1. CİLt mart 2018, kocaeli kartepe zirvesi 2017 uluslararasi 15 temmuz
Yüklə 13,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Prof. Dr. Betül KARAGÖZ YERDELEN
- Anahtar kelimeler
- Key words
69 w w w . k a r t e p e z i r v e s i . c o m EMPERYALİZMİN “AÇIK HEDEF BELİRME” PROJESİNİN ÜÇÜNCÜ DALGASI ve 15 TEMMUZ 2016 DARBE KALKIŞMASI
Giresun Üniversitesi İİBF Uluslararası İlişkiler Bölümü drbrtulkaragozyerdelen@gmail.com ÖZET Emperyalizmin “açık hedef belirleme” planı, 1950’lerde uygulamaya konul- muştur. Bu projenin başlıca nedeni, İkinci Dünya Savaşı sonrasında Amerika Birleşik Devletleri’nin yükselen güç haline gelmesi ve dolayısıyla Batı emper- yalizminin merkezinin ABD’ye kaymasıdır. ABD emperyalist politikalarında her zaman açık hedefler belirlemeyi ve müdahale edilecek yeni jeo-kültürler oluş- turmayı seçmiştir. Ancak ABD’yi emperyalist güç olarak öne çıkaran ve hatta “Amerikan emperyalizmi” kavramının gelişmesine yol açan, yani Amerikan em- peryalizmine kurumsal nitelik kazandıran, 1970’lerde baş gösteren konjonktürel koşullar olmuştur. Kapitalizmin 1970’lerde yaşadığı büyük kriz, denetim altına alınamayan petrol şokları ve jeo-ekonomik daralmalar gelişmiş ekonomilerle birlikte, devlet-ötesi güçleri kapitalizmi ayakta tutacak yeni stratejiler belirle- meye yöneltmiştir. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra emperyalist tavrını sürekli arttıran ABD, CIA’in ilk darbesi olan 1953 İran’ındaki Musaddık Darbesi ile yeni bir darbeli emperyalizm süreci başlatarak Birinci Dalga’yı harekete geçirmiş- tir. ABD’nin darbeli emperyalizminin İkinci Dalga’sı 1970’lerde ortaya çıkmıştır. 1950’lerin emperyalizmi ile 1970’lerin emperyalizmi arasındaki başlıca farktan biri artık ulus-ötesi güçlerin onayının alınmasıdır; diğeri ise emperyalist müda- haleye maruz bırakılacak ülkelerde, giderek iç yönetimler üzerindeki kontrolün zor gücünden hegemonyaya doğru kaymasıdır. İkinci Dünya Savaşı sonrası Batı emperyalizminin, bu bağlamda ABD emperyalizminin Üçüncü Dalga’sı, 11 Ey- lül 2001’de Dünya Ticaret Örgütü İkiz Kuleleri’nin vurulması ile başlamıştır ve halen devam etmektedir. Bu nedenle gerek bölgesel gerekse küresel sivil, si- yasi, askeri ve iktisadi hareketlerin, belirlenmiş açık/kapalı hedefler olup olma- dıkları iyi analiz edilip anlaşılmalıdır. SSCB’nin dağılışından Avrupa’nın yeniden biçimlenmesine, Balkanların parçalanmasından Kafkasların kana bulanmasına, uzak Asya’dan yakın doğuya uzanan şiddet sarmalına, Turuncu Devrimlerden Arap Baharı’na ve nihayetinde ayrılıkçı terörden darbe kalkışmasına kadar; bi- 70 w w w . k a r t e p e z i r v e s i . c o m zim ülkemizi de çok ağır etkileyen, birbirini takip eden veya görece eş zamana denk gelen büyük operasyonlar serisi, çoklu güç-odaklı, ama ABD merkezli olan emperyalist stratejilerin açık hedefleridir. Bu bildiride, hegemonya yoğunluklu güncel emperyalizmin açık hedefi olduğu anlaşılan 15 Temmuz Darbe Kalkış- ması’nın, bölgesel ve küresel analizi yapılarak, emperyalist müdahaleye maruz kalabilecek ülkelerde sayıca çoğunluk olma yerine bilinçli çoğunluk olmanın, sa- dece bir demokrasi sorunu olmadığı, aslında bu durumun o ülkelerin bir varlık meselesi olduğu vurgulanacaktır. Anahtar kelimeler: 15 Temmuz, Darbe Kalkışması, Emperyalizm, Bilinçli Ço- ğunluk, Demokrasi THIRD WAVE OF THE IMPERALISM’S “CLEAR TARGET DETERMINATION” PROJECT AND JULY 15, 2016 COUP D’ETAT ATTEMPT ABSTRACT The project of the imperialism’s “clean target determination” put into practi- ce in the 1950s. The main reason of this project is that the USA became a rising power following to Second World War and thus that center of the European Im- perialism was shifted to USA. The USA has always chosen to set clear targets and create new geo-cultures that can be intervened in his imperialist policies. However, it has been cyclical conditions that began in the 1970s, which emp- hasized the US as an imperialist power and even led to the development of the concept of “American imperialism”, that is to say, to institutionalize American imperialism. The great crisis of capitalism in the 1970s, unstoppable oil sho- cks and geo-economic contractions, have led developed economies along with state forces to the determination of new strategies to keep capitalism alive. The United States, which continuously increased its imperialist attitude after the Second World War, initiated a new “coup d’etat imperialism” process with the overthrown of Musaddık, which was the first strike of the CIA, in Iran in 1953. The second wave of US “coup d’etat imperialism” emerged in the 1970s. The one of the main differences between the imperialism of the 1950s and 1970s is now the acceptance of transnational powers; and the other is shifting towards hegemony from the using of power of control over the internal governments increasingly in the countries to be exposed to imperialist intervention. The third wave of Western (by the mean time USA) imperialism after World War II began with the shooting of the World Trade Organization Twin Towers on September 11, 2001 and it still goes on. It should be well analyzed and understood that
71 w w w . k a r t e p e z i r v e s i . c o m civil, politic, military and economic movements whether regional or global, are designated open/close targets or not. Successive or relative simultaneous se- ries of large operations from the distribution of the USSR to the restructuring of Europe, from the breakdown of the Balkans to the bloodshed of the Caucasus, to the spiral of violence from the far Asia to the east, from the Orange Revoluti- ons to the Arab Spring and finally from the separatist terror to the coup attempt, which are heavily affected our country as well; are clear targets of imperialist strategies that are multi-power focused, but USA centric. In the report, the regi- onal and global analyze of 15 July Coup d’Etat attempt, which was understood that it was a clear target of hegemony intensive current imperialism, will be made, and it would be emphasized that being a conscious majority instead of a majority in countries, that might be exposed to imperialist intervention, is not just a problem of democracy, in fact, it is an existence problem.
Democracy GİRİŞ İkinci Dünya Savaşı sonrasında ortaya çıkan iki kutuplu dünya, ideolojik bir savaşa sahne olmuş ve devletler, ideolojik hassasiyetler çerçevesinde ko- numlanmıştır. Bu konumlanış neticesinde bilindiği gibi, sosyalist yönetimleri benimseyen Doğu Bloğu ülkeleri, Sovyetler Birliği’nin öncülüğündeki Varşova Paktı’nda yer almışlardır. Buna karşılık Batılı liberal devletler, ‘‘Sovyet tehdidi’’ karşısında, NATO ittifakında bir araya gelmişler ve Amerika Birleşik Devletleri’nin başında bulunduğu savunma paktına üye olarak Amerikan hegemonyasının ku- rumsallaşmasına rıza göstermişlerdir. İkinci Dünya Savaşı sonrasında hegemonik liderliğine rıza gösterilen ABD, Marshall ve Truman yardımlarıyla birlikte hem Avrupa’nın yeniden imarına, hem de Avrupa’nın yeniden kalkınmasına öncülük etmiştir. “ABD merkezli dünya düzenine uyuma dayanan” emperyalist sistemin yeniden ve bu kez ABD lider- liğinde tesis edilmesi süreci başlamıştır (Walberg, 2014: 97). Truman doktrini ile birlikte oluşturulan ve Pax-Americana olarak anılıp Amerikan Barışı adıyla lanse edilen bu düzen, ABD’nin ekonomik, kültürel, iktisadi ve askeri anlam- da modern dünyanın liderliğini üstlenmesi girişimidir. İki kutuplu dünyada Doğu Bloğu ve Batı Bloğu arasında yaşanan gerilimler, Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği’nin küresel üstünlüğü ele geçirmek için yaptığı rekabetin sonu- cunda yeni çatışma bölgelerinin oluşmasına yol açmıştır. Zaman zaman ittifak sistemi içerisindeki aktörlerin politik yönelimlerinin değişmeye başlaması, ilgili savunma paktını harekete geçirmiş ve ABD-SSCB küresel savaşının yansıması Yüklə 13,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|