1. kimyanin ilk qanunlari. Stexiometrik qanunlqar

Hidrogen rabitəsi. Hidrogen rabitəsi qismən elektrostatik, qismən də donor-akseptor xarakteri daşıdığından digər molekullararası rabitələrdə nisbətən aralıq hal təşkil edir. Bu rabitənin əsasən molekullar arasında əmələ gəlməsinə baxmayaraq, o bəzi hallarda molekul daxilində də yarana bilər.
Hidrogen atomu ilə elektromənfiliyi yüksək olan atomlar (F, O, Cl , N və s.) birləşdikdə əmələ gələn kovalent rabitə yüksək polyarlığa malik olur.
Hidrogen ionu (H⁺) heç bir elektronu olmayan və +1 yüklü nüvədən ibarətdir. Elektrona malik olmadığı üçün hidrogen ionunun müsbət yükü mənfi yüklü ionlar tərəfindən güclü cəzb olunur. Bu rabitə hidrogenin iştirakı ilə əmələ gəldiyi üçün hidrogen rabitəsi adlanır. Temperatur artdıqca bu rabitə qırılır.
Beləliklə, bir molekulun müsbət polyarlaşmış hidrogen atomu ilə digər belə bir molekulun elektromənfiliyi yüksək olan atomunun qarşılıqlı təsirindən yeni molekullararası rabitə yaranır. Bu rabitə hidrogen atomunun iştirakı ilə yarandığından hidrogen rabitəsi adlanır. Hidrogen rabitəsinin əmələ gəlməsini ümumi şəkildə belə göstərmək olar.
H^+δ – A^-δ + H^+δ – A^-δ ⟶ H – A^-δ … H^+δ – A
Burada, A elektromənfiliyi yüksək olan atomdur. Bütöv xətlər əsas rabitəni, nöqtələr isə hidrogen rabitəsini göstərir.
2.PAULİ PRİNSİPİ.MİNİMUM ENERJİ PRİNSİPİ VƏ KLEÇKOVİSKİ QAYDASI
Pauli prinsipi. İsveç alimi Volfqanq Pauli kvant səviyyərində elektronların mümkün olan sayını müəyyən edən prinsip vermişdir:
Atomda bütün kvant ədədlərinin qiyməti eyni olan iki elektron yerləşə bilməz.
Bu elektronlar kvant ədədlərindən heç olmazsa biri ilə fərqlənməlidir. n, l, m_l kvant ədədləri eyni olan iki elektron spin kvant ədədi (m_s) ilə fərqlənir. Hər bir orbitalda əks spinli iki elektron ola bilər. Orbitalların sayı hər bir yarımsəviyyədə 2l + 1, kvant səviyyəsində isə n² olduğundan Pauli prinsipinə görə həmin səviyyələrdə elektronların maksimal sayı, uyğun olaraq, 2(2l + 1) və 2n² olmalıdır. Kvant ədədlərinin qiymətlərinə uyğun olaraq kvant səviyyələrində və yarımsəviyyələrdə elektronların paylanması 1- ci cədvəldə verilmişdir. Cədvəldən göründüyü kimi, elektronların maksimal sayı, uyğun olaraq, s-, p-,d-,f- yarımsəviyyələrində 2, 6, 10,14 ; K,L,M,N...., kvant səviyyələrində isə 2, 8, 18, 32 olur. 32- dən çox elektron saxlayan kvant səviyyəsi məlum deyil. Cədvəl 1.