1-amaliy mashg’ulot: trаnspоrt-ekspеditsiоn хizmаt ko‘rsаtishning vujudgа kеlish tаriхi reja

6.2. Trаnspоrt-ekspеditоrlik хizmаtlаri ko’rsаtishning
tаshkiliy vа tехnik tа’minоti.
Ekspeditorlarga keng huquqlarning taqdim qilinishi ulaming zimmasiga mos keluvchi majburiyatlar va javobgarlikni yuklashni ham ko‘zda tutadi. Xususan, yuridik yoki jismoniy shaxs ekspeditsion faoliyatni amalga oshirishga ruxsat olishi uchun quyidagi talablarga javob bera olishi lozim:

• 
  malaka guvohnomasi bilan tasdiqlangan mos keluvchi kasbiy tayyorgarlikka ega bo‘lish;
  
• 
  yuksak axloqiy mavqega ega bo‘lish, bu mazkur shaxs hech qachon sudning qarori bilan aldov, firibgarlik va boshqa shunga o‘xshash jinoyatlarda aybdor deb topilmaganligini, diskvalifikatsiyaga tortilmaganligi yoki ekseditorlik operatsiyalarini bajarish huquqidan mahrum qilinmaganligini, ekspeditorlik faoliyati qoidalarini buzishda aybdor deb topilmaganligini, mehnat va soliq qonunlarini hamda ijtimoiy ta’minot talablarini buzmaganligini bildiradi;
  
• 
  tovami ekspeditsiyalashga berilgan topshiriqni bajarishga moliyaviy va iqtisodiy jihatdan qodir bo‘lish.
  

Ekspeditor yuklami tashishda ishtirok etadigan barcha tomonlar bilan hamkorlik qiladi, tovami eng ishonchli, eng tezkor, eng tejamli usulda tashishni tashkil qiladi. Samarali xalqaro faoliyat yuritish uchun ekspeditor tajribali va ishonchli korrespondentlik tarmog‘iga ega bo‘Iishi yoki dunyoning ko‘proq muhim bo‘lgan tijorat markazlarida o‘zining bo‘limlariga ega bo‘lishi zarur bo‘ladi. SHu tufayli u yuklami tashishga buyurtmalar qabul qilishi, transport vositasining bo‘sh qaytmasligini ta’minlashi va yukning harakatlanishini nazorat qilishi mumkin bo‘ladi.
Unchalik katta bo‘lmagan transport-ekspeditsion korxonalar doirasida iqtisodiy xo‘jalik yuritishning turlicha formalari samarali ravishda qo‘llanilishi, ilmiy-texnik eksperimentlar o‘tkazilishi, transport-ekspeditorlik xizmat ко‘rsatishning yangi turlari sinovdan o‘tkazilishi mumkin.

ekspeditorlik faoliyatida hujjatlar turlari va hujjat aylanishining xususiyatlari;

• axborot turlari va uni axborot texnologiyalaridan foydalangan holda qayta ishlash xususiyatlari;
imkoniyatiga ega bo'lish
• alohida operatsiyalar va kompleks ekspeditorlik xizmatlarini bajarishni tartibga soluvchi hujjatlarni ishlab chiqadi va tasdiqlaydi;
• axborotni qayta ishlash vositalari; maxsus dasturiy ta'minot.
Ekspeditorlik xizmatlarining texnologik jarayonini rejalashtirish asoslari
Bozor iqtisodiyoti sharoitida ekspeditorlik xizmatlarining texnologik jarayonini rejalashtirishning ahamiyati nafaqat pasaymaydi, balki oshadi, chunki bozor muhiti rivojlanishining noaniqligi va o'z-o'zidan o'sib borishi va mijozlarning xizmat ko'rsatish talablariga qat'iy rioya etilishini belgilab beradi. xizmatlarning vaqti, sifati va miqdori.
Iqtisodiy rivojlanish inqirozini kamaytirish uchun davlat transport faoliyatini tartibga soladi va tashishning ma'lum bir muntazamligini tavsiya qiladi, bu ham, birinchi navbatda, mijozlar manfaatlariga mos keladi, shuningdek, ekspeditorlik korxonalari rivojlanishining barqarorligini belgilaydi. Ko'pgina rivojlangan mamlakatlar transport va ekspeditorlik faoliyatini davlat tomonidan tartibga solishni joriy etib, ushbu faoliyatning muntazamligi va ritmini qo'llab-quvvatlamoqda, masalan: Yaponiya - transport faoliyatining barcha turlari, AQSh - kema va samolyotsozlik, yo'l qurilishi; Evropa Ittifoqi - ekspeditorlik faoliyati.
Bozor sharoitlari va ishlab chiqarishni oqilona tashkil etishga qo'yiladigan talablar ishlab chiqaruvchilarning faoliyatini rejalashtirishni amalga oshirish zarurligini taqozo etadi. Rejalashtirish boshqaruvning asosiy funktsiyalaridan biridir. Demak, ekspeditorlik korxonasining ishlab chiqarish-xo‘jalik faoliyati natijalari rejalashtirish funktsiyasi qanday amalga oshirilishiga bog‘liq.
Shuni ta'kidlash kerakki, vaqt ufqiga qarab, qisqa muddatli, uzoq muddatli va o'rta muddatli rejalashtirish farqlanadi. Uzoq muddatli rejalashtirish (uch yildan ortiq muddatga), qoida tariqasida, korxonaning strategik maqsadlarini amalga oshirish bilan bog'liq. O'rta muddatli rejalashtirish strategiyani amalga oshirish bilan bog'liq vazifalarni bir yildan olti yilgacha muddatga o'tkazishni nazarda tutadi. Qisqa muddatli (operativ) rejalashtirish doirasida (bir yilgacha) korxonaning ritmini ta'minlaydigan masalalar hal qilinadi. Ekspeditorlik kompaniyasining faoliyatini operativ rejalashtirish qo'llaniladigan turli xil tovarlar va texnologiyalarni, ekspeditorlik faoliyati turlarini (masalan, birlashtirish, qadoqlash, tovarlarni saqlash va boshqalar) tashish rejalarini ishlab chiqishni o'z ichiga oladi va ular bo'yicha amalga oshiriladi. texnologik jarayonning turli ishtirokchilari, shu jumladan 1-bobda batafsil muhokama qilingan transport turlarining tashuvchilari tomonidan texnologik jarayonning turli ishtirokchilari tomonidan operatsiyalarni amalga oshirishning kelishilgan jadvallari, texnologik oqimlar xaritalarini tuzish asoslari, texnik-iqtisodiy asoslash tsiklini hisoblash uchun Gantt jadvallari.
Yuk oqimlarini qayta ishlashning eng samarali texnologiyalaridan biri bu konsolidatsiya bo'lib, u yuklarni transport markazlari va terminallarida to'plash va yuk oqimlarini oshirish imkonini beradi, bu esa masshtabning ta'siri tufayli xarajatlarni sezilarli darajada kamaytiradi.
Yuklarni birlashtirish - bu bir nechta jo'natuvchi va oluvchining yuklarini keyinchalik bitta transport vositasida tashish bilan birlashtirish.
Tovarlarni etkazib berishni tashkil etish bo'yicha mijozlarning aniq so'rovlarini bajarishni rejalashtirish operativ rejalashtirishning bir qismi sifatida amalga oshiriladi va funktsional ravishda tijorat xizmatida yoki dengiz transportida kanvassing xizmati deb ataladigan yuklarni tashishga jalb qilish xizmatida amalga oshiriladi. Inglizcha, kanvas - "ovozlarni yig'ish"). To'plangan arizalar va doimiy o'zgarib turadigan operatsion reja asosida ekspeditorlik korxonasining quvvatlarini va unga asoslangan barcha hujjatlarni, shu jumladan texnologik, boshqaruv va tijoratni yuklash rejasi tuziladi.
Ekspeditorlik xizmatlarini rejalashtirayotganda, tugallangan jo'natmalar va tovarlarni qabul qilish to'g'risidagi hisobot ma'lumotlariga asoslanish, birinchi navbatda yirik mijozlardan kelgan arizalarni sinchkovlik bilan tahlil qilish, bozor kon'yunkturasini kuzatish, har bir xizmat turiga talabning pasayish va o'sish davrlarini bashorat qilish tavsiya etiladi. hajmi jihatidan, bu sizga nafaqat samarali operatsion rejalashtirish tizimini yaratish, balki korxona strategiyasini ishlab chiqish imkonini beradi. Ekspeditorlik xizmatlarining texnologik jarayonini rejalashtirish doirasida ekspeditor transport xizmatlarini tanlash, yuklarni yetkazib berishni tashkil etish usulini tanlash, tashish jarayonida ishtirok etuvchi tashuvchilarni tanlash, yo‘nalishni rejalashtirish kabi masalalarni hal qiladi. tashish va transport vositasining harakatlanish jadvalini ishlab chiqish.