Azərbaycan xalqının tarixinə qanlı Yanvar faciəsi kimi da
Yüklə 207,56 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “Müasir səhiyyə elmi əsaslarla dünyada əldə edilmiş təcrübə əsasında və bir də səhiyyə
- “Azərbaycanda keyfiyyətli, səviyyəli tibbi xidmətin göstərilməsi üçün bütün imkanlar var!” İlham Əliyev
- twitter.com/MerkeziKlinika 20 YANVAR - MÜSTƏQİLLİYƏ APARAN YOL
| Azərbaycan xalqının tarixinə qanlı Yanvar faciəsi kimi da- xil olan 1990-cı il 20 Yanvar hadisələrindən 25 il keçir. Keçmiş sovet dövlətinin hərb maşınının həmin gün Azərbaycan xalqına qarşı həyata keçirdiyi vəhşi terror aktı insanlığa qarşı törədilmiş ən ağır cinayətlərdən biri kimi bəşər tarixində qara səhifə olaraq qaldı. Milli azadlığı, ölkəsinin ərazi bütövlüyü uğrunda mübarizəyə qalxmış dinc əhaliyə divan tutulması, kütləvi terror nəticəsində yüzlərlə günahsız insanın qətlə yetirilməsi və yaralanması totalitar sovet re- jiminin süqutu ərəfəsində onun cinayətkar mahiyyətini bütün dünyaya bir daha nümayiş etdirdi. Həmin vaxt Azərbaycan qonşu Ermənistanın da təcavüzünə məruz qalmışdı. Belə bir şəraitdə sovet rəhbərliyi nəinki münaqişənin qarşısını almaq üçün qəti tədbirlər görməmiş, əksinə, Azərbaycana yeridilən ordu
hissələrinin tərkibinə Stavropol, Krasnodar və Rostovdan səfərbərliyə alınan erməni əsgər və zabitləri, sovet hərbi hissələrində xidmət edən ermənilər, hətta erməni kursantlar da daxil edilmişdi. Bakıya yeridilən qoşun kontingentinə, - bəzi məlumata görə, onun sayı 60 min nəfərə çatırdı, - “doyüş tapşırığını” yerinə yetirmək üçün möhkəm psixoloji hazırlıq keçmişdilər. Mixail Qorbaçov başda olmaqla sovet impe- riyasının rəhbərliyi Bakıda “rus və erməni kar- tından” məharətlə istifadə etdi. Guya Bakıya qoşun onları, hərbi qulluqçuların ailələrini qorumaq, “millətçi ekstremistlər” tərəfindən hakimiyyətin zorakılıqla ələ keçirilməsinin qarşısını almaq üçün yeridilmişdi. Əslində isə bu açıq riyakarlıq, ağ yalan idi. Çünki sovet rəhbərliyinin “dəlilləri” hətta həqiqətə yaxın olsaydı belə, Bakıya təpədən-dırnağadək si- lahlandırılmış qoşun göndərməyə ehtiyac yox idi. Ona görə ki, həmin vaxt burada da- xili qoşunların 11 min 500 əsgəri, Müdafiə Nazirliyinə tabe olan Bakı qarnizonunun çoxsaylı hərbi hissələri, hava hücumundan müdafiə qüvvələri var idi. 4-cü ordunun ko- mandanlığı da Bakıda yerləşirdi. Bütün bunlara baxmayaraq, 1990-cı il yanva- rın 19-da Mixail Qorbaçov SSRİ Konstitusiya- sının 119-cu, Azərbaycan SSR Konstitusiyası- nın 71-ci maddələrini kobud şəkildə pozaraq, yanvarın 20-dən Bakıda fövqəladə vəziyyət elan edilməsi haqqında fərman imzaladı. La- kin SSRİ DTK-nın “Alfa” qrupu yanvarın 19- da saat 19.27-də Azərbaycan televiziyasının enerji blokunu partlatdı, respublikada tele- viziya verilişləri dayandırıldı. Gecə isə qo- şun fövqəladə vəziyyət elan edilməsindən xəbərsiz olan şəhərə daxil oldu və əhaliyə divan tutmağa başladı. Qorbaçovun fərmanı qüvvəyə minənədək - yanvarın 20-də saat 00-dək artıq 9 nəfər öldürülmüşdü. Bakıda fövqəladə vəziyyətin elan olunması haqqın- da məlumat isə əhaliyə yalnız yanvarın 20-də səhər saat 7-də respublika radiosu ilə çatdırıl- dı. Həmin vaxt öldürülənlərin sayı 100 nəfərə çatmışdı. Halbuki, Qorbaçovun Azərbaycana ezam etdiyi yüksək vəzifəli emissarlar saxta- karlıqla bəyan edirdilər ki, Bakıda fövqəladə vəziyyət elan olunmayacaqdır. Tanklar, zirehli transportyorlar Bakı küçələrində qarşılarına çıxan hər şeyi əzir, hərbçilər hər tərəfi amansız atəşə tuturdular. Yaralıları aparmağa gələn “təcili yardım” ma- şınlarını və tibb işçilərini də atəşə tuturdular. Bir neçə gün ərzində 137 nəfər öldürüldü, 700-dək adam yaralandı, 800-dən çox adam qanunsuz həbs edildi. Həlak olanlar arasında yetkinlik yaşına çatmayanlar, qadınlar, qoca- lar, şikəstlər də var idi. “Şit” təşkilatı ekspertlərinin hesabatı real mənzərənin nə qədər faciəli olduğunu əks etdirir: “Adamları xüsusi qəddarlıqla və ya- xın məsafədən güllələmişlər. Məsələn, Y.Meyeroviçə 21, D.Xanməmmədova 10-dan çox, R.Rüstəmova 23 güllə vurulmuşdur; Xəstəxanalar, “təcili yardım” maşınları atəşə tutulmuş, həkimlər öldürülmüşdür; Adamlar süngü-bıçaqla qətlə yetirilmişdir…”
Həkimlərin fədakarlığı Qanlı yanvarda ölkəmizin tibb işçiləri bö- yük fədakarlıq göstərdilər. Onlar həyatlarını təhlükəyə, od-alovun qarşısına ataraq yaralı- ları xilas etməyə çalışdılar. Onların fədakarlığı ölçüyəgəlməzdir. Keçmişdə tibb işçisi olan, jurnalist Şirin Manafov həmkarlarının və “qara Yanvar” şahidlərinin xatirələrini toplayıb. Kliniki Eksperimental Cərrahiyyə İnstitutunun həkim anestezioloqu E.Əliyev qanlı Yanvarda tibb işçilərinin böyük fədakarlıq göstərdiyini qeyd edib: “Şəhərdə güllə səsi eşidilən kimi xəstəxanamızın bir çox həkimləri özlərini xəstəxanaya çatdırdılar. Yaralılar gecə saat 1 radələrindən sonra xəstəxanaya daxil olma- ğa başladı və ilk əməliyyat gecə saat 2-də oldu. Əməliyyatlar bir-birinin arxasınca ke- çirilirdi. Səhərə yaxın xəbər tutduq ki başqa xəstəxanalarda da vəziyyət oxşar olub”. Mirqasımov adına klinik xəstəxanasının həkimi C. Atakişiyev: “Güllə yarası alanlardan sava- yı, qazla zəhərlənmə ilə bir çox vətəndaşlar qəbul etdik. Bizim şöbəyə 38 belə xəstə daxil olmuşdu ki, onlardan 6-sı əməliyyata çatma- mış dünyalarını dəyişmişdilər”. 1990-cı ildə Respublika Xəstəxanasının baş həkimi olan M.Qasımov 21 yanvarda xəstəxanada artıq sarğı və ağrıkəsicilərin tükəndiyini xatırlayıb: “Yalnız qan ehtiyatımız vardı. Yüzlərlə şəhər sakini qan vermışdi. Ağsu, Beylaqan, Şamaxı sonradan isə digər rayonlar dərman ləvazimatları və tikiş materialları ilə köməyimizə qoşulmuşdu”. 1 saylı klinik xəstəxananın həkimi V.Yusifzadənin xatirəsindən: “20 Yanvar gecəsi mən “Salyan kazarması” tərəfdə idim. Hərbi məktəbin həyətindən üstü silahlılarla dolu tanklar çıxdı. Biz yerə otu- raraq onların çıxışına əngəl törətmək istədik. Onda biz tərəfə bir neçə tüstü qumbarası atdılar. Tüs- tü dağıldıqdan sonra üzərimizə atəşlə hü- cum edən əsgərləri gördüm. Mən kolluqda gizlənmişdim və gördüklərimə inana bilmir- dim. Tanklar yaralı və ölüləri əzərək onların üzərindən keçib getdi”. Təcili tibbi yardım stansiyasının baş həkimi C.Hüseynov: “22 yanvarda bizim xəstəxanada 176 yaralı var idi. İlk gün isə 30 cəsəd gətirmişdilər. Hər gün yaralılardan kimsə vəfat edirdi. Sonradan mərkəzi qəzetdən oxudum ki, Bakıya ordu yeridilməsi nəticəsində 40 nəfər in- san yaralanıb. Bu yalan məni şoka saldı”. Ələsgər Əkbərov küçəsi, 97 saylı evin sakini Emilya Ağayevanın xatirəsindən: “Yanvarın 20-də səhər çağı bir hərbi maşın yüksəldici səslə evdən çölə çıxmamaq üçün elan verirdi. Bundan bir neçə saat keçdikdən sonra iki zirehli maşın gələrək lülələrini yaşa- yış binası istiqamətinə qaldırdı və atəş açma- ğa başladı. Biz özümüzü dəhlizə ataraq xilas olduq”.
Mübarizlik simvolu Yanvarın 20-də artıq bütün dünya Bakıda törədilmiş dəhşətli qırğından xəbər tutdu. 1990-cı ilin yanvar qırğını nə qədər faciəli olsa da, Azərbaycan xalqının iradəsini, milli azad- lıq uğrunda mübarizə əzmini qıra bilmədi. Həmin müdhiş gecədə həlak olan vətən oğul- ları Azərbaycanın tarixinə parlaq səhifə yazdı- lar, xalqın milli azadlığı, müstəqilliyi üçün yol açdılar... 20 Yanvar 1990-cı il faciəsi azərbaycanlıların tarixinə öz həyatlarını azadlıq və müstəqillik üçün qurban vermiş şəhidlərin anım günü kimi həkk olundu. Artıq o hadisələrin 25-ci il dönümünü qeyd edirik. Xalqımızın yaddaşın- da bu faciə eyni zamanda, mübarizlik simvolu kimi yaşayır. Yanvar hadisələri xalqımıza azad- lıq hissi və seçim verdi. Bu azadlıq və seçimin ali nöqtəsi müstəqil Azərbaycanın yaradılması oldu.
Bu gün Bakının ən yüksək nöqtələrindən birində hər bir azərbaycanlı üçün müqəddəs and yerinə çevrilmiş bir ünvan var: bu, 20 Yanvar qurbanlarının və Ermənistanın hərbi təcavüzünə qarşı döyüşlərdə həlak olanların dəfn edildiyi Şəhidlər xiyabanıdır. Hər il yan- varın 20-də minlərlə insan bu xiyabanı ziyarət edir, Vətənin azadlığı və suverenliyi uğrunda canlarından keçmiş Azərbaycan oğul və qızla- rının əziz xatirəsini ehtiramla yad edir. Nəsillər dəyişəcək, lakin Vətən oğullarının xatirəsi ürəklərdə əbədi yaşayacaqdır. “Mərkəzi Klinika” Ambulatoriyası Ünvan: Zərifə Əliyeva küç. 5, Az1005 “Mərkəzi Klinika” Xəstəxanası Ünvan: Parlament pr. 76, Az1006 MƏRKƏZİ KLİNİKA
1990-cı ilin yanvar qırğını nə qədər faciəli olsa da, Azərbaycan xalqının iradəsini, milli azadlıq uğrunda mübarizə əzmini qıra bilmədi.
Yüklə 207,56 Kb. Dostları ilə paylaş:
|