00i10az titul(1-7)
Yüklə 4,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Müştəri kompüteri
ŞƏBƏKƏLƏR 4.1. Kompüter şəbəkələri və onların təsnifatı 4.2. Şəbəkə avadanlıqları 4.3. Kompüterin lokal şəbəkəyə qoşulması 4.4. Şəbəkə qurğularından birgə istifadə 4.5. Kompüterin fiziki olaraq İnternetə bağlanması 4.6. Əməliyyat sisteminin köməyi ilə İnternetə qoşulma 129 Şəbəkəl ər 4 Elektron hesablama maşınlarının (EHM) yaranmasından, demək olar ki, dərhal sonra proqram və aparat resurslarından daha səmərəli istifadə etmək üçün onların arasında əlaqə qurmaq məsələsi gündəmə gəldi. Elə həmin çağlar yalnız nəhəng kompüter mərkəzlərindəki böyük EHM-ləri birləşdirən ilk şəbəkələr meydana çıxdı. Ancaq əsl "şəbəkə partlayışı" fərdi kompüterlərin geniş yayılmasından sonra başlandı. Kompüterlər lokal şəbəkələrdə birləşdirildi, lokal şəbəkələr isə bir-birinə, eyni zamanda regional və qlobal şəbəkələrə qoşuldu. Nəticədə 20–25 ildə dünyada yüz milyonlarla kompüter şəbəkədə birləşdi, milyarddan çox istifadəçi isə bir-biri ilə əlaqə qurmaq imkanı əldə etdi. İndi inamla söyləmək olar ki, kompüter şəbəkələri həyatımızın ayrılmaz hissəsinə çevrilib, onların tətbiq sahələri isə insan fəaliyyətinin, demək olar ki, bütün sahələrini əhatə edir. 130 İlkin yoxlama 1. Şəbəkə nədir və kompüter şəbəkələri nə üçün yaradılır? 2. Bu şəbəkələrdən hansı məhdud coğrafi ərazini əhatə edir? a) genişmiqyaslı şəbəkə b) yerli şəbəkə c) intranet şəbəkəsi d) ekstranet şəbəkəsi 3. Öz resurslarını şəbəkədəki başqa kompüterlərin birgə istifadəsinə verən kompüter necə adlanır? a) kommutator b) iş stansiyası c) server d) “müştəri–qulluqçu” 4. Bunlardan hansı şəbəkə topologiyası deyil? a) şin b) ulduz c) ağac d) halqa 5. Bu fiziki rabitə vasitələrinin ən ucuz növü hansıdır? a) sarınmış cütlük kabeli b) fiber-optik kabel c) koaksial kabel d) radio siqnalları 6. Bu qurğulardan hansı analoq siqnalı rəqəmli siqnala və əksinə çevirir? a) rabitə peyki b) şəbəkə kartı c) körpü d) modem 7. İnternet nədir? a) lokal şəbəkə b) regional şəbəkə c) qlobal şəbəkə d) kompüter yığımı 8. IP ünvanı yaddaşda nə qədər yer tutur? a) 4 bayt b) 12 bit c) 8 bayt d) 256 bit 9. Domen nədir? a) istifadəçi kompüterinin şəbəkədəki yerini bildirən ünvanın hissəsi b) kompüterlər arasında əlaqəni quran proqramın adı c) kompüterlər arasında əlaqəni quran qurğunun adı d) informasiyanın ötürülmə sürəti 10. Protokol nədir? a) informasiyanı emal edən qurğu b) kompüteri şəbəkəyə birləşdirən rabitə xətti c) istifadəçiyə lazım olan informasiyanı şəbəkədə tapmaq üçün proqram d) şəbəkədə işləmək üçün qəbul olunmuş qaydalar toplusu 131 Şəbəkəl ər 4 K OMPÜTER ŞƏBƏKƏLƏRİ VƏ ONLARIN TƏSNİFATI Kompüter şəbəkəsi dedikdə, ilk növbədə, server və müştəri kompüterləri göz önünə gəlir. Bildiyiniz kimi, server xüsusi ayrılmış, uyğun proqram təminatı ilə təchiz olunmuş, şəbəkənin işini mərkəzləşdirilmiş qaydada idarə edən və öz resurslarını (faylları, disksürənləri, printeri və s.) başqa kompüterlərin ixtiyarına verən yüksək məhsuldarlığa malik kompüterdir. Müştəri kompüteri və ya, sadəcə, müştəri isə şəbəkənin adi istifadəçisinin serverin resurslarına çıxışı olan kompüteridir. Müştəri kompüterinə iş stansiyası da deyirlər. Şəbəkədə ən azı neçə kompüter olmalıdır? Məktəbinizdə kompüter şəbəkəsi varsa, ora neçə kompüter qoşulub? Qurğuları lazım olan qaydada birləşdirməklə lokal şəbəkə qurun. – Server və müştəri kompüterləri hansıdır? – Hansı şəbəkə topologiyası alındı? İnformasiya mübadiləsi və resurslardan bir- gə istifadə məqsədilə rabitə kanalları ilə birləş- dirilmiş kompüterlər və (və ya) başqa qurğular qrupuna şəbəkə deyilir. Təsəvvür edin ki, şəbə- kədə birləşdirilməmiş bir neçə kompüteriniz var. Belə bir muxtar mühitdə eyni bir veri- lənlərlə işləmək üçün bir kompüterdən faylları hansısa daşıyıcıya (məsələn, diskə) köçürmək, sonra həmin faylları başqa kompüterlərə yazmaq gərəkdir. Sənədləri tez çap etmək üçünsə kompüterlərin hər birini ayrıca printerlə təchiz etmək lazım gələcək. Belə bir şəraitdə bir neçə istifadəçinin eyni bir sənəd üzərində eyni zamanda işləməsi isə, sadəcə, mümkün deyil. İndi bu kompüterləri bir şəbəkədə birləşdirək və onların ümumi resurslara çıxışını təmin edək. Bu halda daha sizə disk lazım olmayacaq, printerlərin isə yalnız biri kifayət edəcək. Şəbəkədəki proqramlar, fayllar, eləcə də printerlər və birgə istifadə olunan başqa periferiya qurğuları resurs adlanır. Bir neçə kompüterdən və bir ortaq printerdən ibarət sadə şəbəkə F Ə A L İ Y Y Ə T 4.1 Şəbəkə Resurs Lokal hesablama şəbəkəsi Regional şəbəkə Qlobal şəbəkə Virtual özəl şəbəkə AÇ AR sö zl ə r Kompüter Kompüter Kompüter Printer Toparlayıcı Yüklə 4,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|