[]
Yüklə 7,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- «Biz Nuha və ondan sonrakı Peyğəmbərlərə vəhy göndərdiyimiz kimi sənə də vəhy
- Zəburu verdik. Peyğəmbərlər (göndərdik). Onların bəzisinin əhvalatını sənə danışdıq, bəzisinin əhvalatını isə söyləmədik. Və Allah Musa ilə sözlə danışdı.
- (ən-Nisa 163-165). «Biz Peyğəmbər göndərməmiş əzab vermərik». (əl-İsra 15).
- «Biz atalarımızı bir din üzərində gördük və biz onların ardınca getdik. Biz atalarımızı bir din üzərində gördük». (əz-Zuxruf 22-23).
120
yaşayanların hamısını kafir saysın, onlara qarşı müharibə elan etsin, mallarını halal görsün? Şeyxin hal-vəziyyətini və nəyə dəvət etdiyini dərk edən aqil insan belə bir halı təsəvvür edə bilərmi? Heç bir halda şeyx ümmətdən, hətta Əhli Sünnə vəl Cəmaatdan ayrılıb özündən yeni bir fikir söyləməmişdir. Onun bu məsələ, yəni Ad və Sifətlər tövhidi, əməllər və ibadətlər haqqında dedikləri bütün müsəlmanlar tərəfindən birmənalı olaraq təsdiq edilmişdir. Bu işdə yalnız onların yolundan və minhəcindən çıxan, Cəhmilər, Mötəzilə, qəbirlərə ifratcasına sitayiş edənlər müxalif olmuşlar. Şeyxin dediyi məsələlər bütün Peyğəmbərlərin və səməvi kitabların dediyində öz əksini tapmışdır. Bunu Peyğəmbərlərin və səməvi kitabların göndərilmiş məqsədini bilənlər dərk edirlər. Şeyx hüccətin layiqli formada çatdırılmasın-dan sonra bu əsaslara görə kiməsə kafir hökmünü verir. O, bu işdə Sıratal Mustəqim yolu ilə özündən əvvəlkilərin ardınca gedir. Heç də dinə bidət gətirməmişdir» 363
. Şeyx AbdulLətifin oğulları Abdullah, İbrahim və Şeyx Sülüyman Səhman demişdir: “Deyilən söz bəzən (Quran və Sünnədən olan) bəzi dəlilləri rədd etməklə küfr olur. Lakin söz sahibinə cahillik maneəsinin olaması, dəlilin dəlalət etməsi və ya etibarsız sayılması haqda elminin olmaması ehtimalı səbəbindən küfr hökmü verilmir. Çünki şəriətlər çatdıqdan sonra vacib olur. Bunu Şeyxülislam çox kitablarında zikr etmişdir” 364
. İbn Bazın – rahmətullahi aleyhi – başçılığı, müavini AbdurRazzaq Əfifi – rahmətullahi aleyhi –, Şeyx Abdullah İbn Qəud – rahmətullahi aleyhi –, Abdullah İbn Ğudeyyanın – rahmətullahi aleyhi – üzvlüyü altında Fətvalar və Elmi Tədqiqatlar üzrə Daimi Heyətə: “Qəbirlərə ibadət edənlərin cahilliklərinə görə üzürlü olmaları və hansı işlərdə cahiliyin üzr olması” haqda verilən sualın cavabında belə deyilir: “Bir insana dini məslələrdə cahilliyinə görə üzr olunub olunmaması, təbliğin ona çatıb çatmamasına, məsələnin özünün aydın olub olması və insalanların düşüncəsinin qüvvət və zəiflikdə fərqləndiyinə görə hökmü də müxtəlif olur....” 365 . Şeyx doktor ƏbdulƏziz İbn Muhəmməd İbn ƏbdulLətif – rahmətullahi aleyhi – demişdir: “Müəyyən bir kəsi Təkfir etməyə mane olan amillərdən Cahilliyin üzr olmasıdır. Lazımi qədər manelərin olmasına baxmayaraq sadəcə bu məsələ ilə kifayətlənməməyə səbəb bu haqda söz-söhbətin və qarışıqlığın çox olmasıdır. Bu məsələyə insalar ifrata varmaq və ya səhlənkarlıq etməklə yanaşıblar. Bəziləri Cahilliyi mütləq olaraq üzr görür. Bəziləri isə mütləq olaraq görmür. Haqq isə onların arasındadır. Cahilliyin üzr olması hələ də bizim əsrimizdə belə zahirdir. Çünki əməl edən
363 Kitabu Tənbih Zəvil Əlbab əs-Səlimə Anil Vuqui Fil Əlfaz əl-Mubtədiətil Vaximə və Təbriətuş Şeyxeyn əl- İmameyn Min Təzvir Əhlil Kəzib vəl Meyn səh 122-123. 364
“əd-Durarus Səniyyə” 10 cu cil səh 433 365
“Fitvalar və Elmi Tədqiqatlar üzrə Daimi Heyətin fitvalar toplusu” 2/97, Fitva (11043) 121
Elm əhli azalıb, insanlara batili, küfrü bəzəyərək, ona don geydirənlər isə çoxalıb.” Şeyxin sözü müxtəsər olaraq bitdi” 366 .
Şeyx Useymin – rahmətullahi aleyhi – dən belə bir sual soruşurlar: «Tövhidlə bağlı məsələrdə cəhalət insan üçün üzürdürmü?». Cavab: «Qulu öz Rəbbi ilə bağlayan hər bir məsələdə cəhalətin üzürlü olması təsbit edilmişdir. «Biz Nuha
Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – buyurdu: «Canım əlində olana and olsun ki, bu ümmətdən olan hər hansı bir Yəhudi və Xaçpərəst mənim haqqında eşidib və iman gətirməzsə Cəhənnəm əhlindən olar» 367 . Bu mənanı ifadə edən hədislər çoxdur. Kim cahil olarsa öz cəhalətinə görə dinə aid bütün məsələlərdə üzürlü hesab olunar. Lakin bir şeyi də bilmək lazımdır ki, bəzi cahillər inadkarlıq nümayiş etdirirlər. Yəni haqq ona çatdırılır o, isə haqqı araşdırmır, itaət etmir. Əksinə şeyxlərinin yoluna o, cümlədən onları təzim edənlərin və onlara tabe olanların yoluna uyur. Əslinə baxdıqda həmin şəxs üzürlü hesab edilə bilməz. Çünki ən azından belə insana bir şübhə şəkilində olsa da belə haqq gəlib çatmışdır. O, bunu araşdırıb haqqa nail ola bilər. İtaət etdiyi insanları təzim edənlər, Allahın haqlarında buyurduğu kəslərə bənzəyirlər: «Biz atalarımızı bir din üzərində gördük və biz onların ardınca
odur ki, haqq barədə eşitməyən, bundan bixəbər olan insan, cahilliklə üzürlüdür və bu cəhalətə görə ona günah yazılmır. Cəhalət üzrə əməl edən
366 “Nəvaqidil İman əl-Qovliyyə vəl əməliyyə” əl-Üzr bil Cəhl səh 59, 64. Bax: əl-Fisal 3/249, “əl- Muğni”Riddə kitabı 12/277, əş-Şifa 2/23, 524, 529, 530, “Minhəc əs-Sünnə” 5/88-125, “Müxtəsər Fətavə əl- Misriyyə” səh 247, 248, “ər-Rəd əlal Əxnai”səh 61, 62, “Məcmuul-Fətəva” 35/164,165, “əl-İstiğasə” 2/629, 630, “Mufid əl-Mustəfid fi kufri tərik ət-Tovhid”, “əd-Durarus-Səniyyə” 1/235, 236, 520, 521, və 10/368, 474, Məcmu ət-Tovhid 1/54, Şeyx Abdullah İbn ƏbdürRəhman Əbu Batinin “Müəyyən bir şəxsi Təkfir etmək” adlı risaləsi və Şeyx İshaq İbn ƏbdürRəhmanın “Müəyyən bir şəxsi Təkfir etməyin hökmü” risaləsi (hər ikisi “əd-Durarus-Səniyyənin” tərkibində 10/351-375 nəşr edilib), “Fətavə əl-Ləcnə əd-Dəimə” 2/96-100 fitva (11403), Şeyximiz ƏbdülƏziz İbn Bazın “Fitvalar toplusu” (ət-Tayarın cəm etdiyi 2/528-529) “Təkfirin düzgün qaydaları”, “Müyyən bir şəxsin Təkfiri”risaləsi , “Nəvaqidil İman əl-Qovliyyə vəl əməliyyə”, “əl- Üzr bil Cəhl risalasi”, “ət-Tibyan Şərh Nəvaqid əl-İslam” risaləsinin əlavəsi səh 75-76, Doktor Muhəmməd əl-Arusinin “Məsəil əl-MuştəRakə “səh 303 və davamı. Həmçinin bax: “ƏbdürRəzzaq Məaşin, Şeyximizi ƏbdüRrəhman İbn Nasir əl-Barrakın nəzarəti altında nəşr edilmiş “əl-Cəhl bi məsəil əl-Etiqad və hokmihi” kitabı, Muhəmməd əl-Vuheybinin “Nəvaqidul əl-İman əl-Etiqadiyyə və Dəvabit ət-Təkfir indəs Sələf” 1/225- 301 bu kitablarda bu maneənin məsələləri haqda təfsilat vardır. 367
Müslim “İman” 240, (153). Yüklə 7,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|