13
Mineral donalaridan tashkil topgan
agregatlarning yaltiroqligi
agregatdagi donalarning joylanish shakliga va uning katta-kichikligiga
bog„liqdir:
ipakdek - gips, selenit, asbest;
mo„mdek - serpentin, xalsedon;
xira- tuproqdek - kaolin, limonit.
Minerallarning tiniqligi.
Minerallar plastinkachalarining nurni
nechog„lik yaxshi o„tkazishiga
qarab tiniq, yarimtiniq,
xira va tiniqmas
turlarga bo„linadi. Tiniq minerallarga tog„ xrustali, gips, galit; yarimtiniq
minerallarga opal, xalsedon, yupqa plastinkalaridan nur o„tadigan, shunda
ham tagidagi jismlar bilinar-bilinmas ko„rinadigan
xira minerallarga dala
shpatlari va hech nur o„tkazmaydigan tiniqmas minerallarga pirit, gematit,
magnetit va boshqa minerallar misol bo„la oladi.
Minerallarning solishtirma og‘irligi
minerallarni aniqlashda katta
ahamiyatga ega bo„lgan o„lchamdir. Minerallarning solishtirma og„irligi 1
dan kichik qiymatdan (tabiiy gazlar, suyuq bitum) 2-3 oralig„ida o„zgaradi.
Mendeleyev davriy jadvalida joylashgan
yengil metallarning tabiiy
oksidlari va tuzlarining solishtirma og„irligi 1 dan 3,5 gachadir.
Mineralning solishtirma og„irligi gidrostatik tarozida va boshqa
asboblar yordamida aniqlanadi. Uni amalda
tezgina taxminan aniqlash
uchun mineral qo„lda salmoqlab ko„riladi va solishtirma og„irligi jihatidan
yengil (2,5 gacha), o„rtacha (4 gacha) va og„ir (4 dan yuqori) ekanligi
topiladi (3-jadval).
Dostları ilə paylaş: