1 Willem F. van Eekelen

 

114

yaraq, bütün öyrənilən  parlamentlərdən alınan nəticə göstərir ki, ABŞ Senatı-

nın Silahlı Qüvvələr üzrə komitəsi, işçilərinin sayına və büdcəsinə görə ən yax-

şı resursu olan komitədır

103

. 

Komitə görüşlərinin tezliyi də fərqlidir. Onların çoxu ayda bir və ya iki dəfə gö-

rüşür, lakin Birləşmiş Krallıqda, ABŞ-da, İsveçdə, Kanadada, Rumıniyada, Fransa-

da, Almaniyada və Niderlandda komitələr daha tez tez görüşür. Isveçrə Müdafiə 

Komitəsi ən az görüşən komitədir və ayda bir görüş az halda olur. Sorğu keçirilən 

zaman, çoxlu ölkələrdə komitənin sədri höküməti idarə edən partiyanın nümayən-

dəsi olub( Çex Respublikası, ABŞ,İsveç və Macarıstandan başqa). Parlament komi-

tələri üzvlərinin analizi göstərir ki, parlament müdafiə komitəsinin üzvlərinin ikinci 

dəfə seçilməsi iıə bağlı sualı 14 ölkə cavablandırarkən məlum olmuşdur ki, Make-

doniya yeganə ölkədir ki, orada heç kim ikinci dəfə seçilməmişdir.Orta hesabla, 

komitə üzvlərinin 38.91 faizi, qanuni üzvü olduğu dövrdən sonra, yenidən seçil-

mişdir. Yenidən seçilmiş üzvlərin faizi Cədvəl 4 –də aşağıda göstərilmişdir. 

 

Cədvəl4: Parlamentin Müdafiə Komitəsinə Yenidən Seçilən Üzvlərin faizi 

 

Ölkə Parlamentin 

Müdafiə Komitəsinə Yenidən 

Seçilən Üzvlərin faizi 

Kanada 31.25 

Çex Respublikası 52.63 

Danimarka 

52.94 

Fransa 

44.44 

Almaniya 

- 

Macarıstan 

66.66 

Makedoniya 

0 

Niderlandiya 

50 

Polşa 

27.78 

Rumıniya 

22.73 

İspaniya 

30 

İsveç 

47.06 

İsveçrə 

32 

Türkiyə 

40 

Birləşmiş Krallıq 

18.18 

ABŞ 

68 

                                                            

103

 ABŞ-a gədikdə göstərilən məlumat bazası ABŞ Senatının Silahlı Qüvvələr üzrə 

komitəsinin 800 nəfər işçisi olan Konqresin Tədqiqat Xidmətindən istifadəsini və 

həmçinin,Konqresin kitabxanasının işçilərini və resurslarını nəzərə almır. 

---

 

115

Parlament Nəzarətinin Ümumi Səlahiyyətləri 

 

Müdafiə sahəsinə  nəzarət etmək üçün parlamentin “ümumi səlahiyyətləri”-nin 

növləşdirilməsinə daxildir: müdafiə  məsələləri üzrə qanunvericilik səlahiyyətləri 

təşəbbüsü; hərbi və digər mülki xidmətçilərin komitə görüşlərinə çağırılması və ifa-

də verməsi və müdafiə məsələləri üzrə dinləmələr kecirməsi. Parlamentin bu “ümu-

mi səlahiyyətləri” yuxarıda analiz edilən çoxlu ölkələrdə aydın görünür. 

 

Cədvəl 5: Parlamentin Ümumi Səlahiyyətləri 

 

 

 

 

 

 

 

Müdafi

ə m

əs

ə-

lə

lə

ri üz

rə

 qanun-

verici

lik t

əşə

bbüsü 

Müdafi

ə Naziri-

n

ə sual verm

ək 

H

ərbi v

ə di

gə

r 

mül

k

i qul

luqçular

ı 

komit

ə iclas

ına ça-

ğı

rmaq v

ə ifad

ə 

verm

ək 

Müdafi

ə nazir-

liyin

d

ən v

ə ordu-

dan s

ən

ədl

əri 

əld

ə 

etm

ək 

Müdafi

ə m

əs

ə-

lə

lə

ri üzr

ə din

lə

-

m

əl

ər v

ə sor

ğular 

keçir

m

ək 

Kanada 

X X  X 

X 

X 

Çex Res-

publikası 

X X  X 

X 

X 

Danimarka 

X X  X 

X 

X 

Fransa 

X X  X 

X 

X 

Macarıstan 

X X  X 

X 

X 

Makedoni-

ya 

X X  X 

X 

O 

Niderland 

X X  X 

X 

X 

Polşa 

X X  O 

X 

O 

Rumıniya 

X X  X 

X 

X 

İspaniya 

X X  X 

X 

X 

İsveç 

X X  X 

X 

X 

İsveçrə 

X X  X 

X 

X 

Türkiyə 

X O  X 

X 

O 

Birləşmiş 

Krallıq 

O X  X 

X 

X 

Almaniya 

X X  X 

X 

X 

ABŞ 

X X  X 

X 

X 

 

X:   Hə 

O: Yox 

- 

Ya yoxdur ya da əlçatan deyil. 

 

Mənbə: DCAF/NATO PA tədqiqatı 2002 

---