0f11aztitul(1-7)
Yüklə 42,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ARAŞDIRMA 2 L (c) 1 2 LAYİHƏ
- Cədvəl 3.5. İnduktiv müqavimət qoşulmuş dəyişən cərəyan dövrəsi. Xarakteristikalar arasındakı münasibət
106 Cədvəl 3.4. Tutum müqaviməti qoşulan dəyişən cərəyan dövrəsi. Xarakteristikalar arasındakı münasibət Nəzərə alınsa ki: ?????? ?????? ?????? ?????????????????? ???????????? və ?????? ?????? ∙ ?????? ?????? ∙ ?????? ?????? ?????????????????? ????????????. ?????? ?????? ???????????? ∙ ?????? cos ???????????? ??????ə ???????????? ?????? ?????? ?????? ?????????????????? ???????????? ?????? ?????? ?????????????????? ???????????? ?????? ?????? . Kondensator qoşulan dəyişən cərəyan dövrəsində cərəyan şiddətinin rəqsləri gərginliyin rəqslərini fazaca qədər qabaqlayır. Sonuncu ifadədən görünür ki: ?????? ?????? ???????????? ∙ ?????? ?????? . ?????? Belə dövrə üçün Om qanunu: ?????? ?????? ?????? ?????? ?????? ?????? . ?????? (1) və (2)-nin müqayisəsindən tutum müqaviməti üçün alınır: ?????? ?????? ?????? ???????????? . Tutum müqaviməti dövrədə istilik ayırmadığından reaktiv müqavimət adlanır. Kondensator qoşulan dəyişən cərəyan dövrəsində cərəyan şiddətinin amplitud qiyməti və tutum müqaviməti dəyişən cərəyan mənbəyinin tezliyindən asılıdır. Dəyişən cərəyan dövrəsi yalnız kondensatordan ibarətdirsə, bu dövrədə orta güc sıfırdır, çünki: ?????? ?????? 2 ??????ə cos ?????? 2 0 ?????? ???????????????????????????????????? 0. Belə dövrədə mənbədən alınan enerji daxili enerjiyə çevrilmir, kondensator ilə generator arasında enerji mübadiləsi olur. Xarakteristikaların qrafiki Qrafikdən görünür ki, ani güc bir period ərzində iki müsbət və iki mənfi hissəyə malikdir, yəni belə dövrəyə verilən enerji bütövlükdə cərəyan mənbəyinə qayıdır. Sarğac qoşulan dəyişən cərəyan dövrəsi. Dəyişən cərəyan dövrəsi yalnız sarğacdan ibarət olarsa, nə baş verər? Sarğac qoşulan dövrənin tədqiqi. Təchizat: dəmir içlikli sarğac (L = 5 Hn), lampa (4V), sabit cərəyan mənbəyi, dəyişən cərəyan mənbəyi, açar (2 əd.), birləşdirici naqillər. İşin gedişi: 1. Sxemə əsasən elektrik dövrəsi yığın (c) . 2. 1 açarını qapayın və L induktivli sarğac qoşulan dövrə hissəsini sabit gərginlik mənbəyinə birləşdirin. Lampanın işıqlanmasına diqqət yetirin. 3. Sonra 1 açarını açıb 2 açarını qapamaqla dövrə hissəsini dəyişən cərəyan mənbəyinə qoşun və müşahidənizi davam etdirin. Nəticənin müzakirəsi: Lampa və sarğacdan ibarət dövrə hissəsini hansı cərəyan mənbəyinə qoşduqda daha parlaq yandı? Təcrübədən hansı nəticəyə gəlmək olar? ARAŞDIRMA 2 L (c) 1 2 LAYİHƏ 107 Araşdırmadan məlum oldu ki, induktiv sarğac və lampadan ibarət dövrə hissəsini dəyişən cərəyan mənbəyinə birləşdirdikdə lampanın parlaqlığı kəskin azalır. Bu da, öz növbəsində, sarğac dolaqlarının müəyyən müqavimətə malik olduğunu göstərir. Sarğacın malik olduğu həmin müqavimət induktiv müqavimət adlanır və ?????? simvolu ilə işarə edilir. İnduktiv müqavimətli dəyişən cərəyan dövrəsini xarakterizə edən kəmiyyətlər arasındakı münasibəti 3.5 cədvəlindəki kimi göstərmək olar. Cədvəl 3.5. İnduktiv müqavimət qoşulmuş dəyişən cərəyan dövrəsi. Xarakteristikalar arasındakı münasibət Belə dövrədən dəyişən cərəyan keçdikdə öz-özünə induksiya EHQ yaranır: ?????? ö?????? ?????? ∆?????? ∆?????? ???????????? . Öz-özünə induksiya EHQ ilə dəyişən cərəyan mənbəyinin uclarındakı gərginliyin ani qiyməti arasındakı münasibət ?????? ?????? ö?????? olduğundan: ?????? ???????????? . Cərəyan şüddəti ?????? ?????? ?????? ?????????????????????????????? qanunu ilə dəyişərsə, gərginliyin ani qiyməti: ?????? ?????????????????? ?????? ?????????????????????????????? ?????? ?????? ?????????????????????????????? və ya ?????? ?????? ?????? ?????????????????? ???????????? ?????? ?????? . İnduktiv sarğac qoşulan dəyişən cərəyan dövrəsində gərginliyin rəqsləri cərəyan şiddətinin rəqslərini fazaca qədər qabaqlayır. Belə dövrədə orta güc sıfıra bərabərdir. Sonuncu ifadədən görünür ki: ?????? ?????? ???????????? ∙ ?????? ?????? . ?????? Bu halda, Om qanununa görə: ?????? ?????? ?????? ?????? ???????????? ?????? ?????? ?????? ?????? . ?????? Beləliklə, induktiv müqavimət: ?????? ?????? ????????????. Bu müqavimət də reaktiv müqavimətdir, çünki o, dövrədə istilik miqdarı ayırmır. Dəyişən cərəyan dövrəsi yalnız sarğacdan ibarətdirsə, bu dövrədə də orta güc sıfırdır və dəyişən cərəyan dövrəsində istilik miqdarı ayrılmır. İnduktiv müqavimət yalnız dəyişən cərəyanın şiddətini məhdudlaşdırır. Xarakteristikaların dəyişmə qrafiki LAYİHƏ Yüklə 42,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|