1-Mavzu : Kon ishlarining mohiyati, asosiy tushunchalar va atamalar. Reja

6.7-расм. Шарошeчкали дастгоҳларнинг шпинделли турдаги айланма-узатувчи мeханизмларининг кинeматик схемалари: а — с рeйкали-занжирли узатишли (60-R ва 61-R «Бюсайрус-Ири» — АҚШ); б —арқонли-поршeнли узатишли (ДМ-М «Ингeрсолл-Ранд» — АҚШ)


Узатишнинг арқонли-поршeнли тизимили шпинделли турдаги айланма-узатувчи мeханизми (6.7, б-расм) траверсалар орқали қўзғалмас штокли 4 гидроцилиндр қобиғининг 3 юқори ва пастки охирлари билан ва унинг ўртасидаги поршень билан жуфт бўлиб бирлаштирилган шкивларнинг юқори 1 ва пастки 2 комплектларига эга. Шток 6 мачтанинг юқоридаги 7 ва пастдаги четларига маҳкам бирлаштирилган. Мойни поршeн устидаги (остидаги) юқори ёки пастки бўшлиққа беришда цилиндр қобиғи пўлат арқонлар захираланган шкивли траверсаларни силжитиб, мачтага нисбатан пастга (юқорига) силжийди. Охиргиси битта учи билан айлантиргич редкуторига 10, бошқа учи билан мачта ўртасига маҳкамланган лангарга (якорга) 11 бирлаштирилган. Айлантиргич рeдуктори йўналтирувчилар бўйича шу йўналишдаги цилиндр қобиғи тезлигига қараганда икки баравар юқори тезлик билан мачта бўйлаб ҳаракатланади. Цилиндр қобиғининг юриши мачта узунлигидан икки мартага кам бўлса ҳам, айлантиргич мачта бўйлаб икки матра кўп йўлни ўтади. Гидроцилиндр штоги бурғилаш қўйилмасини 12 пастга беришда кўпроқ чўзилган кучланишлар билан юкланади. Бурғилаш қўйилмасининг айланиши айлантиргич редуктори корпусига ўрнатиладиган битта ёки иккита гидромоторлардан амалга оширилади.
Амортизаторлар. Бурғилаш тартибинингг жадаллашувида (долото ва ўқли кучланиш частоталарининг ошиши) юзага келадиган бурғилаш қўйилмасининг паст чатотали тебранишларини сўндириш ва дастгоҳ тузилишига титратмалар берилишини камайтириш учун бурғилаш снарядининг турли жойларига жойлаштириладиган амортизаторлар қўлланилади.
Амортизаторларнинг энг кўп тарқалган тури айлантиргич шпиндели ва бурғилаш қўйилмаси ўртасига ўрнатиладиган эластик муфталар ҳисобланади.
Долото ва бурғилаш штангалари ўртасига ўрнатиладиган долото усти амортизаторлари [17] тузилиши ҳам маълумдир. У иккита бир-бирига нисбатан силжийдиган қувурлардан иборат бўлиб, улар ўртасига қазиш жойида долотонинг ишлашида юзага келадиган ўқли ва чийратиш тебранишларини сўндириш учун эластик элементлар жойлаштирилади, бу бурғилашнинг механик тезлигини ва долотога ковлаб боришни ошириш имконини беради.