1-Ma’ruza: Hujayra va genomlar

1.2-rasm. O’simlik hujayrasining tuzilishi.
1-plazmodesma;2-plazmatik membrana;3-hujayra devori;4-tilakoid membrana;5-kraxmal donasi;6-vakuola;7-tonoplast;8-mitoxondria;9-peroksisoma;10-sitoplazma;11-golji naychalari; 12-Golji apparati;13-donador endoplazmatik to’r;14-yadrocha; 15-yadro qobig’i;16-yadro bo’shlig’i;17-ribosomalar;18-silliq endoplazmatik to’r; 19-silliq membrana naychalari;20-filamentli(ipsimon) sitoskelet.

1.3-rasm. Hayvon hujayrasining tuzilishi.
1-yadro bo’shlig’i; 2-xromatin;3-yadro qobig’i;4-yadro;5-yadrocha;6-plazmatik membrana;7-golji naychalari(Golji apparati);8-ribosomalar;9-donador endoplazmatik to’r;10-silliq endoplazmatik to’r;11-aktin filamentlari(iplari);12-sentrosoma;13-secretor nay; 14-sitoplazma;15-oraliq filamentlar(iplar);16-mitoxondria;17-erkin ribosomalar;18-lizosomalar;19-mikronaychalar;20-peroksisoma;21-xivinchalar (flagellum).


Eukariot va prokariot hujayralarda ribosomalalar bo’ladi.Ribosomalar RNK va oqsil molekulalarining katta majmuasidir.Ularning har biri ikkita subbirlikdan iboratbo’lib, oqsillarni sintezlash vazifasini o'taydi, bu yerda yadrodagi RNK aminokislotalardan oqsillarni sintez qilish uchun ishlatiladi.Ribosomalar erkin suzuvchan yoki membranaga bog'langan holda uchraydilar (eukariotlardagi dag’al endoplazmatik retikulum yoki prokariotlardagi hujayra membranasi.Hujayrada ikki xil genetik material mavjud: deoksiribonuklein kislotasi (DNK) va ribonuklein kislotasi (RNK).Hujayralar axborotni uzoq muddat saqlash uchun DNKdan foydalanadilar.Organizmdagi biologik axborot uning DNK ketma-ketligida kodlangan.Bir chiziqli uchta nukeotiddan iborat, to’rt harfli genetik kod jida kichik hajmda bir olam axborotni saqlash imkoniyatini beradi. Gen-organizmdagi ma’lum bir be’lgi (xossa) rivojlanishini belgilovchi axborotni o’z ichiga olgan hamda uni avloddan-avlodga o’tishini ta’minlaydigan DNK molekulasini bir qismidir (ba’zi viruslarda RNK) Organizmning, hujayraning barcha genlarini yig’indisi genom deb ataladi.Turli organizmlarda DNK ning miqdori, binobarin hujayralardagi genlar soni katta miqyosda farqlanadi, ammo bir organizmning barcha hujayralaridagi DNK ninh miqdori bir xildir.Prokariot h