Ózbekstan respublikasí joqari bilimlendiriw, ilim hám innovaciyalar ministrligi

Plastmassalardiń tiykarǵı ózgeshelikleri

Plastmassalar qurılıs materialları ishinde konstruktiv sapa kórsetkishi joqarı, yaǵnıy menshikli massası kem, bekkemligi bolsa joqarı material esaplanadı. Olar alyuminiyden 2 ret, polattan 5-6 ret jeńil. Plastmassalardiń tıǵızlıǵı 0, 8
ortasha tıǵızl
Plastmassalar bekkemligi keń shegaralarda ózgeredi. Untaq hám tolasimon toldırgichli plasmassalardiń qısılıw daǵı bekkemligi 120 -160 MPa, aǵash shponli plastiklarniki 200-220 MPa, SVAM niki (shıyshe talshıqlı anizotrop material ) bolsa 420 MPa. Poroforli plastmassalardiń qısılıw daǵı bekkemligi ádetde 0, 1-10 MPa átirapında boladı.
Tolasimon hám qatlamlı toldırgichli plastmassalardiń úzilis degi bekkemlik shegarası joqarı boladı. Mısalı, tekstolitniki 150 MPa, aǵash shponli plastmassalarniki 350 MPa.
Plastmassalardiń ıssı ótkezgishligi onıń gewekligine baylanıslı boladı. Oǵada
jeńil plastmassalardiń
Plastmassa túrine qaray silti, kislota, duz eritpeleri hám basqa agressiv ortalıqlarǵa shıdamlı boladı. Joqarı tıǵızlıqtaǵı hám bekkemliktegi plastmassalar yedirilishda hám zarbga sabırlı bolıp tabıladı.
Plastmassalar quramına boyawlar qosılıp túrli reńli ónimler alıw múmkin. Organikalıq shıyshe (polimetilmetakrilatlar) ashıq bolıp, 1% ten kem ultrafioletoviy nurlardı ótkeredi, ápiwayı ayna bolsa 70% ten kóp nurni ótkeredi.
Plastmassalarni pıshqılaw, tesiw, frezerlash, jonıw, charxlash hám basqa texnologiyalıq qayta islew ańsat. Plastmassa buyımlardı óz-ara hám basqa materiallar (metall, aǵash, shúberek hám sh. k.) menen jelimlew múmkin. Bul múmkinshilikten paydalanıp túrli ayrıqshalıqlardı ózine sáwlelengen etken jelimlengen qurılıs buyımları, konstruktsiyalari hám bólimleri tayarlanadı.
Plastmassa buyımlardı sabıw ańsatligi olar tiykarında bekkem jıynama konstruktsiyalar tayarlaw imkaniyatın beredi. Mexanizatsiyalastırılgan sabıw usılında truboprovodlar, korroziya ortalıǵından qorǵawlaytuǵın gidroizolyatsiya qatlamları payda etiw hám basqa islerdi ámelge asırıw múmkin.
Birpara plastmassalardiń (polimerlar) jarıqlarisiz oǵada juqa perdeler payda etiw múmkinshiligi olar tiykarında korroziyaga sabırlı hám párdazlaw boyawları hám loklari tayarlawǵa jay jaratadı.
Plastmassalar hám basqa kompozitsion polimer materiallar ayriqsha kemshiliklerge iye. Plastmassalardiń ıssıqa sabırlılıǵı joqarı bolmay, 700 S den 2000 S ge shekem boladı.
Íssınan sızıqlı keńeyiw koefficiyenti joqarılıǵı plastmassalardiń tiykarǵı kemshiliklerinen esaplanadı. Ádetde 25-120. 10 -6 átirapında bolıp, polattıń bul kórsetkishinen 2, 5-10 ret kóp bolıp tabıladı. Plastmassalardiń bul kemshiligin basqa materiallar menen kombinatsiyalasqan buyım hám konstruktsiyalar alıwda, áyyemgiorrozion qatlamlar payda etiwde, úlken ólshem degi konstruktsiyalarni jıynawda (mısalı, truboprovodlar, hawayi konstruktsiyalar) esapqa alıw zárúr. Plastmassalardiń bul kemshiligin quramına múmkinshiligi barınsha toldırgichlar kirgiziw usılı menen saplastırıw múmkin.
Plastmassalardiń kemshiliklerinen biri júkleme tásirinde waqıt dawamında deformatsiyadiń artıp barıwı bolıp tabıladı (polzuchest). Bul kemshilik plastmassalar tiykarında júk kóteriwge mólsherlengen konstruktsiyalar tayarlawda esapqa alınıwı kerek.
Birpara plastmassalar joqarı temperatura tásirinde hám janǵanda zıyanlı gazlardı ajıratıp shıǵaradı hám átirap -ortalıq yamasa bólmelerde júzimsinlashgan sharayattı payda etedi. Polivinilxlorid sıyaqlı termoplastik polimerlar bólme temperaturası hám ızǵarlıǵı sharayatında da insan ushın zıyanlı xlor statyasın ajratadı. Plastmassalardan zıyanlı gaz hám suyıqlıqlar ajrlishini saplastırıw ushın quramına stabilizatorlar qosıladı.