1. kimyanin ilk qanunlari. Stexiometrik qanunlqar

Metal rabitə. Dövri sistem elementlərinin əksəriyyəti metallardır. Metalların bir-birindən fərqlənmələrinə baxmayaraq,onların ümumi xassələri də vardır. Metallar yüksək elektrik və istilik keçiriciliyinə, plastikliyə,metal parıltılığına, reduksiyaedici və s. ümumi xassələrə malikdir. Bütün bu xassələr metal rabitəsinin təbiəti ilə əlaqədardır. Metal rabitəsi eyni metal atomları arasında mövcuddur.
Kristal qəfəsdə müsbət metal ionları ilə ümumiləşdirilmiş valent elektronları arasında qarşılıqlı təsirdən yaranan delokallaşmış çoxmərkəzli kimyəvi rabitəyə metal rabitəsi deyilir. Metal rabitəsi metalın kristal halında mövcuddur. Buxar fazada metallar atomlar və ya ikiatomlu molekullar halında olur (Na₂, K₂ və s.).
Hidrogen rabitəsi. Hidrogen rabitəsi qismən elektrostatik, qismən də donor-akseptor xarakteri daşıdığından digər molekullararası rabitələrdə nisbətən aralıq hal təşkil edir. Bu rabitənin əsasən molekullar arasında əmələ gəlməsinə baxmayaraq, o bəzi hallarda molekul daxilində də yarana bilər.
Hidrogen atomu ilə elektromənfiliyi yüksək olan atomlar (F, O, Cl , N və s.) birləşdikdə əmələ gələn kovalent rabitə yüksək polyarlığa malik olur.
Hidrogen ionu (H⁺) heç bir elektronu olmayan və +1 yüklü nüvədən ibarətdir. Elektrona malik olmadığı üçün hidrogen ionunun müsbət yükü mənfi yüklü ionlar tərəfindən güclü cəzb olunur. Bu rabitə hidrogenin iştirakı ilə əmələ gəldiyi üçün hidrogen rabitəsi adlanır. Temperatur artdıqca bu rabitə qırılır.
Beləliklə, bir molekulun müsbət polyarlaşmış hidrogen atomu ilə digər belə bir molekulun elektromənfiliyi yüksək olan atomunun qarşılıqlı təsirindən yeni molekullararası rabitə yaranır. Bu rabitə hidrogen atomunun iştirakı ilə yarandığından hidrogen rabitəsi adlanır. Hidrogen rabitəsinin əmələ gəlməsini ümumi şəkildə belə göstərmək olar.
H^+δ – A^-δ + H^+δ – A^-δ ⟶ H – A^-δ … H^+δ – A
Burada, A elektromənfiliyi yüksək olan atomdur. Bütöv xətlər əsas rabitəni, nöqtələr isə hidrogen rabitəsini göstərir. (+
3.ALÜMİNİUMUN TURŞU VƏ QƏLƏVİLƏRLƏ REAKSIYASI
Alüminium duru turşulardan hidrogeni çıxarır.