113
qiqində ona böyük kö mək et mişdir. Ağaoğlu Şərq xa lqla rın ın orta əsr incəsənətinə dair "İsla m sənəti tarixi" (1928),
"XV əsr İran kitab cildləri" (1935), "Sə fəvi xa lçala rı və parça ları" (1941) kimi bir neçə kitabın, hə mçin in "İsla m
incəsənətinin xa rakteri haqqında qeydlər", "Türk incəsənəti tarixi" və s. e lmi məqa lələ rin müə llifid ir.
AĞASIBƏYLĠ Yusif bəy Süley man oğlu (20.12.1896, Gəncə - 1989, Gəncə) - A zərbaycan Xalq
Cü mhuriyyəti Parlamentinin xüsusi qərarına (bax Xaricə təhsil almağa göndərilən azərbaycanlı tələbələr
haqqında qərar) əsasən, dövlət hesabına ali təhsil almaq üçün xaricə göndərilmiş tələbələrdən biri.
Yelizavetpol (Gəncə) kişi gimna ziyasını b itirmişdir (1917). Parla mentin 1919 il 1 sentyabr tarixli qərarına
əsasən, elektrotexnika sahəsində təhsil almaq üçün Almaniyanın Drezden Texn iki Un iversitetinə
göndərilmişdir. A zərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra xaricdə dövlət hesabına təhsil alan
azərbaycanlı tələbələ rin və ziyyətini öyrənən Azərbaycanlı tə ləbələr İttifaq ının 1923-25 illər üçün
mə lu matında onun təhsilinin bit məsinə 1 il qaldığ ı göstərilirdi. Təhsilin i başa vurduqdan sonra Almaniyada
qalıb işləmişdir. Ağasıbəyli [931 ildə Gəncəyə qayıt mış, yağ emalı zavodunda baş mexanik vəzifəsində
işləmişdir. 1937 ildə həbs edilmiş, 1956 ildə bəraət almışdır.
AĞASĠYEV Qazıməmməd Ağası oğlu (1882, A xtı k. -1918, Dağ ıstan, Qasımkənd) - fəhlə hərəkatı
iştirakçısı. A zərbaycanda və Dağıstanda sovet hakimiyyətinin qurulması uğrunda mübarizə aparmışdır.
1896 ildə Ba kıya gəlmiş, Ba la xan ı, Bibiheybət neft mədənlərində işlə mişdir. 1904 ildə RSDFP-yə da xil
olmuşdur. 1905 ildə Bakı Fəhlə Deputatları Sovetinin ü zvü seçilmişdir. Dağıstandan olan ləzgi fəh lə və
kəndlilər arasında inqilabi iş aparan ―Faruq‖("Ədalət carç ısı") sosial-de mokrat qrupunun yaradıcılarından
idi. 1908 ildə Neft Sənayesi Fəh lələ ri İttifaqın ın Bibiheybət şöbəsinin idarə heyətinə seçilmişdi. Hə min il
Bakıdan sürgün edilmiş, Gəncədə inqilab i iş aparmış, həbs olunmuşdur. Həbsdən sonra Dağıstanda
inqilab i işi davam etdirmişdi. 1910 ildə yenidən Bakıya qayıtmışdı. Birinci dünya müharibəsi illə rində
(1914-1918) DFP Ba kı Ko mitəsinın göstərişi ilə Dağıstanda müharibə əleyhinə təbliğat aparmışdı.1917 il
Fevral inqilabından sonra Bakıda inqilabi işi genişləndirmiş, Bakı Sovetinin ü zvü seçilmiş, Bakıda sovet
hakimiyyətinin qələbəsində ya xından iştirak et mişdi. 1918 ilin ma rtında ermən i-bolşevik quldurla rı
tərəfindən türk-müsəlman əha lisinə qarşı soyqırımı za manı Bakı Sovetinin tərəfində vuruşmuşdu. Ba kı Xalq ko missarları
Soveti tərəfindən Dərbəndə göndərilmiş, Də rbəndin və Cənubi Dağ ıstanın komissarı təyin olun-muşdu. Dərbənd
Biçeraxovun qüvvələri tərəfindən işğal olunduqda Ağasiyev sovet hakimiyyəti uğrunda mübarizən i davam etdirmişdir. 1918
ilin may ında Şimali Qafqazın istiqlaliyyəti elan edilmiş, oktyabrın 13-də höku mət Dərbəndə köçmüşdü. Ağasiyev Milli
Höku mətə qarşı mübarizə gedişində öldürülmüşdür.
Əd.\ Göyüşov A., 1917-1920 illərdə Şimali Qafqaz dağlılarının azadlıq uğrunda mübarizəsi, B., 2000
.
AĞAYEV Balağa Məmməd Hənifə oğlu (1899, Bakı qəzası - ?) – Azərbaycan Xalq
Cü mhuriyyəti Parlamentin in xüsusi qərarı (bax Xaricə təhsil almağa göndərilən azərbaycanlı tələbələr
haqqında qərar)ilə dövlət hesabına ali təhsil almaq üçün xaricə göndərilmiş tələbələrdən biri. 1919
ildə Bakıdakı ko mme rsiya mə ktəbini bit irmişdir. Parla mentin 1919 il 1 sentyabr tarixli qəra rına əsasən
tibb sahəsində təhsil almaq üçün Fransanın Paris Universitetinə göndərilmişdir. Sonrakı taley i barədə
mə lu mat hələ lik aşkar o lunma mışdır.
AĞAYEV Bəhram Cəfər oğlu (1884, Cənubi Azərbaycanın Sarab vilayətinin Şihirgün k. -
7.11.1956, Bakı) –fəhlə hərəkatı iştirakçısı. A zərbaycanda sovet hakimiyyeti qurulması uğrunda fəal
mübarizə aparmışdır. 1899 ildə Bakıya gəlmiş, Balaxan ı neft mədənlərində işləmişdi. 1903 ildə inqilabi hərəkata qoşulmuş,
1904 ildə Rusiya Sosial-De mo krat Fəh lə Part iyasına daxil o lmuşdu. 1904 il dekabr tətilində, 1905-07 illə r Birinc i rus
inqilab ında iştirak etmişdi. Cənubi A zərbaycandan olan fəhlələr içərisində inqilab i iş aparmaq üçün
yaradılan İran sosial-demo krat təşkilatının banilərindən idi. 1907-11 illər İran inqilab ında iştirak
etmiş, 1912 ildə Bakıya qayıtmışdır. Birinci dünya müharibəsi (1914-18) illərində müharibə əleyhinə
çıxışlarına görə həbs edilərək Astaraya (İran) sürgün olunmuşdu. Sonralar yenidən Bakıya dönərək,
inqilab i fəa liyyətini dava m etdirmişdir. "Ədalət" bolşevik təşkilatının rəhbərlərindən idi. 1917 ilin
dekabrında Bakı sovetinə seçilmişdi. Azərbaycanda sovet hakimiyyətinin qurulması uğrunda fəal
mübarizə aparmış, 1918 ilin mayında Lən kəranda Sovet hakimiyyəti orqanlarının təşkilində iştirak
etmişdir. A zərbaycan Xalq Cü mhuriyyətinə qarşı çıxdığ ına görə həbs olunmuşdur. Gəncə
həbsxanasından qaçdıqdan sonra Bakıya gəlmiş, RK(b)P Bakı Ko mitəsinə seçilmişdir. 1919 ilin
martında Bakı Ko mitəsi tərəfindən Muğanda sovet hakimiyyətinin qurulması işinə cəlb edilmişdi.
Apreldə Muğanda sovet hakimiyyəti qurulmuş, may ayında Muğanın kəndli deputatlarının fövqəladə qurultayında