03-Evliya Chelebiye Gore Guneybati Anadolu (Aydin, Denizli, Muyula)
Yüklə 4,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Gâzi Mehmed Bey Türbesi
- Sultan Şâh Türbesi
63 Samut Samet Baba Samud Baba Sinle Sine Sine Saru Bey Sarı Bey Sarı Bey Sasalu Sasalı Sasalı Taş Bazar Taş Bazar Taş Bazarı Camii SeydiAhmed - - - Börekci Börekci Mescid Hacıbula - - - Çörek Baba Çörek Baba Mescid Hacı Kerim - - - Dereli Dereli - Manastır Manasır Hacı Kadı - - - - Tekke Samud Baba Cemaat-iKefere - - c. Dini ve Sivil Yapılar Evliya Çelebi Birgi’de bulunan dini ve sosyal yapılar hakkında da şu bilgileri bizlere ulaştırmaktadır. Eski Camii: “Kale içinde bulunan bu cami çok eski bir ibadethanedir. Bu beldenin fatihi Aydın Bayındır oğlu Mehemmed Şâh tarafından yaptırılmıştır. Kargir kubbeli değildir, ama balıksırtı nakışlı servi levhalı tavanın üzeri ise baştanbaşa kurşumla örtülü güzel bir camidir. Fakat mihrab üzerinde bulunan yüksek ve büyük kubbesi kargir bir kubbedir. Bu kubbenin içi simli, laciverd, lâl rengi boyalarla baştan başa süslü bukalemun gibi seyredene ibret veren bir güzelliktedir. Mihrabı ise Çin İmparatorlarına yapılan nakışlar gibi emsalsizdir, camları sanki süslü Frenk camları gibidir.” “Cami enine ve boyuna seksener adım boyundadır. Onaltı mermer sütun üzerinde kemerlerin taşıdığı yüksek tavan yer alır. Caminin üç kapısı var, ikisi yan kapıdır. Kıble kapısından ise altı kademe taş merdiven ile çıkılır. Minberi ceviz ağacı levhası olup haşebdendir. Oyması oldukça güzel olup şukufe, gül, sümbül, kitabe ve isimler ile resmedilmiştir. Kıble kapısının üzeinde ise şu tarih vardır”: 64 “Bismillâhirrahmânirrahîm, fethu hâze’l-ma’bedi bi-nasri’l-lâhi fi eyyâmi devleti el-Emîri’l-kebir el-Gâzî fî sebîli’l-lâhi Mehemmed Bin Aydın fî târîhi sene seb’a ve seb’i mie.” (707) tahrir olunmuştur. Caminin sağ tarafında iki şerefeli uzun bir minaresi vardır. Tula ve kâşi çinidir. Haremi etrafında yan sofaları ve medrese hücreleri vardır. Evliya’nın Eski Camii olarak bahsettiği cami Birgi Deresi’nin doğusunda, şehri güneyden kuzeye kateden ağaçlı yolun sonunda, küçük bir meydan üzerindedir. Güneyinde Şah Sultan Türbesi, doğusunda İmam Birgivi Medresesi, kuzeydoğusunda da Ulu Camii Hamamı yer almaktadır. Etrafı ihata duvarlarıyla çevrili olup aynı avlu içinde, bitişiğinde Aydınoğlu Mehmed Bey Türbesi bulunmaktadır. 344 Aydınoğlu Mehmed Beğ Camii olarakta bilinir. Ulu Camii mahallesi’nde Kale kısmında yüksekçe bir yerdedir. 712 H-1312 M tarihinde yaptırılmıştır. Cami harabelerden getirilen taşlarla yapılmıştır. 345 Caminin kim tarafından yapıldığı belli değildir ama minber Abdü’l-Vahid Oğlu Muzafferü’d-Din tarafından yapılmıştır. 346 Günümüzde camide Evliya’nın bahsettiği gibi üç kapı yoktur, batı taraftaki kapıya bugün rastlayamıyoruz. 347 Cami içerisinde onaltı mermer sütun bulunmakta olup her biri diğerine kemerlerle bağlanmıştır. Mihrap çinileri, kapı ve pencere kanatlarındaki ağaç işçiliği, kubbedeki süslemeler oldukça büyük bir sanat değeri taşımaktadır. Minare ince ve renkli tuğlalardan yapılmıştır. 348 Evliya’nın anlattıkları günümüzle örtüşmektedir fakat kitabede farklılıklar göze çarpmaktadır. Camide bulunan kitabe şu şekildedir: 349 “Bismillâhirrâhmanirrahim fethî haze’l-beledî binasrullah-i te’bayide mevlânaû’l-kebîr Fî sene sebililah-i teâlâ Mehmed Bin Aydın fî târih sene seb’a ve seb’a mie ve benî haze’l-cami’ fî sene isni aşar ve seb’a mie” (712) 344 Ünal, a.g.e, s.59 345 Uzunçarşılı, a.g.e, s.109 346 Akın, a.g.e, s.104 347 Ünal, a.g.e, s.60 348 Uzunçarşılı, a.g.e, s.109; Akın, a.g.e, s.104; Ünal, a.g.e, s.60-74 349 Uzunçarşılı, a.g.e, s.110; Akın, a.g.e, s.105; Ünal, a.g.e, s.78 65 Gâzi Mehmed Bey Türbesi: “Caminin sağ yankapısı önünde kubbe altında hayır sahibi defnedilmiştir. Çevre duvarları ham mermer ile kaplanmış olup taş değildir. Büyük kubbesi kurşum ile kaplı olup, güneye bakan kapısı üzerinde şu tarih vardır”: “Büniyet hâze’t-türbetü li’l-Emîr el-Kebîri’l-âlem el-Mücâhid el-Murâbıt Ebu’l-hayrât es-Sultâni’l-guzât Mübârizü’d-devlet ve’d-dîn Mehemmed Şâh Bin Aydın nevverallâhu merkadehu âmîn, sene erba’a selâsin ve tis’i mie.” (934) Bu türbenin içinde Mehmed Şâh’ın kardeşleri Ömer Şâh ve İsa Gazi’de yatmaktadırlar. 350 Ulu Camii yani Mehmed Bey Cami’nin iç avlusunda mezarlık kısmında kapısı mermer çerçeveli bir türbe görülür, türbe 734 H-1333 M tarihinde inşa edilmiştir. Burada Aydınoğullarından Mehmed Bin Aydın, Bahadır Bin Mehmed Bey, Umur Bey Bin Mehmed, İsa Bey Bin Mehmet yatmaktadırlar. 351 Türbe kare planlı olup büyük ölçüde devşirme malzeme ile yapılmıştır. Tavan, duvarlar, kubbe çini ve sırlı tuğlalarla süslenmiştir. 352 Evliya Çelebi kitabeyi ve tarihin yanlış kaydetmiştir. Günümüzde de mevcut olan kitabe şu şekildedir: “Bûniyet hâze’t-türbetü li’l-Emîr el-Kebîri’l-âlem el-adl el-Mücâhid el- Murâbıt Ebu’l-hayrât es-Sultâni’l-guzât Mübârizü’d-devlet ve’d-dîn Mehemmed Şâh Bin Aydın nevverallâhu muzâca’ sani cemâziyelevvel li sene erba’ selasin ve seb’a mie” (734) Kapıdan türbeye girildiğinde sırasıyla İsa Bey, Bahadır Bey, Mehmed Bey ve Umur Bey’in kabirleri görülür. Bu kabirlerin hiç birinde tarih yoktur, yazılarda sonradan yazılmıştır. 353 Günümüzde İse Uzunçarşılı’nın eserinde bahsetmiş olduğu bu kabir kitabelerine rastlanamamaktadır. 354 Sultan Şâh Türbesi: Evliya bu türbeden sadece Sultân Hânım Gülüm Medresesi sahasında defnedilmiştir diye bahseder. 355 Hatuniye Kümbedi adı verilen 350 Seyahatname, s.93 351 Uzunçarşılı, a.g.e, s.112 352 Ünal, a.g.e, s.115-119 353 Uzunçarşılı, a.g.e, s.112 354 Akın, a.g.e, s.110; Ünal, a.g.e, s.115 355 Seyahatname, s.93 Yüklə 4,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|