Uot 541. 13: 541. 1382 Ətraf müHİTİn akustik səs-küY ÇİrkləNMƏSİ VƏ orqaniZMƏ MƏNFİ TƏSİRİ

---

Dayanıqlı inkişaf, cild 2, № 2, 2022 
UOT 541.13: 541.1382 
 
ƏTRAF MÜHİTİN AKUSTIK SƏS-KÜY ÇİRKLƏNMƏSİ VƏ
ORQANİZMƏ MƏNFİ TƏSİRİ 
1
Təranə Firqət qızı Yusibova, 
2
Qərib Budaq oğlu Abdullayev
1
fizika-riyaziyyat üzrə fəlsəfə doktoru, dosent 
[e-mail] 
2
[e-mail] 
1,2
Mingəçevir Dövlət Universiteti 
 
Xülasə 
Təbii və antropogen mənşəli mənbələrdən yaranan akustik səs-küy çirklənməsi müasir dövrün 
qlobal problemlərindən biri kimi iqlim dəyişkənliyi və istiləşmə, ozon qatının deşilməsi, 
hidrosferin, atmosferin, torpaq örtüyünün çirklənməsi, sənaye-məişət, radioaktiv tullantıların 
əmələ gəlməsi fonunda izah edilir. 
Akustik çirklənmə və səs-küy mənbələri ən həyəcanlı –qarşıalınmaz sosial-ekoloji ,sanitar-
gigiyenik məsələdir. Səsin fizikivə fizioloji parametrləri qurğunun, avadanlığın gücündən 
məsafədən və digər xarici faktorlardan asılı olmur. Onlar qurğunun parametrlərindən və iş 
rejimindən asılı sabit kəmiyyət kimi xarakterizə olunur. Qurğuları layihələndirmə və ekoloji 
ekspertizadan keçirmə zamanı akustik parametrlərin səmərəlilik dərəcəsi müəyyən olunmalı 
və düzgün seçim aparılmalı, avadanlığın texniki sənədlərində səs və səs səviyyəsinin 
xarakteristikası verilməlidir. İstismar olunan avadanlıqda yaranan səs-küyün azadılması 
məqsədilə səs təzyiqinin səviyyəsi, ekvivalent səviyyə, maksimal səviyyə kimi parametrlərin 
əsasında öyrənilməsi tövsiyyə olunur. 
Ətraf mühitdə akustik səs-küylə çirklənməni aşağı salmaq tədbirlərindən: çoxsəsli mənbələr 
texnologiyasının azsəslilərlə əvəz olunması. Səs mənbəyi şüalanmasının istiqamətini 
dəyişmək. Səsə qarşı izolyasiya materiallarından istifadəyə üstünlük vermək. Qurğuların, 
avadanlıqlaın layihələndirilməsi, ekoloji ekspertizadan keçirilməsi,istismara verilməsində 
daxili və xarici informasiyalardan istifadə edilməsi zərurəti, proqnozlaşdırmaya, səs-küyün 
mənbələri və səviyyəsinin xəritələşdirilməsi təcrübədə faydalı hesab olunur.