14-mavzu: Hikoya va ertaklarni qayta hikoya qilishga o`rgatish. Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni ijodiy hikoya qilishga o`rgatish metodikasi

xalq ertaklari, hajmi uncha katta bo'lmagan hikoyalar misol bo'la olishi mumkin. Shuningdek, dasturda bolalarning qayta hikoyalariga bir qancha talablar qo'yilgan:

• Ma’nosiga tushungan holda, ya’ni matnni to'liq tushunib hikoya qilish;
• Asarni to'liq bayon etish, ya’ni asardagi muhim joylari ni tashlab ketmasdan bayon etish;
• Izchillik (ketma-ketlik) bilan hikoya qilish;
• Muallif matnidagi lug'atlardan va iboralardan foydalanish, ayrim so'zlarni ularning sinonimtari bilan almashtirish;
• To'g'ri ohangdan foydalanish, uzoq pauzalaming bo'lmasligi;
• Ogizaki nutq madaniyatiga e'tibor berish: qayta hikoya qilayotganda gavdani to'g'ri tutish, tinch turish, tinglovchilarga murojaat qilish, nutqning intonatsion ma’nodorligidan (ifodalili- gidan) foydalanish, yetarlicha baland ovozda tovushlarni aniq talaffuz etish.

Bolalar ijodlarini quyidagi tarzda tasniflash mumkin:

• Bolalar ijodlarini quyidagi tarzda tasniflash mumkin:
• – suratlar asosida ijodiy to’qima;
• – badiiy asarlar mavzusidagi kontaminatsiyalar;
• ertaklar, hikoyalarni erkin to’qish.

Bolalarning nutqida oddiy gaplar ko’pchilikni tashkil qiladi. Ba’zan ESA, VA kabi bog’lovchilar ishtirokida tuzilgan va ba’zan esa ularsiz bog’langan qo’shma gaplar ham uchrab turadi. Bildirish xususiyatiga ko’ra bolalar hikoyalaridagi aksariyat gaplar darak gaplardir, nutq bir xil ohangda jaranglaydi, ko’pincha so’zlar o’rtasidagi sintaktik bog’liqlik, ya’ni: gapdagi so’zlar tartibi, inversiya buzilishiga oid xatoliklarga yo’l qo’yiladi.

• Bolalarning nutqida oddiy gaplar ko’pchilikni tashkil qiladi. Ba’zan ESA, VA kabi bog’lovchilar ishtirokida tuzilgan va ba’zan esa ularsiz bog’langan qo’shma gaplar ham uchrab turadi. Bildirish xususiyatiga ko’ra bolalar hikoyalaridagi aksariyat gaplar darak gaplardir, nutq bir xil ohangda jaranglaydi, ko’pincha so’zlar o’rtasidagi sintaktik bog’liqlik, ya’ni: gapdagi so’zlar tartibi, inversiya buzilishiga oid xatoliklarga yo’l qo’yiladi.

Teatr bolalar nutqini rivojlantiradi