15-mavzu. Boshqaruv funktsiyalari va tuzilmasi

Buyruq

• Buyruq - bu raxbarning qo‘l ostidagi xodimlardan ma’lum vazifani bajarishni yozma yoki ogzaki ravishda talab qilishidadir. Buyruk faqat chiziqli boshqaruv tizimi raxbari tomonidan beriladi. Farmoyish - xodimlardan ayrim ishlab chiqarish va xujalik masalalarini xal etishni talab kilishdir. Farmoyish boshlik urinbosarlari, xizmatlar boshliklari, ular ega bulgan vakolatlari doirasida beriladi. Boshqaruv amaliyotida qo‘llaniladigan ta’sir kilish usullaridan biri - ogzaki kursatmadir. Ta’sir kilish usullaridan biri - ogzaki kursatmadir. Ta’sir etishning bunday shaklini barcha darajadagi raxbarlar, lekin kupincha kuyi darajadagi komandirlar, brigada boshliklari, ustalar qo‘llaydilar

Farmoyish va Buyruq

• Farmoyish vositasida ta’sir etish bajarish muddatlari bilan farq qiladi. buyruq va farmoyishlar uzoq yoki qisqa muddatda mo‘ljallangan bo‘ladi.
• Har bir buyruq yoki farmoyishda qanday vazifa bajarilishi, qachon bajarilishi kerakligi belgilanadi. Ta’sir etishning farmoyish usuli tashkiliy ta’sirga nisbatan uning bajarilishini nazorat qilishni ko‘prok talab etadi. Ijro etishning borishi nazorat kilingandan so‘ng yana farmoyish bilan ta’sir etishga extiyoj tug‘iladi. Farmoyish usulining qo‘llanish ko‘lami boshqaruv kadrlari malakasi, tashabbuskorligi va qobiliyatiga bog‘liqdir.

Boshqaruvning ijtimoiy-psixologik usullari.

• Boshqaruvning ijtimoiy-psixologik usullari - bu ishlab chiqaruvchi va ayrim shaxslarga ularning ijtimoiy extiyojlari va psixologik xususiyatlariga ta’sir etish bilan Boshqarish vositasidir. Boshqaruvning ijtimoiy-psixologik usullarini qo‘llash korxonada yuz berayotgan ijtimoiy xodisalarni chuqur o‘rganish xodimlar nerv sistemasi kayfiyatiga ta’sir etuvchi psixologik (ruxiy) omillarni bilishni talab etadi

Boshqaruvning ijtimoiy-psixologik usullari.

• Kishilar fikrlash usulida o‘zgarish yuz berishi va ular madaniy xamda bilim darajasi ortib borishi bilan ijtimoiy-psixologik usullar axamiyati xam ortib boradi. Bunday sharoitda shaxsning extiyoj va manfaatlari ma’naviy soxa tomon uzgarib boradi. O‘z mexnatidan qoniqishning muxim omili bo‘lib ishlab chiqaruvchilarning raxbar bilan o‘zaro yaxshi munosabati ishlab chiqarishdagi qulay ijtimoiy-psixologik vaziyat xizmat qiladi.
• Boshqaruvning ijtimoiy-psixologik usullari ishlab chiqarishda mavjud ijtimoiy mexanizmni (o‘zaro munosabat tizimi, ijtimoiy extiyojlar) qo‘llashga asoslanadi. Boshqaruvning ijtimoiy usullari ijtimoiy tartibga solish vositasida amalga oshiriladi.