 1801 wlis ianvarSi, rom qarTlisa 

da kaxeTis samefoebi gauqmebulia, qarTveli mefis, giorgi XII­s 

survilis Tanaxmad, rom ar iqneboda axali mefe, qarTli da kaxeTi 

mTlianad SeuerTda ruseTis imperias. aman gamoiwvia saqarTvelos 

damoukideblobis Sewyveta da bagrationebis dinastiis mileniumis 

xanis dasasruli. saqarTvelos samefo gvirgvini da kverTxi, romelsac 

ukanaskneli mefe atarebda, ruseTSi, kremlSi inaxeba, Tumca damou­

kide beli saqarTvelos kuTvnilebaa.

saqarTvelos saxelmwifo ruseTis imperias SeuerTda, iseve rogorc 

kurlandia iyo inkorporirebuli poloneTidan 1796 wels. 1801 wlis 1 

ianvars irlandia da gaerTianebuli samefo SeerTda. 1798 wels elzasi 

da Jeneva safrangeTs miuerTda. amave dros, rodesac siuzereni veRar 

icavs Tavis vasals, mas ufleba aqvs uari Tqvas vasalobaze da sxva 

patroni monaxos, rogorc holandiam Tqva uari germaniasTan kavSirze, 

radgan am ukanasknelma ver daicva igi kaTolike espaneTisagan, an 

rogorc lucerni mitovebul iqna avstriisgan da Sevida Sveicariis 

konfederaciaSi.

male, or TveSi, 1801 wlis martSi, mefe pavle I moklul iqna Tavisive 

saZinebel oTaxSi, wminda miqaelis cixesimagreSi, generlebis zubovis, 

hanoverian benigsenisa da qarTveli warmoSobis vladimer iaSvilis 

mier  Generals  Zubov,  Bennigsen  and  Vladimir  Yashvili. pavles memkvidrem 

aleqsandre  I­ma, gadatrialebis mxardamWerma, iaSvili Tanamdebobidan 

gaaTavisufla. imis gamo, rom ar hqonda ufleba wasuliyo moskovsa da 

peterburgSi, man momdevno ramdenime weli iZulebiT gaatara ruseTis 

Soreul sofelSi.

saqarTveloSi rusi generali lazarevi sruliad vakuumSi aRmoCnda. 

mas aranairi miTiTeba ar hqonda, Tu ras upirebda ruseTis mefe da 

mTavroba saqarTvelos. daviTma energiulad daiwyo Tavis reJimis 

ganmtkiceba. daiwyo miwebis warTmeva da loialuri TavadebisTvis 

gadacema. daiwyo kanonebis SemoRebac, risi ufleba manifestis Sesa­

bamisad ukve giorgisac ar hqonda. 



114

axali mefe aleqsandre I (1801­1825 ww.) friad SeSfoTebuli iyo 

saqarTvelosTan dakavSirebiT ganviTarebuli situaciiT. saqarTvelos 

aneqsiis bevri sakiTxi saeWvod eCveneboda. aleqsandre sastiki 

winaaRmdegi iyo sxva ucxo miwebTan aneqsiisa. man moiTxova gamarTuliyo 

saxelmwifo sabWo 1801 wlis 11 da 15 aprils da ganexilaT saqarTvelos 

aneqsiis sakiTxi. aleqsandre gancvifrebuli iyo, rogor SeeZlo 

mamamiss ase SeebRala memkvidreobis gadacema samefo dinastiaze, 

rogorc bagrationebis SemTxvevaSi, rac nebismieri saxelmwifosTvis 

SeiZleboda omis mizezi gamxdariyo. aleqsandre ar kiTxulobda, Tu 

ra sargebloba hqonda saqarTvelos aneqsias, aramed afiqrebda samefo 

dinastiis taxtidan Camogdebis ambavi, romelic mezobel saxelmwifos 

marTavda. aleqsandre gansakuTrebulad mgrZnobiare iyo, radgan 

safrangeTis revoluciis magaliTi aCvenebda, Tu raoden saxifaTo iyo 

mefeebis aseTi gadayeneba. aRSfoTebuli qarTveli Tavad­aznauroba 

aleqsandres werdnen, rom apirebdnen ruseTTan SeerTebas mefe 

bagrationTan erTad da rom isini ar iyvnen revolucionerebi da ar 

undodaT daengriaT 1000 wliani dinastia, rogorc es moxda safrangeTis 

SemTxvevaSi. situacia kritikuli iyo. aleqsandre I grZnobda, rom 

saqarTvelos saqmeebSi raRac araswori iyo, amitom amis garkveva 

general knorings daavala. generali knoringi TbilisSi gagzavnil iqna 

1801 wlis maisSi gamosaZiebeli misiiT. man da grafma musin­puSkinma 

Seadgines saidumlo moxseneba aneqsiis sargebelze. saqarTvelos elCi 

ruseTSi, garsevan WavWavaZec ki ar iyo am qmedebis saqmis kursSi. 

1800 wlis 18 dekembers pavles #1 manifesti

  

28 dekembers mefe giorgi gardaicvala



1801 wlis 16 Tebervals #1 manifesti waikiTxes sionSi, 

  

17 Tebervals somxur eklesiaSi



  

12 marts mefe pavle mokles

  

11 da 15 aprils alaeqsandres saxelmwifo #1 TaTbiri   



  gadawyvetilebis 

gareSe 


  

22 maisi saqarTveloSi gaigzavna knoringi

  8 agvistos saxelmwifos #2 TaTbiri da knoringis  

 

  moxsenebis 



ganxilva

12 seqtembers #2 manifests xeli moewera

1802 wlis 12 aprils #2 manifesti waikiTxes sionSi

 

  



knoringma Camoitana ninos jvari.

3 da 4 ivniss sabWom ganixila daviTis, giorgi XII­s vaJis, werili, 

romelsac pavles pirveli manifestis miuxedavad, ruseTis dasturis 



Yüklə 4,48 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   218




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə