: پدر، نيا، نياكان. آبا-اژداد (aba-əjdad) : آبا، اجداد، پدر و نياكان

كت-كولوفْت (كلفت و ضخيم، چاق و چلّه) كت-كـولفَت (كنيز و كلفت، افراد يك خانواده.)

كتّاه	kəttah	: نام گياهي از خانوادة چمن.
كته	kətə	(1) : 1- ظرف فلزّي يا گچي كه به عنوان انبار گندم يا برنج در آسياب قرار دارد و از آنجا گندم يا برنج ريخته مي‌شود و كم كم آسياب مي‌گردد. 2- انباريِ كوچك، قسمتي از اتاق يك ساختمان كه با ديوار كوچكي آنرا مجزّا كرده باشند.
كته	kətə	(2) : كته، برنجي كه بدون روغن پخته شود.
كته‌لي	kətəli	: برجسته و فرو رفته، جاي ناهموار. (موصلّو)
كتور	kətur	: قندان پارچه‌اي، كيفي كه در آن قند گذارند.
كتّوْه	kəttoh	: نام گياهي از خانوادة چمن. ( كتّاه)
كتي	kəti	: از گياهان علوفه‌اي.
كتيره	kətirə	: كتيرا، نام بوته‌اي خاردار كه از آن مادّه‌اي به همين نام ترشّح مي‌شود.
كج	kəc	(1) : 1- كج، خميده. 2- آدم متقلّب، منحرف و نا بكار. كجدار-مريز (kəcdar-məriz) : كج دار و مريز، كار ناقص. كجَك (kəcək) : چوب سر كج، قلّاب. كج كول (kəc kul) : چپ دست، آنكه كارهايش را با دست چپ انجام دهد. كجليك (kəclik) : 1- كجي، خميدگي. 2- گمراهي، كج دستي. كج-و-كوْولا (kəc-o-kovla) : كج و كوله، كج و معوج.
كج	kəc	(2) : 1- كرك، پود. 2- نخ ابريشمي. كجَك (kəcək) : كرك يا پشم داخل موي بُز. كجَل (kəcəl) : كُرك، پود، پودهاي نرم كه در بين موهاي بُز تشكيل مي‌گردد، موي شانه نشده و وازده.
كجَبه	kəcəbə	: (ف) كجاوه.
كچَل	kəçəl	= كچَّل (kəççəl) : كچل، بي مو. كچل آغاجى (kəçəl ağacı) : درخت استبرق. كچّل كرگَز (kəççəl kərgəz) : كركس. كچّلليك (kəççəllik) : كچلي. كچّل مورچاليق (kəççəl murçalıq) : نوعي مورچاليق (از گياهان پيازي) كه برگهايش پود و پرز دارد.
كچَّمَن	kəççəmən	: نوعي از انواع سوسمار. (← گچّي، گچّي امَن)
كچّه	kəççə	: تخته نمد، فرش نمدي. كچّه اوْوماق (kəççə ovmaq) : 1- نمد مالي كردن. 2- مجازاً بي موقع مهمان شدن.
كد	kəd	: تلفّظي از «كند» كه در قديم به شهر و اكنون به روستا گفته مي‌شود. كد بانى (kəd banı) : بانوي روستا، بهترين خانم شهر. كد خودا (kədxuda) : خداي روستا، كدخدا، صاحب و مالك ده. كد خوداليق (kədxudalıq) : كدخدايي، بزرگتري.
كر	kər	(1) : 1- كر، ناشنوا. 2- بي ميلي حيوانات نسبت به عمل مقاربت. كرمَج (kərməc) = كرمَنج (kərmənc) = كروَنج (kərvənc) : كر مانند، گيج و پكر، آشفته حال. كرّ-و-كاس (kərr-o-kas) : 1- كر، ناشنوا. 2- آنكه بر اثر سر و صدا احساس ناراحتي كند.
كر	kər	(2) : تلفّظي از كلمة «كل» (كال، نارس و كوچك) مانند : كر انجير (kər əncir) = كر انجيل (kər əncil) : انجير كال، انجير كوچك وحشي. كرمه شاخ (kərmə şax) = كرنه شاخ (kərnə şax) : گوسفند يا بزي كه داراي شاخ كوچك باشد. كرّي (kərri) : 1- ناقص، تراشيده يا بريده شده، بُن بُر شده. سرِ تراشيده شده، گوشِ بريده شده. 2- مجازاً به معني همه، همگي. كرّيجه (kərricə) : انسان يا حيواني كه گوش يا قسمتي از اندامش را بريده يا قيچي كرده باشند، كوچك و كوتاه.
كرانا	kərana	: كرنا، ساز بزرگ.
كرپه	kərpə	: نوعي گاري دستي كوچك كه از دو قطعه چوب بلند و چندين چوب كوچكتر درست شده باشد.
كرْت	kərt	: 1- خراشيدگي، نشانه و علامتي كه بر روي چوب يا زمين ايجاد كنند. 2- مرز بندي زمين زراعتي. كرتمك (kərtmək) : نشانه زدن، خراش دادن، علامت زدن. كرتمه (kərtmə) : 1- نشانه، علامت. 2- نامزد شدن دختر و پسر در زمان نوزادي كه به اين رسم «گؤبَك كرتمه» يا «گؤبك كسمه» هم مي‌گويند. كرتميك (kərtmik) = كرتيك (kərtik) : 1- نشانه، علامت، بريدگي روي چوب و مانند آنها. 2- ناقص و بريده. 3- استخوان، نوك استخوان. كرتَنْكَله (kərtənkələ) : سوسمار، بزمجه. (اصل كلمه از كرتن = خراش دهنده + كله = ناقص) (بدن بزمجه داراي خراشهاي ناقص و بزرگ است.) كرتَنه (kərtənə) : مرغداني، خانة مرغان كه از كندن زمين يا سنگ‌ چين كردن درست كنند. كرتيم (kərtim) : وسيلة علامت زدن. مانند : تبر، چاقو، تيشه و …
كرَز	kərəz	: 1- بار، دفعه، مرتبه. 2- هنگام و زمان. ساغليق كرَز. (هنگام سلامتي)
كرْس	kərs	: 1- كوتاه، كسر، كم، نقص. 2- مجازاً به معني توهين، فحش. (ريشة كلمه از مصدر «قارسماق» (كوتاه كردن) است. ← قارس) كرسليك (kərslik) : كمي، كمبود. كرس-و-كم (kərs-o-kəm) : 1- كمبود، كمي، نقص. 2- توهين و فحاشي. كرس وئرمك (kərs vermək) : فحش دادن، توهين كردن.
كرسَنكَله	kərsənkələ	: سوسمار، چلپاسه، بزمجه. (← كرت، كرتنكله)
كرسوم	kərsum	: گل كلم، گل كلم وحشي.
كر-كر	kər-kər	: قدقد مرغ و پرندگان.
كر-كر ائدمك	kər-kər edmək	: رسمي است كه هر وقت بخواهند براي اوّلين بار به كودك شيرخواره غذا بدهند، ابتدا مقداري از آن غذا را اطراف دهان كودك مي‌كشند تا با بوي آن غذا آشنا شود و بعداً غذاهايي را كه به او مي‌خورانند، عادت كند و مريض نشود.
كركَز	kərkəz	: كركس. كركزلَنمك (kərkəzlənmək) : مانند كركس براي دعوا و حمله آماده شدن.
كركو	kərku	: كمبيزه، خربزة كوچك.
كركيجَك	kərkicək	: تيشه، تيشة خرّاطي. (كركي = تيشة خراطي + جك = كوچك)
كركيد	kərkid	: شانة قاليبافي. (← كركيجك) كركيدله‌مك (kərkidləmək) : با شانة قاليبافي ضربه زدن، بر تارهاي قالي كركيد زدن.
كرگَز	kərgəz	: كركس. (← كركز، كچل، كچل كرگز)
كرم-اصلي	kərəm-əsli	: 1- نام داستان بلند و پر آوازة تركان ايران. 2- نام يكي از آهنگهاي مشهور كه بر گرفته از داستان كرم-اصلي است.
كرَنا	kərəna	= كرَنه (kərənə) : كرنا، ساز بزرگ.
كره	kərə	(1) : كره، چربي ماست و دوغ. كره داشى (kərə daşı) : 1- قطعه سنگي كه آن را در داخل خيك ماست مي‌اندازند تا روغن بيشتري از آن حاصل شود. 2- نوعي سنگ بزرگ و صاف كه معمولاً بر روي آن كتيبه نوشته شده و در نظر مردم مقدّس است. 3- نام چندين منطقه در استانهاي جنوبي ايران. كره اوْغورلايان (kərə oğurlayan) : گُل شقايق. (فا) كره بـوكـول (kərə bükül) = كره بـوكـوم (kərə büküm) = كره دوروم (kərə dürüm) = كره دولوم (kərə dülüm) = كره ديليم (kərə dilim) : غذايي ساندويچ مانند كه از نان و كره و خاكه قند يا شكر درست كنند. كره دان (kərə dan) : خيك مخصوص كره. كره گولو (kərə gülü) : گل شقايق.
كره	kərə	(2) : بار، دفعه. (← كرز)
كرّه	kərrə	: سنگر، خانة كوچكي كه از سنگ درست كنند. كرّه چال (kərrə çal) : منزلك، آلونك، خانه‌اي كه فقط از چندين سنگ درست كنند.
كرَّه	kərrəh	= كرَّهه (kərrəhə) : سنگر، خانة سنگي.
كرّه‌ك	kərrək	: نام گياهي با برگهاي خاردار كه شبيه كنگر است؛ امّا برگهايش نازكتر از برگهاي كنگر است. كرّه‌كلَنمك (kərrəklənmək) : عصباني شدن، بگونه‌اي كه گويي در بدن فرد عصباني خار كرّك فرو رفته باشد.
كريملي	kərimli	: نام طايفه‌اي از ايل دره‌شوري.
كس	kəs	(1) : 1- كس، شخص. 2- كس و كار، قوم و خويش. كس جانلى (kəs canlı) : دلسوز، حامي و پشتيبان. كس نكرد (kəs nəkərd) : كار انجام نشدني، كار عجيب و غريب، كاري كه هيچ كس انجام نداده باشد. كس-و-كيمسه (kəs-o-kimsə) : قوم و خويش.
كس	kəs	(2) : فعل امر از مصدر «كسمك» (بريدن) كساد (kəad) : كساد، بي رونق، راكد. كسادليق (kəsadlıq) : ركود، بي رونقي. كسديرمك (kəsdirmək) : 1- به وسيلة ديگري بريدن. 2- تمام كردن، قطعي كردن قيمت. كسديرمه (kəsdirmə) = كسّيرمه (kəssirmə) : لورك، دوراغ، نوعي پنير كه به صورت دُلمه نيست؛ بلكه به صورت بريده بريده است و با پنير دلمه مخلوط مي‌شود. كسَر (kəsər) : تيشه، قندشكن، تيشة خرّاطي يا نجّاري. كسكين (kəskin) = كسگين (kəsgin) : برنده، تيز. كسكينتي (kəskinti) : برش، بريدگي. كسمز (kəsməz) : كارد يا چاقويي كه تيز و برنده نباشد. كسمك (kəsmək) : 1- بريدن، قطع كردن. 2- نرخ تعيين كردن، قطعي كردن معامله. 3- متوقّف كردن. 4- ختنه كردن. كسمه (kəsmə) : برش، عمل بريدن. كسَن (kəsən) : 1- برنده، تيز، قاطع. 2- آنكه معامله يا پيماني را منعقد كند. كسَن-بيچَن (kəsən-biçən) : 1- برنده، قاطع. 2- كسي كه خود اندازه بگيرد و ببرد، آنكه اختيارات امور را در دست دارد. كسّه (kəssə) : كيسه، كيسة معمولي يا كيسة حمّام. (به اعتبار اينكه كيسه پارچه‌اي كوتاه و بريده شده است.) كسّه كمَر (kəssə kəmər) : 1- كيسه‌اي كه به كمر بند يا قطار فشنگ بسته مي‌شود و در آن باروت و چخماق مي‌گذارند. 2- نام نوعي گياه از انواع پيچك كه معمولاً در اطراف تنة درختان مي‌چسبد. كسّه‌له‌مك (kəssələmək) : كيسه كشيدن. كسيشديرمك (kəsişdirmək) : دو طرفه معامله را قطعي كردن. كسيك (kəsik) : بريده شده، قطع شده. كسيلمك (kəsilmək) : 1- بريده شدن، قطع شدن. 2- از خنده روده بُر شدن. 3- متوقّف شدن، بند آمدن. 4- قطعي شدن معامله. 5- ختنه شدن. كسيلي (kəsili) : بريده شده.
كسْم	kəsm	: (ع) كسب، شغل، كار. (← كيسْم)
كش	kəş	(1) : محرّف كلمة «كج» (كماني شكل) كشدَر (kəşdər) : محرّف كج دار. كشدر مريز (kəşdər məriz) : كج دار و مريز. كش-و-قوْوز (kəş-o-qovz) : (كش = كج + قوْوز = بلند شو) كش و قوس، حالت نيم خيز شدن براي قيام كردن و بلند شدن.
كش	kəş	(2) : (ف) فعل امر از مصدر «كشيدن» فارسي. كشمه‌-كش (kşmə-kəş) = كشمه-كشين (kəşmə-kəşin) : كشمكش، درگيري. كشِ مني (kəşe məni) : وزن كردن، يك من يك من كشيدن. كشه-تور (kəşə-tur) : 1- با زحمت و سختي چيزي را غلتاندن و جا به جا كردن. 2- بحث و مجادله. 3- از روي احتمال و حدس وگمان به كاري پرداختن. 4- آدم سر به راه، روبراه. 5- يواش يواش، كم كم.
كش	kəş	(3) : مرتبه، دفعه. كشه (kəşə) : مرتبه، بار، دفعه. بو گپي هر كشه‌ده دئميش دير. (اين سخن را در هر بار گفته است.)
كش ننّي	kəş nənni	: نام يكي از آهنگهاي موسيقي ايلات قشقايي.
كشدَر	kəşdər	: جاي گود كه مسير آب باشد، آبرفتگاه. به اين واژه «كشگَر» و «كشلَر» نيز گفته‌اند.
كشك	kəşk	(1) : 1- كشك، دوغ پختة سفت شده. 2- مجازاً به معني بيهوده و بي مورد. كشكي (kəşki) : الكي، لا ابالي، نسبتاً معمولي و عادي.
كشك	kəşk	(2) : استخوان زانو. كشكَك (kəşkək) : استخوان زانو.
كشكوْللو	kəşkollu	: كشكولي، نام يكي از ايلات معروف قشقايي.
كف	kəf	: كف، كف آب، كف دهان. كف باغلاماق (kəf bağlamaq) : 1- بر سطح آب كف ايجاد شدن. 2- كپك زدن، قارچ ايجاد شدن. (اصل كلمه محرّف «قاب» (پوسته، جلد) است.) كفَرمك (kəfərmək) : كف كردن، كف ريختن از دهان.كفَك (kəfək) = كفْكه (kəfkə) : كفك، كپك، قارچ، پوستة سفيدي كه بر روي نان و غذاهاي مرطوب و فاسد شده ايجاد مي‌گردد. كفكه‌له‌مك (kəfkələmək) : كپك زدن. كفگير (kəfgir) : آلت فلزي سوراخدار با دسته‌اي بلند كه به وسيلة آن كف روي مطبوخ را بردارند. كفگير بهره (kəfgir bəhrə) : كفگيري كه با آن غذا را در سر سفره تقسيم كنند. كفگير چالان (kəfgir çalan) : مقسّم، تقسيم كنندة غذا. كفگير چالماق (kəfgir çalmaq) : با كفگير غذا را تقسيم كردن. كفلَنمك (kəflənmək) : كف آلود شدن، كف كردن صابون و امثال آن. كفلي (kəfli) : كف آلود. كفه (kəfə) : زميني كه از دور مانند كف سفيد ديده شود و بدون آب و علف باشد، كوير، صحراي خشك. كفه‌يي (kəfəyi) : كويري، بسيار تشنه، آنكه در بيابان از تشنگي به جان آمده باشد.
كفَن	kəfən	: كفني، لباس مرده. (ريشة كلمه از «قاب» (جلد، محفظه) است.) كفنله‌مك (kəfənləmək) : كفن كردن مرده. كفنليك (kəfənlik) : پارچة كفني.
كك	kək	: حشره‌اي موذي و مخفي بال كه داراي پاهاي ريز و پُر جهش است و از خون پستانداران تغذيه مي‌كند. ككه‌مك (kəkəmək) : لكّة روي پوست صورت، لكّه‌اي كه از نيش كك بر روي پوست بدن بماند. ككه‌مكلي (kəkəməkli) : آنكه در اطراف دهان يا صورتش لكّه‌هاي سياه دارد. ككيمك (kəkimək) : ايجاد شدن لكّه‌هاي سياه بر روي پوست بدن در هنگام پيري.
ككَره	kəkərə	= ككيره (kəkirə) : نام گياهي با برگهاي پرزدار و بسيار تلخ. (← ده‌وه، ده‌وه قاشيغي) ككيروْو (kəkirov) = ككّيروْو (kəkkirov) : 1- مزة بسيار تلخ توأم با شور. 2- ترش مزه. (← زقّيروْو)
ككه‌به‌ي	kəkəbəy	= ككه‌وه‌گ (kəkəvəg) : حاشية فرش، حاشية ابتدايي و انتهايي فرش كه معمولاً بر سه نوع است؛ «عربي»، «يان ككه بگ» و «كيليدي» به اين واژه «ككه بگ»، «ككه‌وه» و … هم گفته مي‌شود.
كگ	kəg	= كگ-كگ (kəg-kəg) : صداي آواز خواندن كبك. كگليك (kəglik) : كبك. كگليك اوْتو (kəglik out) : علف كبك، از گياهان دارويي مؤثّر. كگليك ناری (kəglik narı) : نام درختچه‌اي كوهستاني كه به آن «يئميشان» هم مي‌گويند.
كل	kəl	(1) : 1- نقص، كاستي. 2- بريدگي، شكاف و علامت، نشانه‌اي كه بر درخت و امثال آن حك كنند. 3- زخم، جراحت. 4- حجامت و بريدن رگ. 5- مخفّف «كال» (نارس و كوچك) نيمه، نصفه. 6- درمان، چارة درد و زخم. منيم نه درديم كلي دير. (براي درد من چه چاره‌اي دارد؟) 7- تقصير و كوتاهي. كل انجير (kəl əncir) : انجير كوچك، انجير كال. كلجوش (kəlcuş) = كلگوش (kəlguş) : نيمه جوشيده، دوغي كه كاملاً جوشيده نشده و آن را با نان و كره مخلوط كنند و غذايي خوشمزه به همين نام به دست آيد. كل دوشمك (kəl düşmək) : خراش افتادن، نقص ايجاد شدن. كلَك (kələk) : 1- بريدگي كوه، گردنة كوه. قره داغينگ باشى كلَك يار درديندن اوْلدوم هلَك 2- قايق كوچك. 3- چوب چوگاني شكل، چيگيل. گلين گلر قدمي‌اينن چوْبان گلر كلَگي‌اينن. كلَكي (kələki) : قايق كوچك. كلگه (kəlgə) = كلگه خرابه (kəlgə xərabə) : نيمه خرابه، ويرانه. كلَنْتي (kələnti) : خرابه، نيمه ويرانه. كلّ-و-ولّ (kəll-o-vəll) : كاري را نيمه تمام انجام دادن، سر و ته قضيّه را هم آوردن. كل وورماق (kəl vurmaq) : 1- بريدن، ناقص كردن، با دندان خراش دادن. 2- حجامت كردن. 3- نشانه و علامت زدن. 4- زخمي كردن، ضربه زدن. كله (kələ) : 1- ناقص، معيوب، آنكه يكي دو تا از دندانهايش افتاده باشد. 2- نامرغوب، ناپسند. كله به‌ي (kələ bəy) = كله بگ (kələ bəg) : نيمه بيگ، آنكه مقامش از افراد عادي بالاتر و از بيگ كمتر باشد. كله پيرْخ (kələ pırx) = كلَم پيرْخ (kələm pırx) : پرتاب با چوبدستي كهنه و ناقص. كله‌ته (kələtə) : خانة نيمه خرابه، ويرانه. كله‌جه (kələcə) : ناقص، معيوب، نسبتاً ناقص. كله-چوقّور (kələ çuqqur) : ناصاف، داراي پستي و بلندي. كله شاخ (kələ şax) : حيوان شاخداري كه قسمتي از شاخش شكسته باشد. كله كات (kələ kat) = كله كان (kələ kan) : استخوان لگن، لگنچه. كله-كمچيك (kələ-kəmçik) : ناقص، كسي كه فك يا لبهاي دهانش كج و ناقص باشد. كله كوپّور (kələ kuppur) : ناصاف، داراي پستي و بلندي. كله كوت (kələ kut) : (كله = ناقص + كوت = همه) كاملاً زخمي يا ناقص. كله كورّه (kələ kurrə) = كله كورّو (kələ kurru) : 1- نامرتّب، بي بند و بار و لا ابالي، افراد بي نظم. 2- زمين ناهموار و داري پستي و بلندي. 3- الاغي كه گوشش را بريده باشند. كله-كولكه‌لي (kələ kukəli) : بي نظم، نا مرتّب. كله-كؤله (kələ kölə) : ناقص، زخمي، مفلوج، دست و پا شكسته. كله-كوْوا (kələ kova) : نا مرتّب، لا ابالي. كله-كوْوارّا (kələ kovarra) : آشفته، در هم ريخته. كله گاه (kələ gah) : گردنة كوه، جايي كه صيّادان براي صيد در آنجا كمين كنند. كله ميلتيق (kələ miltiq) : تفنگ سر پُر كه داراي نقص باشد و مرغوب و كار ساز نباشد. (← ميل، ميلتيق) كله ناهاد (kələ nahad) : آنكه نهاد و باطنش ناقص باشد، بدذات، بدجنس. كله‌وَر (kələvər) = كله‌وَل (kələvəl) : 1- آنكه كارها را نيمه تمام انجام دهد. 2- كار نيمه تمام. كليك (kəlik) : كاسة چوبي، كاسة آبخوري نا مرغوب و مخصوصي كه ساربانان با خود داشتند.
كل	kəl	(2) : 1- بزرگ، گنده. 2- بز كوهي نر كه بزرگتر از بزهاي ديگر است. 3- بلندي، رأس، سر كوه، قلّة كوه. 4- شاخ. كلان (kəlan) : 1- بزرگ، سرور. 2- فراوان، زياد. كلانتر (kəlantər) : بزرگتر، رئيس قبيله. كل به كل ائدمك (kəl bə kəl edmək) : شاخ به شاخ هم كردن، دعوا كردن. كلپو (kəlpu) = كلپوك (kəlpuk) : بزمجه، نوعي از انواع سوسمار كه اغلب سر خود را مي‌جنباند. كلْته (kəltə) : بزرگ، گنده. كل جاهال (kəl cahal) : جوان كار كرده و تقريباً مسن. كلَر (kələr) : 1- بزرگ، بزرگتر. 2- نوعي از انواع مارمولك. (هـونـوگان) كل-كل ائدمك (kəl-kəl edmək) : خود را بزرگ جلوه دادن، خودنمايي كردن، ستيزه جويي. كلْمه-كل (kəlmə-kəl) = كلمه-كليش (kəlmə kəliş) : دعوا، ستيزه جويي. كلَنْتَر (kələntər) : كلانتر، رئيس قبيله. كلَن كاهار (kələn kahar) : آدم ماجرا جو. (اصل تركيب از «كلن» يا «كلَر» = بزرگ + «كاهار» يا «قهّار» و در مجموع به معني آدم بزرگ خشمگين) كلَّن-كلَّن (kəllən-kəllən) : با سر به استقبال كسي رفتن. كلّه (kəllə) : 1- سر، رأس. 2- هر چيز مخروطي شكل مانند كلّه قند. 3- مجازاً به معني عقل و شعور. كلّه اسبي (kəllə əsbi) : نام نقشي در قالي. كلّه ائدمك (kəllə edmək) : 1- خود را بالاتر از حدّ معمول نشان دادن. 2- سركشي اسب در هنگام تاخت. 3- بالاتر از هدف خوردن تير. كلّه به كوْهون (kəllə bə kohun) : شتر مريض كه سرش را بر روي كوهانش گذاشته باشد؛ اصطلاحاً آدم بيمار را نيز «كلّه به كوْهون» مي‌گويند. كلّه-بئين (kəllə-beyn) : خوراك مغز كه در داخل شكمبه پخته شود. كلّه-پاچّا (kəllə-paçça) : كلّه پاچه، مجموع سر و پاچه‌هاي حيوان. كلّه خوْرلو (kəllə xorlu) : نام طايفه‌اي از ايل صفي خاني كه امروزه جزء ايل عمله به شمار مي‌رود. كلّه ريز (kəllə riz) : پُر، لبريز، سرشار. كلّه شق (kəllə şəq) : گردنكش، مستبد، يك دنده و لجوج. كلّه كـودو (kəllə küdü) : آنكه سرش مثل كدو صاف و كچل باشد و يا سرش شكسته شده باشد. كلّه گئدمك (kəllə gedmək) : جنگيدن و شاخ زدن قوچها به همديگر. كلّه‌لشمك (kəllələşmək) : سر به سر كسي گذاشتن، دعوا كردن. كلّه ملَق وورماق (kəllə mələq vurmaq) : با سر معلّق زدن، شيرجه رفتن، با سر به زمين خوردن يا پشتك زدن. كلّه منقوْو (kəllə mənqov) = كلّه منگوْو (kəllə məngov) : زكام، سرما خوردگي شديد كه سر و بيني بيمار گرفته شده باشد.
كل	kəl	(3) : درد سر و زحمت. كلّاش (kəllaş) : كلّاش، دردسر آفرين، حقّه باز. كل قازماق (kəl qazmaq) : مزاحم را دك كردن. اوْنونگ كليني قاز. (درد سر او را از بين ببر.) كلَك (kələk) : كلك، نيرنگ، فريب.
كل	kəl	(4) : نام نوعي تفنگ سر پُر.
كل	kəl	(5) : مخفّف كلمة «كربلايي» مانند كل قولوم (كربلايي غلام)
كلب علي	kəb əli	= كلبيلي (kəlbili) : نام طايفه‌اي از ايل فارسيمدان.
كلَبه	kələbə	: كيالك.
كلَش	kələş	: گيوه، ملكي، نوعي كفش قديمي. (اصل كلمه «كؤلَش» (ساقة گياه برنج) است؛ به اعتبار اين كه گيوه‌هاي اوّليه و قديمي از ساقة گياه برنج بافته مي‌شده. ← كؤل3، كؤلَش) كلش ديرّان (kələş dırran) : ملكي دران، وجه يا مالي كه دزد از صاحب مال به عنوان زحمات خود و يا خسارت گيوه‌اش مي‌گيرد.
كلَف	kələf	: (ع) كلاف نخ و امثال آن. به اين واژه «كلاف»، «كلافه»، «كلَفه» و … هم گفته مي‌شود. كلفه‌لنمك (kələfələnmək) : 1- كلافه شدن، به صورت كلاف در آمدن. 2- از خنده روده بُر شدن و افتادن.
كلْك	kəlk	: نان بلوط، ناني كه از ميوة بلوط تهيّه شود. كلْك اومّاجى (kəlk ummacı) : غذايي مركّب از پنير لورك و خردة نان.
كلَنجار	kələncar	: خرچنگ. كلَنْجار گئدمك (kələncar gedmək) : دست و پنجه نرم كردن، با هم جنگ كردن.
كلوْوس	kəlovs	: كرفس، كرفس وحشي.
كم	kəm	(1) : 1- كم، اندك. 2- نقص، كاستي. كم پاشنا (kəm paşna) : 1- كم پاشنه، تنبل. 2- ترسو، بُزدل. كم توْه (kəm toh) : كم توان، ناتوان، ضعيف. كم تيغ (kəm tiğ) : كم نور، چشم كم نور. كم جيكّه (kəm cikkə) : كم حوصله، بي صبر. كمچيك (kəmçik) : لب كوچك، شكر لب، آنكه لبهايش ناقص باشد. كمليك (kəmlik) : كمي، كسري، كمبود. كم مايا (kəm maya) : 1- كم بضاعت، بيچاره. 2- كم سواد، نا آگاه.
كم	kəm	(2) : 1- كنار، ساحل، لبه. 2- لبة خم، خميدگي لبه. (كم و خم هردو از يك ريشه و با هم يكي هستند.) 3- پرتگاه، محل پرتاب و سقوط. كمان (kəman) : 1- هرچيز كماني شكل، خميده و منحني شكل. 2- كمانچه، از آلات موسيقي. كمانا (kəmana) : 1- دستة چوبي خيك دوغ. 2- چوب كماني شكلي كه در بافتن جاجيم از آن استفاده مي‌شود. 3- كمانه، تير كمان. 4- وسيله پشم زني يا پنبه زني. كمانا اوْلماق (kəmana olmaq) : خم شدن. بئلي كمانا اوْلموش. (كمرش خم شده.) كمانا وورماق (kəmana vurmaq) : زدن پشم يا پنبه، پشم زني. كماندازليق (kəmandazlıq) : 1- فخر فروشي. (همديگر را در لبة سقوط قرار دادن) 2- شوخي و بحث شوخي مآبانه.كمان ائدمك (kəman edmək) : 1- خم كردن. 2- تغيير مسير دادن گلوله بعد از اصابت بر سنگ و امثال آن. كمَر (kəmər) : 1- كمر كوه، پرتگاه و لبة خطرناك كوه. 2- نوار چرمي كه در اطراف گيوه دوخته مي شود. كمر اوْووز (kəmər ovuz) : كمرآويز، نام گياهي كه معمولاً از كمر كوه آويزان مي‌شود. كمر گير (kəmər gir) : شيوه كش، گيوه دوز. (آنكه لبة گيوه را بدوزد.) كمه (kəmə) : لبه، كناره، ساحل. 2- پرتگاه. كمه‌لي (kəməli) : لبه‌دار، ظرف لبه‌دار. كم وئرمك (kəm vermək) : ريختن مايعات از لبة منحني شكل ظرفي كه پُر است.
كم	kəm	(3) : هنگام، موقع. (از پسوندهاست. ← كن2) وارلي كم. (هنگام ثروتمندي)
كمچه	kəmçə	: ظرف كوچكي در بنّايي، چمچة بنّايي. (محرّف چؤمچه است. ← چؤمچك = چؤمچه)
كميرْتَك	kəmirtək	= كميرْتْلاق (kəmırtlaq) = كميك (kəmik) : غضروف استخوان. ← گمير، گميرتلاق)
كن	kən	(1) : (ف) ميله يا چوب مدرّج كه جهت پيمانه كردن شير و مايعات ديگر به كار برند. (از ريشة مصدر «كندن» فارسي؛ به اين دليل كه اين نوع چوب را با كندن پوست و روية آن مدرّج مي‌كنند.) كنه (kənə) : درجه، اندازه، علامت. كنه‌تون (kənətun) = كنه‌تي (kənəti) = كنه‌تين (kənətin) : (از كنه (درجه) + تون = دوْن (لباس اندام، بدنه) = كنه‌تون) كرچك، نام گياهي كه معمولاً تا 2 متر ارتفاع دارد. (پوست ساقه‌هاي اين گياه مدرّج است.) كنه‌له‌مك (kənələmək) : اندازه گرفتن، نشانه و علامت زدن.
كن	kən	(2) : از پسوندها به معني زمان، هنگام. (← كم3) يوْخسولكَن (زمان فقر و نداري)
كند	kənd	: روستا، دهكده. (در تركي قديم به معني شهر بوده.) كند-و-كسَّك (kənd-o-kəssək) = كند-و-كسّه (kənd-o-kəssə) : معامله در ده، تبادل كالا در روستا. كند-و-كسّه ائدمك (kənd-o-kəssə edmək) : به ده رفتن و خريد كردن.
كنگَر	kəngər	: كنگر، نام گياهي علفي با ساقه و برگهاي خاردار. كنگر زهر (kəngər zəhr) : شيرة گياه كنگر كه در گذشته به جاي صابون يا شامپو از آن استفاده مي‌شد. كنگر لاشـی (kəngər laşı) : لاشة كنگر خشك شده. كنند.
كنه	kənə	: 1- جانوري از دستة عنكبوتيان كه مكندة خون پستانداران است. 2- مجازاً به كسي گويند كه مثل كنه بچسبد.
كه	kə	(1) : مخفّف «كس»، كس، شخص.
كه	kə	(2) : از پسوندهاي مكاني به معني جايگاه. مانند : اؤلكه (ائلكه) : جايگاه ايل، زادگاه، مدفن، وطن. شوْره‌كه : جاي شور، شوره زار.
كهَر	kəhər	: اسب سرخ رنگ، اسبي كه رنگش سرخ متمايل به سياه باشد.
كهره	kəhrə	: (ف) بزغاله، كهره. كهره پز (kəhrə pəz) : نام بوته‌اي با ساقه‌هاي سفت و محكم كه اغلب مصرف دارويي دارد.
كهكيز	kəhkiz	: (ف) نام گياهي با گلهاي آبي. (← كاه1، كاه گيج)
كهَن	kəhən	= كهَنْگ (kəhəng) : درد سياتيك، درد ناحية لگن و لگنچه.
كهه	kəhə	: لثة دندان.
كهور	kəhur	: نام درخت يا درختچه‌اي با ساقه‌هاي خاردار.
كه‌وه‌ل	kəvəl	: 1- كيس، بي حس، فلج و بي حركت. (← چه، چه‌وه‌ل) 2- مقيم و در يك جا مانده. 3- نام اصلي شهر كوار. (در تركي قديم به اسب راهوار «كه‌وه‌ل» مي‌گفتند.)
كه‌وه‌لَك	kəvələk	: قارچ. (← گؤبه، گؤبه‌لك)
كه‌وه‌ن	kəvən	: گَوَن، نوعي درختچة خادار.
كه‌وين	kəvin	: كابين، مهريّة شرعي.
كه‌ي موراد	kəy murad	: (← كئي، كئي موراد)
كه‌ي‌كوم	kəykum	: (← كئيكوم)
كه‌ي‌ليك	kəylik	: كبك. (← كگ، كگليك) كه‌ي‌ليك اوْتو (kəylik otu) : گياه كبك، از گيهان دارويي مؤثّر. كه‌ي‌ليك دؤشـو (kəylik döşü) : 1- سينة كبك. 2- نام گياهي تك برگ كه اطراف برگش مانند سينة كبك ملوّن و خوش رنگ است.
كـی	kı	: كه، از حروف ربط.
كيفْت	kıft	: راز، سِرّ، سخن پنهاني. كيفتدارليق (kıftdarlıq) : رازداري.
كيل	kıl	: كِل، هلهله، شادي. كيل وورماق (kıl vurmaq) : كِل زدن، هلهله و شادي كردن.
كيل برْد	kıl bərd	: سنگ چين، سنگر. (← كيل3)
كيل بييا جو	kıl biya cu	: نام يكي از بازيهاي دسته جمعي كودكان. (← كيم، كيم بيليجي)
كيلينجار گئدمك	kılıncar gedmək	: با هم دست و پنجه نرم كردن.
كيل-كيل ائدمك	kıl-kıl edmək	: به آرامي و آهستگي كار كردن. كيليش-كيليش (kılış-kılış) : آرام آرام، يواش يواش.
كيم	kım	: چه كسي؟ (← كيم)
كيمّير	kımmır	: زشت، ناپسند.
كيمخاه	kımxah	: نوعي پارچة حريري.
كين	kın	= كينّ (kınn) : 1- كفل، دو ماهيچة كفل. 2- مقعد. كين-كينّ ائدمك (kın-kınn edmək) : 1- در يك جا آرام نگرفتن، بي قرار بودن. 2- بهانه در آوردن و از زير كار در رفتن. كينّه (kınnə) : تپّة دراز و بلند. (به خاطر مشابهت با ماهيچة كفل) كينّين-كينّين (kınnın-kınnın) : حركت كردن و راه رفتن بگونه‌اي كه نشيمنگاه روي زمين كشيده شود.
كينْجه	kıncə	: كنجه. (← قينج، قينجه)
كينيفْت	kınıft	: 1- خسيس و ممسك. 2- كثيف و پليد. 3- خيط شده، آبرو باخته، وجهة خود را از دست داده.
كينيس	kınıs	: خسيس.
كيپ	kıp	: 1- پُر و انباشته. 2- لبهاي خاموش و به هم بسته شده. 3- مجازاً به معني نفس، نفسي كه از دهان برآيد. (← كلإپ و كيپ) كيپ ائدمك (kıp edmək) : خاموش نشستن و كمين كردن. كيپّيلاماق (kıppılamaq) : نفس نفس زدن، هن هن كردن.
كير	kır	= كيرّ (kırr) : 1- كناره، گوشه. 2- پيچ، چين و چروك، چين و شكن، قر، فر. كيرّ اوْلماق (kırr olmaq) : چين افتادن، كرخ شدن. كيرّ ائدمك (kırr edmək) : 1- در گوشه‌اي منزوي شدن. 2- چين دادن، پر چين و شكن كردن. كير خوْوس (kır xovs) : در گوشه‌اي خوابيده و مخفي گشته. كير دوشمك (kır düşmək) : چين افتادن، برآمدگي ايجاد شدن. كير كيپ (kır kıp) : 1- هر گوشه و كناري پُر شده، پُر و انباشته. 2- كاملاً به هم پيوسته، به هم بسته شده. 3-كاملاً خاموش. كير-كير (kır-kır) : 1- داراي چين و چروك. 2- قرقر، سر و صدا، صدايي كه ازچرخش چرخ و امثال آن به گوش رسد. ده‌ييرمان اؤز كير-كيرّينى ائشيتمز. (آسياب صداي قرقر خود را نمي‌شنود.) كيرلى (kırlı) : داراي چين و شكن. كيرمان (kırman) : دوك نخ ريسي، وسيلة چرخاندن و تاب دادن. كيرمان چؤپـو (kırman çöpü) : چوب يا فلز محوري دوك نخ ريسي. كيرمه شاخ (kırmə şax) = كيرنه شاخ (kırnə şax) : حيواني كه شاخ كوچك و تابدار و در هم پيچيده دارد. كيرّ-و-كوْوال (kırr-o-koval) : گوشه و كنار. كيريز (kırız) : 1- كرز، سوخته و مچاله شده. 2- چين و چروك. كيرّيش (kırrış) : چين خوردگي، چين و چروك. كيرّيشماق (kırrışmaq) : كرخ شدن، چين و چروك افتادن. كيرّيشيق (kırrışıq) : چين و چروك. كيرّيشيقلى (kırrışıqlı) : داراي چين و چروك. كيرّيق (kırrıq) : چين و چروك. كيرّيقديرماك (kırrıqdırmaq) : 1- چين و چروك انداختن. 2- ترساندن، منزوي كردن. كيرّيقماك (kırrıqmak) = كيرّيماق (kırrımaq) : 1- مخفي و منزوي شدن، كمين كردن. 2- كرخ و سست شدن بر اثر سرماي شديد. كيرّيك (kırrık) : داراي چين و شكن. كيرّيك-كيرّيك (kırrık-kırrık) : داراي چين و شكنهاي متوالي. كيرّيلماق (kırrılmaq) : 1- در گوشه‌اي پنهان شدن. 2- چين خوردن. 3- جمع شدن، در يك جا جمع شدن. كيرينْج (kırınc) : چين و چروك، چين و شكن. كيرينجال (kırıncal) : 1- در گوشه‌اي فشرده شده، انبوه و فشرده. 2- خرچنگ. 3- نام گياهي است. كيرينجال گئدمك (kırıncal gedmək) : با هم دست و پنجه نرم كردن، ناسازگاري كردن. كيرّينماق (kırrınmaq) : در گوشه‌اي مخفي شدن، تمرگيدن. كيروينـج (kırvınc) : داراي پيچ و تاب، نخ خيلي تابيده شده.
كيراها	kıraha	= كيراهى (kırahı) : كرايه، اجاره.
كيراهيشْت	kırahışt	: (← كيرامان)
كيرامان	kıraman	: كرامند، اكتفا، بس كردن. ارزش و اندازة مناسب. كيرامانلى (kıramanlı) : به اندازة كافي، به مقدار زياد.
كيربيت	kırbit	: كبريت. كيربيت چالماق (kırbit çalmaq) : كبريت كشيدن، آتش روشن كردن.
كيرْچ	kırç	: چين و چروك. (← كير)
كيريشْت	kırışt	: كرامند، كفايت. (← كيرامان)
كيرمانلى	kırmanlı	: 1- نام طايفه‌اي از ايل كشكولي. 2- نقشي از نقشهاي قالي كه با آن «باليقلى» يا «ماهي در هم» نيز گفته مي‌شود.
كيرنه	kırnə	: نوعي حشره يا كنة حيواني.
كيرْپ	kırp	: صداي مشتعل شدن آتش.
كيرسين	kırsın	: نام يكي از انواع حبوبات.
كيرْت	kırt	: 1- نشانه، علامت، خراشيدگي. 2- لبه، كناره. 3- اندازه، درجه. (← كرت) كيرْتْماق (kırtmaq) : خراش دادن، نشانه زدن. كيرتيلماق (kırtılmaq) : خراشيده شدن. كيرتيم (kırtım) : 1- وسيلة علامت زدن. 2- لبه، كناره، مرز، محل علامت زده شده. 3- لبة تيز تبر و امثال آن.
كيرْز	kırz	= كيريز (kırız) : (← كيريز)
كيسْم	kısm	: كسب، شغل، كار، وسيلة درآمد. كيسْم-و-كاسيبليق (kısm-o-kasıblıq) : كسب و كار، كاسبي.
كيسّين	kıssın	: نوعي از انواع حبوبات.
كيت	kıt	: كفل، ناحية كفل و مقعد. كيتين (kıtın) : كفل، نشيمنگاه. كيتين-كيتين گئدمك (kıtın-kıtın gedmək) = كيتينلاماق (kıtınlamaq) : با ناحية كفل و چهار دست و پا راه رفتن.
كيويشْك	kıvışk	: نام درختچه‌اي در مناطق سرد سيري كه براي رنگرزي مورد استفاده قرار مي‌گيرد. (← موردار آغاجي)
كيزينْلى	kıxınlı	: كزنلو، نام طايفه‌اي از ايل دره‌شوري. (← كؤزونگـلو)
كيز	kız	= كيزّ (kızz) : 1- كيس، چين و چروك. 2- كمين كرده، مخفي شده و جمع و جور نشسته. (← گيز) 3- كرخ و گرفتگي بر اثر سرماي شديد. كيزّ ائدمك (kızz edmək) : كمين كردن، مخفي شدن، منزوي شدن. كيزّيك (kızzık) : 1- داراي چين و چروك. 2- كرخ و جمع و جور شده. 3- كمين كرده. كيز-كيويره‌ك (kız-kıvırək) : سفت و محكم. كيزلانماق (kızlanmaq) : 1- در گوشه‌اي كمين كردن. 2- كرخ شدن. كيزّيلماق (kızzılmaq) : 1- در گوشه‌اي كمين كردن يا منزوي شدن. 2- كرخ شدن.
كي	ki	: 1- از حروف ربط كه در ادبيات فارسي به جاي آن «كه» مي‌نويسند. 2- چه كسي. 3- از پسوندهاي مالكيّت يا قيدي است مانند : منيمكي (مال من). كي بر كي (ki bər ki) : چه كسي با چه كسي، اصطلاحي است كه براي تشخيص افراد از همديگر بيان مي‌شود.
كيج	kic	: صمغ، شيرة درخت. (← کوج) كيجه (kicə) : شيرة درخت گَوَن. كيجيك (kicik) : دكمه. (اوّلين دكمه‌ها از شيرة درخت گَوَن درست مي‌شده.) كيجييه (kiciyə) : شيره يا ساقة گَوَن خاردار.
كيچ	kiç	= كيچّه (kiççə) : كينه، دشمني. كيچّه ائدمك (kiççə edmək) = كيچّه باغلاماق (kiççə bağlamaq) : كينه بستن، غرض ورزيدن.
كيچه	kiçə	: كوچه، محلّة كوچك.
كيچيك	kiçik	: كوچك، كوچولو، ريز.
كيف	kif	: كپك، كفك. (← كف و کوف) كيفكه (kifkə) : كپك، قارچ زدگي. كيفكه‌له‌مك (kifkələmək) : كپك زدن. كيفه (kifə) : كپك، قارچ. كيفه‌له‌مك (kifələmək) = كيفه‌مك (kifəmək) = كيفه وورماق (kifə vurmaq) : كپك زدن، فاسد شدن.
كيل	kil	(1) : كِل، هلهله، شادي. كيل چالماق (kil çalmaq) = كيل چكمك (kil çəkmək) = كيل وورماق (kil vurmaq) : كِل زدن، ابراز هلهله و شادي كردن. كيل-و-شاباش (kil-o-şabaş) = كيل-و-گالا (kil-o-gala) = كيل-و-هاباباق (kil-o-hababaq) = كيل-و-هوْو (kil-o-hov) : هلهله و شادي، شاد باش و تبريك. كيليپ (kilip) : سر و صدا، هلهله و شادي. كيليپي دوشمـوش. (از سر و صدا و شادي افتاده، غمگين و ناراحت است.)
كيل	kil	(2) : تلفّظي از كلمة «کول» (خاكستر)
كيل	kil	(3) : 1- تلفّظي از كلمة «قير» به معني مرز، حد، سامان. 2- نام شهر قير در استان فارس. (← قير3) كيل برد (kil bərd) : سنگچين مخصوصي كه مرز را تعيين كند.
كيل	kil	(4) : ببند، با طناب ببند. (← کول2) كيليد (kilid) : كليد، وسيلة بستن و باز كردن. کول2، کولود) كيليد‌لنمك (kilidlənmək) : قفل شدن، بسته شدن. كيليدله‌مك (kilidləmək) : قفل كردن، بستن. كيليشمك (kilişmək) : به هم چسبيدن سگها يا مارهاي زوج براي عمل مقاربت.
كيل بيليجي	kil bilici	= كيل بييا جو (kil biya cu) : از بازيهاي دسته جمعي كودكان. (← كيم، كيم بيليجي)
كيلَك	kilək	: (ف) 1- هر چيز قاشقي شكل. 2- چيگيل، چوب چوگاني شكل كه با آن حيوانات را دستگير كنند. گلين گلر قدمي‌اينن، چوْبان گلر كيلَگي‌اينن. (اصل كلمه «گيرك» (وسيلة گرفتن) است.) كيلكله‌مك (kiləkləmək) = كيلك وورماق (kilək vurmaq) : كف دست يا تكّه ناني را به صورت قاشق در آوردن و با آن غذا خوردن.
كيلي	kili	: انگُلَك. (← تيلي)
كيليجه	kilicə	: دُم، دمچه، دُم كوچك گوسفند. (← كؤل2، كؤله‌جه)
كيم	kim	(1) : چه كسي؟ كيم بيليجي (kim bilici) : در لغت به معني «چه كسي آگاه است و مي‌داند» امّا در اصطلاح نوعي مسابقه و بازي دسته جمعي كودكانه است. كيم‌جاغاز (kimcağaz) = كيم‌جگَز (kimcəgəz) : فلاني، فلان كس. كيمسه (kimsə) : كس، شخص، هر كس، مردم. كيمسه‌جك (kimsəcək) : 1- چه كسي، كدامين كس. 2- فلاني، فلان كس. كيمليك (kimlik) : وابسته به چه كسي، ماهيّت، هويّت. كيمي (kimi) : چه كسي را؟ كيمينگ (kiming) : مال چه كسي؟
كيم	kim	(2) = كيمي (kimi) = كيمين (kimin) : از پسوندهايي كه معني تشبيه و شباهت را مي‌رساند. حسن كيم = حسن كيمي = حسن كيمين (مانند حسن)
كيمجيك	kimcik	: انجير. (فا)
كيمييا	kimiya	: 1- كيميا، مادّة خيالي كه قدما معتقد بودند به وسيلة آن مي‌توان مس را به طلا تبديل كرد. 2- هر چيز كمياب و نادر.
كيمخاه	kimxah	: نام نوعي پارچة حرير منقّش و رنگارنگ.
كينَت	kinət	: اندرون، قلب، باطن. كينَتي دوز دير. (قلبش پاك و بي آلايش است.)
كيپ	kip	: 1- كيپ و انباشته، پر و لبريز، فشرده و محكم. 2- قالب شده، به هم پيوسته، تنگِ هم، در كنار هم فشرده شده. 3- خاموش و بدون سر و صدا، لبهاي بسته شده و خاموش، نفس در سينه حبس شده. (اصل كلمه «کوپ» (باد و پر باد) است. ← کوپ) كيپ ائدمك (kip edmək) : نفس نكشيدن و خاموش نشستن، كمين كردن. كيپلَشديرمك (kipləşdirmək) : 1- محكم كردن، جا دادن، در كنار هم فشردن. 2- پُر كردن، انباشتن. كيپّه-كيپ (kippə-kip) : پُر، انباشته، در هم فشرده، لبريز و سرشار. كيپّ-و-چال (kipp-o-çal) : هنّ و هن، به زحمت نفس كشيدن بر اثر زور زدن و تلاش زياد. كيپّيله‌مك (kippiləmək) : هن هن كردن، نفس نفس زدن بيمار.
كيپريك	kiprik	: مژه، مژگان. (← کوپ، کوپروک)
كيربيت	kirbit	: كبريت.
كيريز	kiriz	: چروك. (← كير ، كيريز)
كيرپي	kirpi	: جوجه تيغي، خار پشت. (ريشة كلمه از «کوپمك» (متورّم شدن) است. ← کورپ) كيرپيك (kirpik) : مژه. (محل رويش مژه‌ها برجسته‌تر از ساير قسمتهاي پلك است.) (← کوپ و کورپ) كيرپيك چالماق (kirpik çalmaq) : مژه بر هم زدن، پلك زدن.
كيش	kiş	: 1- از اصوات تحذير كه در هنگام تحريك سگ يا دفع كردن مرغ گفته مي‌شود. 2- اعلام خطر در بازي شطرنج. 3- خط مستقيم يا دايره‌اي شكل كه جهت محدود و محصور كردن و ممانعت كشيده مي‌شود. كيش به در (kiş bə dər) : 1- بيرون كردن مرغ از لانه. 2- يكي از انواع بازيهاي دسته جمعي كودكانه. 3- مجازاً به معني همه و همگي. كيش شالّاغى (kiş şallağı) : از انواع بازيهاي دسته جمعي. كيش-كيش (kiş-kiş) : 1- صوتي است براي دفع ماكيان. 2- صوتي است براي تحريك سگ در هنگام حمله. كيشگيرمك (kişgirmək) : تحريك كردن سگ براي حمله به گرگ و ديگر جانوران. كيشگيريك (kişgirik) : كُشتي. (تحريك براي حمله). كيشلَن (kişlən) : نوعي از انواع قاب بازي. كيشنه‌مك (kişnəmək) : شيهه كشيدن اسب.
كيشي	kişi	: 1- مرد، مرد متأهّل. 2- جوانمرد. كيشيليك (kişilik) : 1- مرد بودن، رجوليّت. 2- جوانمردي، مردانگي. كيشي يانا (kişi yana) : مردانه، مرد گونه.
كيشميش	kişmiş	: كشمش، مويز. كيشميشي گولمك (kişmişi gülmək) : خندة كشمشي كردن.
كيشت	kişt	: (ف) كشت، زراعت. كيشته (kiştə) : 1- كشت، كاشته، زراعت. 2- توطئه و وسيلة عوامل تحريك و تشويق. بو ايش اوْنونگ كيشته‌سي دير. (اين توطئه كار اوست.)
كيتيك	kitik	: 1- پيچ تنة درخت. 2- كندة كوچك و بريده شدة درخت. (← كوت4 و کوتـوك)
كيو	kiv	: چين و شكن. (← قيو) كيويرينْج (kivirinc) : چين و چروك.
كيخا	kixa	: كلانتر طايفه يا كدخداي تيره. كيخا بيلمَز (kixa bilməz) : مجازاً به ماهيچة اطراف ستون فقرات مي‌گويند. كيخا قسّي (kixa qəssi) : نام آهنگي در موسيقي قشقايي.
كيز	kiz	: 1- چين و چروك. 2- دو چيز نزديك به هم، فشرده شده. 3- جمع و جور نشسته، كمين كرده. (← گيز) كيزّيك (kizzik) : 1- چين خورده، چين و چروك برداشته. 2- كرخ شده. 3- كمين كرده، مخفي شده. كيزّيك-كيزّيك (kizzik-kizzik) = كيزّيل-كيزّيل (kizzil-kizzil) : 1- داراي چين وشكن. 2- حالت راه رفتن برّه يا چپش نر كه به تازگي اخته شده باشد. كيزّيكمك (kizzikmək) = كيزّيلمك (kizzilmək) : 1- چين و چروك برداشتن. 2- جمع و جور شدن، به هم نزديك آمدن. 3- كمين كردن. 4- منزوي شدن، خود را كنار كشيدن و ناراحت ايستادن.
كوْب	kob	: همه، همگي. (← كوْپ)
كوْج	koc	: كنج، گوشه. (← كوْچ، گوْش و قوْش)
كوْجولو	koculu	: نان ضخيم، ناني كه در درون اجاق پخته شود.
كوْچ	koç	: كنج، زاويه، گوشه، كمينگاه. (قره يارلو) (← كوْج) كوْچّا (koçça) = كوْچّه (koççə) : سنگر كوچك مخصوص شكارچيان كه در آن كمين كنند.
كوْد	kod	: كود حيواني، سرگين خشك شدة حيوانات.
كوْدوال	kodval	: انبوه جمعيت. (← كوْت3، كوْتوال)
كوْفّه	koffə	: سرفه. (← كؤه، كؤهه)
كوْفْت	koft	: 1- كوفت، آزار، درد. 2- بيماري سرفه‌دار. (ريشة كلمه از اسم صوت كوف كوف … است. ← قوف، كوفْت و كوْفّه)
كوْه	koh	(1) : 1- كوه، بلندي. 2- برجسته و ممتاز. 3- حالت شادابي، برجستگي و شور و هيجان. كوْه بونْگ (koh bung) : بانگ دادن در كوه، اصطلاحي است كه افراد به هنگام شب در كوه، صحرا و بيابان صدايي رمز آلود از خود در مي‌آورند تا فقط رفقايشان آنها را بشناسند و همديگر را بيابند. كوْه پَل (koh pəl) : تخته سنگ، سنگ بزرگ و بلند. كوْه توتماق (koh tutmaq) : 1- به شور و هيجان آمدن. 2- فراري شدن و به كوه پناه آوردن. كوْهتور (kohtur) : سنگ بزرگ كوهستان و بيابان كه پا بر جا و مقاوم است. (اصل كلمه از كوْه (قوْه) به معني كوه و بيابان + تور به معني ايستا و مقاوم) كوْهران (kohran) : در كوه رها شده، رها شدن حيوانات در كوه به هنگام شب. كوْهلا (kohla) = كوْهلوم (kohlum) : 1- سرازيري، شيب تند كوه، درّة عميق. 2- سنگلاخ كوهستان. كوْهله (kohlə) : 1- تخته سنگ، سنگ بزرگ. 2- سنگلاخ، جايي كه سنگ فراوان باشد. 3- گودال، آب بردگي عميق. 4- صوتي است براي طرد كردن جانوراني چون گراز، خرس و … كوْهمار (kohmar) = كوْهمال (kohmal) : 1- آنكه كوه را زير پا گذارد، كوهنورد. 2- نامي از نامهاي سگ. كوْهون (kohun) : 1- انباشته و روي هم جمع شده. 2- كوهان، برآمدگي پشت شتر. 3- ثروتمند و متموّل. اوْنونگ وضعي كوْهون دير. (او از وضع مالي خوبي برخوردار است.)
كوْه	koh	(2) : سرفه. كوْها (koha) = كوْهه (kohə) : سرفه. كوْه ائدمك (koh edmək) : سرفه كردن. كوْهكه (kohkə) : سرفه.
كوْهئيل	koheyl	= كوْهئيلان (koheylan) : از نژاد اسبهاي عربي كه در ايلات قشقايي شهرت دارند.
كوْهْل	kohl	: سرازيري، شيب. (← كوْه1، كوْهله) كوْهل ائدمك (kohl edmək) : از بالا به طرف پايين حمله كردن، سرازير شدن، يورش آوردن.
كوْهلان	kohlan	: نام نژادي از اسبها.
كوْهْنا	kohna	: كهنه، فرسوده. كوْهنا-كوْلوق (kohna-koluq) = كوْهنا-كوْوال (kohna-koval) = كوْهنا-كه‌ويل (kohna-kəvil) : لوازم كهنه و به درد مخور. كوْهنالماق (kohnalmaq) : كهنه شدن.
كوْهو	kohu	= كوْهى (kohı) : كوهي، نام طايفه‌اي از ايل شش بلوكي.
كوْهْـوا	kohva	: كهواده، نام طايفه‌اي از ايلات عمله و كشكولي.
كوْل	kol	: كتف، شانه، بازو، كول. (← قوْل) كوْلا پوشتا (kola puşta) : كوله پشتي، توبره‌اي كه شكارچي يا مسافر با خود حمل كند و بر دوش گيرد. كوْلا كش (kola kəş) : كوله كش، آنكه توبرة محتوي آذوقه را حمل كند. كوْللاشماق (kollaşmaq) : با كتف و بازو همديگر را هُل دادن. كوْلوق (koluq) : لباسي كه از روي دوش پوشند. بير پارا كوْهنا كولوق گئيميش. (مشتي لباس كهنه پوشيده است.) كوْل وورماق (kol vurmaq) = كوْل وئرمك (kol vermək) : 1- با كتف و بازو هل دادن. 2- خم شدن براي سواري دادن.
كوْلا	kola	(1) : حرام زاده، ناپاك. (اصل كلمه «كؤله» (غلام، برده. تر. قد.) است و مجازاً به معني برده زاده است.) كوْلاي حارام (kolay haram) : حرام زاده.
كوْلا	kola	(2) : كمينگاه، خانة كوچك سنگي كه در آن كمين كنند يا در آن برّه‌ها و بزغاله‌ها را نگه دارند. (← كؤله)
كوْلته	koltə	: رو سري كوچك.
كوْم	kom	: جمع، گروه، انبوه جمعيّت. (← كوْپ، كوم2 و كؤم) كوْمپولوت (kompulut) : همگي، دسته جمعي. كوْمك (komək) : كمك و ياري دسته جمعي.
كوْماه	komah	: كماي، از گياهان علوفه‌اي سرد سيري. (← كاماه)
كوْن	kon	: 1- تلفّظي از قوْن كه بن فعل «قوْنماق» (ساكن و مقيم شدن) است و هرچه كه در جاي خود محكم باشد. 2- كُند، تخته‌اي بزرگ و پهن كه پاي زندانيان را بر آن بندند. 3- زانوي شتر. 4 - زانو بند شتر. كوْنـّا (konna) = كوْنـّه (konnə) : كُنده، شاخة بزرگ درخت. كوْنگول (kongul) : تخته سنگ، سنگ بزرگ و يك تكّه كه نتوان آن راتكان داد.
كوْنْج	konc	: قيف، قيف چوبي.
كوْندارا	kondara	= كوْنگَره (kongərə) : برآمدگيهاي محرابي شكل كه نام يكي از نقشهاي جاجيم و قالي قشقايي نيز هست. كوْندارالى (kondaralı) : داراي نقش كنگره.
كوْپ	kop	: 1- جمع، توده، انبوه شده و بالا آمده. 2- همه، همگي. (← كؤم، كوم2، و كوْم) كوْپّا (koppa) : آنچه روي هم انباشته و جمع شده باشد، دسته، بسته. كوْپ اوْلماق (kop olmaq) : در يك جا جمع شدن. كوْپّا-كوْپّا (koppa-koppa) : مجموعه‌هاي متوالي، دسته دسته، اشياي جمع شده و انبوه گشته. كوپّاجا (koppaca) : كمي برآمده و انباشته شده. كوْپّاوشماق (koppalaşmaq) = كوْپلاشماق (koplaşmaq) : همگي در يك جا جمع شدن.
كوْر	kor	(1) : 1- كور، نابينا. 2- خاموش، بدون نور يا حركت. 3- باريك، كم عرض. به هم نزديك. 4- آنچه كه به خاطر كوچكي با چشم ديده نشود. مانند : تخم حشرات. 5- نيست و نابودشده، پاك و محو گشته. كوْرا (kora) = كوْره (korə) : 1- باريك، كم عرض. كوْرا يوْل. (راه باريك و كم عرض) 2- مقدار كم و اندك. كوْرا ساواد. (سواد كم) 3- آشيانة مورچگان كه از سوراخهاي ريز و باريك درست شده است. قريمچه كوْره‌يي. (خانة مورچه) كوْرا ذئهْن (kora zehn) : ذهن كور، كم هوش، كم حافظه. كوْرا قوْوملوق (kora qovmluq) : قوم و خويشي نسبتاً نزديك. كوْرا-كوْرا (kora-kora) : كم كم، يواش يواش. كوْرا مار (kora mar) : مار كوچك، افعي. كوْر اوْغلو (kor oğlu) : 1- نام يكي از داستانهاي قديمي ايلات قشقايي كه فردي به نام كور اوْغلو (قهرمان افسانه‌اي تركان) شخصيت اصلي اين داستان است. 2- نام آهنگي كه برگرفته از داستان كوْر اوْغلو است. (ضمناً آهنگهاي : سحر آوازي، جنگنامه، كؤچ ائيوَز و … منسوب به همين داستان مي‌باشد.) 3- نام نوعي زنبور كه رنگي آميخته به سبز و زرد دارد. كوْر اوْلماق (kor olmaq) : 1- نا بينا شدن. 2- خاموش شدن چراغ، اجاق، موتور و … 3- پاك شدن، محو و نابود شدن. كوْر ائدمك (kor edmək) : 1- نابينا كردن. 2- خاموش كردن چراغ، اجاق، موتور و … 3- پاك و محو كردن. 4- پُر كردن چاه و مانند آن. كوْر ايلان (kor ilan) : مار كوچك، افعي. كوْر باغيرساق (kor bağırsaq) : كيسة آپانديس. كوْر بايقوش (kor bayquş) = كوْر بايغى (kor bayğı) = كوْر وايغى (kor vayğı) : جغد. كوْر بييا جو (kor biya cu) : از بازيهاي دسته جمعي كودكان. (← كيم، كيم بيليجي) كوْر پخشه (kor pəxşə) : پشة كور، پشة ريز. كوْر تاپ (kor tap) : كورمال كورمال. كوْر چال (kor çal) : چاه عميق و كم عرض. كوْر دوگون (kor dügün) : گره كور، گرهي كه باز كردن آن مشكل باشد. كوْر زنگولَك (kor zəngulək) : نام جانوري سخت جان كه شبيه گربه وحشي است و تمايل شديدي به خوردن آلت تناسلي و بيضه‌هاي انسان و جانوران ديگر دارد اين جانور را هرچه كتك زنند باد كند و چاق‌تر شود. (در تركي قديم اين جانور را «پوْرسوق» مي‌گفتند. ← قاشقالداق) كوْر قوش (kor quş) : جغد، بوم. كوْر قويـماق (kor qoymaq) : تخم گذاري حشرات. كوْر قويو (kor quyu) : چاه عميق، چاه تاريك. كوْر قيز (kor qız) : 1- دختر نابينا. 2- نام يكي از آهنگهاي موسيقي. 3- مجازاً به آدم نالايق گفته مي‌شود. كوْر كپه‌لَك (kor kəpələk) : جغد. كوْر كش (kor kəş) : 1- آنكه دست نابينايي را بگيرد. 2- عروسي بدون ساز و دهل، عروسي بدون تجمّلات. كوْر گوم (kor gum) : گُم گور، سر به نيست، نابود. كوْرلوق (korluq) : كوري، نابينايي. كوْرماج (kormac) : انبوه حشرات. كوْر منجيل (kor məncil) : نسبتاً كور، كاچ. كوْر ميچَك (kor miçək) = كوْر ميلچَك (kor milçək) : پشة ريز و كوچك. كوْره قضايى (korə qəzayı) : اتّفاقاً، ناگهان. كوْره‌ك (korək) : 1- آشيانة مورچگان و حشرات. 2- تخم حشرات. 3- دمل چركين زير پوست. كوْرونْج (korunc) : انبوه حشرات. كوْر وايقوش (kor vayquş) = كوْر ياپالاق (kor yapalaq) : 1- جغد، بوم. 2- خفّاش.
كوْر	kor	(2) : (در تركي قديم به معني زيان و ضرر است.) كوْرلوق (korluq) : مشقّت، سختي، عذاب و ناراحتي. كوْرلوق چكمك (korluq çəkmək) = كوْرلوق گؤرمك (korluq görmək) : عذاب كشيدن، به رنج و مشقّت افتادن. كوْرلوق وئرمك (korluq vermək) : عذاب دادن، شكنجه كردن. كوْر-و-كافار (kor-o-kafar) : كور و كافر، به سختي كتك خورده يا تنبيه شده. كوْرو كافار ائدمك (koru kafar edmək) : اصطلاح طعنه آميزي است مبني بر انجام كار خارق‌العاده.
كوْر به كوش	kor bə kuş	: نام طايفه‌اي از ايل دره‌شوري.
كوْرچال	korçal	: بي ادب و بي تربيت. (← كورچ2، كورچال)
كوْره	korə	(1) : كورة آجر پزي، جاي پختن آجر، سفال، گچ و … (ريشة كلمه از «قوْر» (آتش) است.)
كوْره	korə	(2) : مثل، مانند، نمونه. اوْنونگ كوْره‌سي دونيادا يوْخ. (مانند او در دنيا نيست.)
كوْره‌نگ	korəng	: اسب كُرند، اسبي كه رنگش بور يا حنايي باشد.
كوْروْو	korov	: آلت فلزي بيل مانندي كه كشاورزان با آن خاك زمين كشاورزي را جا به جا و كرت بندي كنند.
كوْروْوول	korovul	: تاول. (← كوروْوول)
كوْرتاقّالاق	kortaqqalaq	: تگرگ.
كوْروخ	korux	= كوْروق (koruq) : فعل امر از مصدر «كوْروقماق» (ترسيدن) (← قوْرخ) كوْروقدورماك (koruqdurmak) : 1- ترساندن، رماندن. 2- گيج كردن، به شبهه انداختن. كوْروقماك (koruqmak) : 1- ترسيدن، سست شدن در انجام امري. 2- رميدن. 3- در اثر شتاب و عجله كاري را به غلط انجام دادن.
كوْسالا	kosala	: گوساله، بچّة گاو. كوْسالا بزه‌تمك (kosala bəzətmək) : گوساله رنگين كردن، آشوب و غوغا راه انداختن. كوْسالا بورنو (kosala burnu) : 1- نام حشره‌اي از عنكبوتيان. (← اشَّك، اشّك قوْدوغو) 2- عقرب. (← بيزاغي بورنو)
كوْسّا	kossa	: كوسه، بي مو، مردي كه صورتش كم مو يا فاقد مو باشد. كوْسّا-گلين (kossa-gəlin) : نمايشنامة مضحك و خنده‌داري است كه در هنگام قطع نزول باران به اجرا در مي‌آورند تا باران ببارد. وجه تسمية آن بدين ترتيب است كه گويا در بين تركان قديم مجري اصلي اين نمايشنامه دو نفر بوده‌اند اوّلي مرد كوسه‌اي كه نقش اصلي را به عهده داشته و دوّمي مرد جواني كه نقش عروس را ايفا مي‌نموده؛ بعدها در بين قشقاييها به خاطر حجب و حياي ايلي عروس خانم از جريان بازي حذف شده؛ ولي نام كوْسّا-گلين همچنان باقي مانده است.
كوْت	kot	(1) : 1- كُت، لباسي كه كوتاهتر از عبا و ارخالق است و از البسة باستاني تركان به شمار مي‌رود.
كوْت	kot	(2) : كود، فضلة حيوان.
كوْت	kot	(3) : 1- همه، همگي. 2- انبوه و پر پشت. كوْت بور (kot bur) : همه، همگي. كوْتوال (kotval) : اعضاي خانوادة پرجمعيّت، همة اعضاي خانواده.
كوْت	kot	(4) : كوتاه و كوچك. كوْتا (kota) : 1- كوتاه، هر چيزي كه كوتاه باشد. 2- كم، اندك. 3- طرف پايين. 4- كم، اندك. كوْتا بالا (kota bala) : متوسّط القامت. كوْتا بوْيلو (kota boylu) : كوتاه قد، متوسط‌القامت. كوْتازليق (kotazlıq) : كمبود، سختي. كوْتا گلمك (kota gəlmək) : 1- كوتاه آمدن، تسليم شدن. 2- پايين آمدن، به طرف پايين حركت كردن. كوْتالْماق (kotalmaq) : كوتاهتر شدن، كمتر شدن. كوتاليق (kotalıq) = كوْتايليق (kotaylıq) : كوتاهي، قصور، كم توجّهي.
كوْته	kotə	(1) : كوتاه. (← كوت4)
كوْته	kotə	(2) : دارو، مرهم، درمان. (فا)
كوْتور	kotur	: سنگ بزرگ، تخته سنگ. (← كوْه، كوْهتور)
كوْو	kov	(1) : 1- روش، روال، مرام، چم و خم كار. بير ناكوْو (نكوْو) آدام دير. : (آدم بد مرام و بي روالي است.) 2- خم، خميده، كماني شده. 3- نوعي بازي كه آن را «كوْو كولا برَك» هم مي‌گويند. كوْوا (kova) : كوهه، زمين برجسته و خميده كه قابل آبياري نباشد. كوْوال (koval) : گوشه و كنار، جايي كه براي ديدنش بايستي خم شد. بير كيرّ-و-كوْوالا دوشموش. (در گوشه‌اي افتاده.) كوْو اوْلماق (kov olmaq) : خم شدن، كمر خم كردن. كوْو كولا بره‌ك (kov kula bərək) = كوْو كولا بردار (kov kula bərdar) : از بازيهاي دسته جمعي كودكان. كوْو-كوْو گئدمك (kov-kov gedmək) : خميده راه رفتن، در حال خميدگي راه رفتن. كوْووش (kovuş) = كوْووشْت (kovuşt) : روال، رفتار و روش. كوْوون-كوْوون (kovun-kovun) : خميده خميده، به صورت خميده حركت كردن.
كوْو	kov	(2) : آفت برنج، نام حشره‌اي ريز كه معمولاً در برنج ديده مي‌شود. كوْو وورماق (kov vurmaq) : آفت ديدن برنج به وسيلة حشرة كوْو.
كوْو	kov	(3) : فعل امر از مصدر «كوْوماق» (كاويدن) كوْووش (kovuş) = كوْووشت (kovuşt) : كاوش، جستجو، تحقيق. كوْووشت ائدمك (kovuşt edmək) : جستجو كردن، تحقيق كردن.
كوْو	kov	(4) : ميخ، ميخ آهني، گوه.
كوْوچَك	kovçək	: كفچك، نام گياهي از خانوادة چمن كه اغلب در شاليزارها مي‌رويد. كوْوچكي (kovçəki) : حيوان مبتلا به بيماري كفچك. (حيوان با خوردن گياه كفچك به اين بيماري مبتلا مي‌شود.)
كوْوگ	kovg	: بيد، حشرة موذي كه پارچه‌هاي پشمي را تباه مي‌سازد.
كوْوك-و-كلَك	kovk-o-kələk	: كلَك و نيرنگ، حقّه و فريب.
كوْولو	kovlu	= كوْولي (kovlı) : كولي. كوْولى خانى (kovlı xanı) = كوْولى خانيمى (kovlı xanımı) : گونه‌اي خاص در بستن قلاغي (رو سري) زنانه كه معمولاً رو سري را به دور سر مي‌پيچانند.
كوْولو-گوْولو	kovlu-govlu	: خر خدا، خر خاكي، نام جانوري از بند پايان كه در خاك نرم، كمينگاهي قيفي شكل درست كرده؛ حشرات را شكار مي‌كند.
كوْور	kovr	(1) : نام گياهي بوته‌اي كه آن را «كوْورَك» هم گفته‌اند.
كوْور	kovr	(2) : شور، مشورت. بيربيرينن شوْور-و-كوْور ائديرلر. : (با همديگر شور و مشورت مي‌كنند.) كوْورلاشماق (kovrlaşmaq) : با هم مشورت كردن.
كوْور	kovr	(3) : دهن بند، پوزه بند، گَم، آلتي چوبي كه از دو طرف به بندي بسته شده و با آن دهان بزغاله و برّه را مي‌بندند تا نتواند از پستان مادر شير بخورد. كوْورلاماق (kovrlamaq) : دهنه زدن بر دهان بزغاله يا برّه.
كوْور	kovr	(4) : زار زار گريستن. (← كوْوور) كوْورون-كوْورون (kovrun-kovrun) : در حال زار زار گريه كردن.
كوْوران كوش	kovran kuş	: (ف) كاروان كُش، نام گياهي بوته‌اي كه داراي گلهاي زرد و صورتي است. (← كاروان كوش)
كوْوش	kovş	: كفش. (اصل كلمه از «قاب» است كه در ادبيات تركان دنيا به آن آياق قابي، قابيش، كاووش، كوْوش و كفش هم گفته‌اند.) كوْوش-انگوشتر (kovş-ənguştər) : مراسم عقد، هديه دادن كفش و انگشتر به عروس خانم. كوْوش-و-كولاه ائدمك (kovş-o-kulah edmək) : كفش و كلاه ديگران را برداشتن، اخّاذي كردن.
كوْوت	kovt	: كت، نيم تنة آستين دار.
كوْوور	kovur	: تلفظّي از كلمة «قوْوور» (كباب، بريان). كوْوور-كوْوور آغلاماق (kovur-kovur ağlamaq) : زار زار گريستن. كوْوورلانماق (kovurlanmaq) : سرازير شدن اشكهاي چشم، به شدّت گريه كردن.
كوْوزار	kovzar	: (← كوْزار)
كوْخ	kox	: كوخ، كوژ، برآمدگي پشت، كوهان. كوْخلانماق (koxlanmaq) : گوژ پشت شدن، كوخ در آوردن. كوْخلو (koxlu) : گوژ پشت، آنكه كمرش كوخ دارد. كوْخوق (koxuq) : گوژ پشت، خميده كمر. كوْخون (koxun) = كوْخونگ (koxung) : كوخ پشت، كوهان شتر.
كوْز	koz	(1) : جهش، پرش، حركت سريع. كوْز باغلاماق (koz bağlamaq) = كوْز وورماق (koz vurmaq) : جهيدن، پريدن، به سرعت حركت كردن.
كوْز	koz	(2) : سنگر، سنگ چين استوانه‌اي شكل.
كوْزار	kozar	: غلّات و دانه‌هاي كوبيدني. …ؤت ايستير كوْزار دؤيه، اوْنودا بير گؤزل دئيه. (بايستي آدم توانا و قدرتمندي دانه‌هاي كوبيدني را بكوبد و شخص فهيم و قدر شناسي هم بتواند از او تشكّر و قدرداني كند.) كوْزارا (kozara) = كوْزَره (kozərə) : كوبيده شده يا ته ماندة چيزهاي كوبيده شده مانند : ته مانده‌هاي كشك كوبيده شده، خرمن گندم، جو و … كوْزاركو (kozarku) : وسيلة زدن و كوبيدن. كوْزاركو توتماق (kozarku tutmaq) : كتك كاري كردن، كوبيدن و كتك زدن.
كؤبه	köbə	: لبة حاشيه دوزي شده، نوار حاشية پارچه كه برجسته تر از زمينة پارچه است. (در قديم به دوخت برجسته مي‌گفتند. (ريشة كلمه از مصدر «کوپمك» (برجسته شدن) است. ← کوپ، كوْپ و كؤپ) كؤبه‌لك (köbələk) : 1- برجسته و برآمده. 2- قارچ. 3- قسمت پايين قارچ كه برجسته و ضخيم است. كؤبه‌لي (köbəli) : حاشيه دار.
كؤچ	köç	: 1- كوچ، مهاجرت. 2- گروه كوچ كننده. 3- فعل امر از مصدر «كؤچمك» (كوچ كردن) كؤچ ائيوَز (köç eyvəz) : نام آهنگي از آهنگهاي داستان كوْر اوْغلو. كؤچ به‌كؤچ (köç bə köç) : 1- كوچ به كوچ، از اين كوچ به آن كوچ. 2- زمان كوچ و بار. كؤچ‌ به‌كؤچ اوْلماق (köç bə köç olmaq) : گُم شدن و گله به گله شدن گوسفند يا حيوانات ديگر در زمان كوچ ايل. كؤچدورمك (köçdürmək) : كوچ دادن، بار دادن. كؤچَر (köçər) : 1- كوچ كننده. 2- كوچ خواهد كرد. كؤچَر اوْبا (köçər oba) : عشاير كوچ كننده. كؤچَرْتْمك (köçərtmək) : كوچ دادن، بار دادن. كؤچَرديلمك (köçərdilmək) : بار داده شدن، كوچ داده شدن. كؤچَر-قوْنار (köçər-qonar) : 1- كوچ كننده. 2- نام نقشي در قالي. كؤچَري (köçəri) : 1- كوچ كردني و رفتني. 2- كوچ كننده. 3- در حال كوچ. كؤچمك (köçmək) : كوچ كردن، بار كردن. كؤچمه‌لي (köçməli) : كوچ كردني. كؤچَن (köçən) : كوچ كننده، بار كننده. كؤچورتْمك (köçürtmək) : كوچ دادن، بار دادن. كؤچـولمك (köçülmək) : بار شدن، حركت كردن، عمل كوچ انجام گرفتن. كؤچـوم (köçüm) : عمل كوچ و بار. كؤچـوم-قوْنوم (köçüm-qonum) : كوچ و بار، كوچ كردن و اقامت كردن. كؤچ-و-قوْن (köç-o-qon) : كوچ و بار، كوچيدن و اقامت كردن. كؤچ-و-كـولْفَت (köç-o-külfət) =كؤچ-و-كوتوال (köç-o-kutval) : اهل و عيال، همة اعضاي خانواده. كؤچ هاي كؤچ (köç hay köç) = كؤچه-كؤچ (köçə-köç) : هنگام كوچ و بار.
كؤده	ködə	: نام گياهي از خانوادة چمن. (← كتّاه، كتو، كتّوْه)
كؤه	köh	: سرفه. كؤه ائدمك (köh edmək) = كؤهسورمك (köhsürm