1. kimyanin ilk qanunlari. Stexiometrik qanunlqar

4p n+l = 4+1=5
Kleçkovski qaydasında kənara çıxma halları da müşahidə olunur. Cu, Ag, Au, Cr, Mo, Pd, La, Ac orbitalların elektronla dolması zamanı həmin qayda pozulur. Ümumiyyətlə, orbitalların elektronlarla dolma ardıcıllığı aşağıdakı kimi olur:
1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s 5f 6d 7p....



2..METAL VƏ HİDROGEN RABİTƏLƏRİ
Metal rabitə. Dövri sistem elementlərinin əksəriyyəti metallardır. Metalların bir-birindən fərqlənmələrinə baxmayaraq,onların ümumi xassələri də vardır. Metallar yüksək elektrik və istilik keçiriciliyinə, plastikliyə,metal parıltılığına, reduksiyaedici və s. ümumi xassələrə malikdir. Bütün bu xassələr metal rabitəsinin təbiəti ilə əlaqədardır. Metal rabitəsi eyni metal atomları arasında mövcuddur.
Metalların fəza qəfəsi neytral atomlardan, “+” yüklü metal ionlarından və onların arasında səpələnmiş sərbəst elektronlardan təşkil olunmuşdur. Sərbəst elektronlar nüvə ilə az rabitədə olan valent elektronlarına deyilir. Həmin elektronların nüvə ilə rabitəsi zəif olduğundan sərbəstləşərək metalın bütün kütləsi boyu hərəkət edərək metal atomları arasında ani olaraq rabitə yaradır. Sərbəst elektronlar ayrı-ayrı metal ionlarına aid olmayıb bütünlüklə metal ionları arasında (həmçinin metal atomları arasında ) əlaqə yaradır. Bu rabitə çox dinamikdir. Müsbət yüklənmiş ionlar yenidən eletron birləşdiləşdirərək atomlara, qəfəsdə yerləşən digər elektronlar isə electron itirərək ionlara çevrilə bilər.
Kristal qəfəsdə müsbət metal ionları ilə ümumiləşdirilmiş valent elektronları arasında qarşılıqlı təsirdən yaranan delokallaşmış çoxmərkəzli kimyəvi rabitəyə metal rabitəsi deyilir. Metal rabitəsi metalın kristal halında mövcuddur. Buxar fazada metallar atomlar və ya ikiatomlu molekullar halında olur (Na₂, K₂ və s.).
Hidrogen rabitəsi. Hidrogen rabitəsi qismən elektrostatik, qismən də donor-akseptor xarakteri daşıdığından digər molekullararası rabitələrdə nisbətən aralıq hal təşkil edir. Bu rabitənin əsasən molekullar arasında əmələ gəlməsinə baxmayaraq, o bəzi hallarda molekul daxilində də yarana bilər.
Hidrogen atomu ilə elektromənfiliyi yüksək olan atomlar (F, O, Cl , N və s.) birləşdikdə əmələ gələn kovalent rabitə yüksək polyarlığa malik olur.
Hidrogen ionu (H⁺) heç bir elektronu olmayan və +1 yüklü nüvədən ibarətdir. Buna görə də onu bəzən “çılpaq” proton da adlandırırlar. Elektrona malik olmadığı üçün hidrogen ionunun müsbət yükü mənfi yüklü ionlar tərəfindən güclü cəzb olunur. Bu rabitə hidrogenin iştirakı ilə əmələ gəldiyi üçün hydrogen rabitəsi adlanır. Temperatur artdıqca bu rabitə qırılır.
Beləliklə, bir molekulun müsbət polyarlaşmış hidrogen atomu ilə digər belə bir molekulun elektromənfiliyi yüksək olan atomunun qarşılıqlı təsirindən yeni molekullararası rabitə yaranır. Bu rabitə hidrogen atomunun iştirakı ilə yarandığından hidrogen rabitəsi adlanır. Hidrogen rabitəsinin əmələ gəlməsini ümumi şəkildə belə göstərmək olar.