448
da insanların ən az olanlarıdır. Onlar kef və dəbdəbə içində olanlarla kef və
dəbdəbələrində iştirak etməzlər, bidət əhlinin də bidətlərinə qarışmazlar. Rəbblərinə
qovuşana qədər sünnə üzərində sabit qalarlar. Siz də Allahın izni ilə belə olun»
1798
.
74. Rabi b. Süleyman deyir ki: «İmam Şafii bir gün bir hədis rəvayət etdi. Bir nəfər:
«Ey Abdullahın atası! Sən bunu qəbul edirsən?» deyincə Şafii: «Mən Peyğəmbər
–
sallallahu aleyhi və səlləm
–
dən gələn səhih bir hədis rəvayət edib və onu qəbul
etməmiş olsam siz şahid olun ki, mən ağlımı başımdan itirmişəm»
1799
.
75. Fudeyl b. İyad
–
rahmətullahi aleyhi
–
deyir ki: «Bidət sahibi olan bir kimsəyə
dinə aid olan məsələlərdə heç vaxt güvənmə. İşlərində onunla istişarə (məşvərət) etmə.
Onun yanında oturma. Bidət sahibi olan kimsənin yanına oturan bir kimsənin qəlbini
Uca Allah kor edər»
1800
.
76. Abdullah b. Mubarək
–
rahmətullahi aleyhi
–
deyir ki: «Allahım bidət əhlindən
olan bir kimsənin mənə bir yaxşılıq etməsindən və sonda mənim qəlbimin ona sevgi
bəsləməsinə imkan vermə»
1801
.
77. Sufyan əs-Səvri
–
rahmətullahi aleyhi
–
deyir ki: «Hər kim bir kimsənin bidət
sahibi olduğunu bildiyi halda o, kimsəyə qulaq verib (onu dinləyərsə) Allahın onu
qoruması üzərindən qalxar və öz halına buraxılar»
1802
.
78. İmam əl-Əvzai
–
rahmətullahi aleyhi
–
deyir ki: «Bidət sahibi olan bir kimsənin
mübahisə etməsinə imkan verməyin. O, vaxtı fitnəsi səbəbiylə qəlbinizə şübhə
düşər»
1803
.
79. Məlik b. Ənəs
–
rahmətullahi aleyhi
–
deyir ki: «Bidət əhli kimsə ilə
nigahlanmaz, bidət əhli kimsəyə qız verilməz və onlara salam verilməz»
1804
.
80. İmam Şəfii
–
rahmətullahi aleyhi
–
deyir ki: «Ya xeyir də bizə qonşuluq
edərsiniz, ya da qalxıb gedərsiniz»
1805
.
81. Abdullah b. əd-Dəyləmi
–
rahmətullahi aleyhi
–
deyir ki: «Təcrübəmdən
bildiyimə görə dinin yox olması sünnəni tərk etməklə başlanır»
1806
. Başqa bir yerdə isə
o, demişdir: Bir parçanın süzülməsi kimi, sünnə də yavaş-yavaş unudulacaqdır»
1807
.
82. Həsənul Bəsri və əbu Sufyan
–
rahmətullahi aleyhi
–
deyir ki: «Uca Allahın:
«Sonra səni də dində şəriət sahibi etdik. Sən də o, şəriətə tabe ol
…
» (əl-Casiyə 18)
buyurduğunu: «Sünnə üzrə etdik» deyə açıqlamışlar
1808
.
83. İmam Əbu Xatim əl-Hənzəli ər-Razi
–
rahmətullahi aleyhi
–
deyir ki: «Bidət
əhlinin əlaməti rəvayət alimlərinə dil uzatmaqdır. Zındıqların əlaməti isə rəvayət elmi
ilə məşğul olanlara Haşviyə adını vermələridir. Onlar beləliklə rəvayətləri yox etmək
istədilər. Cəhmiyənin əlaməti isə Əhli Sünnətə müşəbbih adını vermələridir.
Qədəriyənin əlaməti Əhli Sünnətə Cəbriyəçilər adını vermələridir. Murciyənin əlaməti
Əhli Sünnətə müxaliflər, nöqsançılar adını vermələridir. Rafizilərin əlaməti Əhli
1798
Darimi 1/72.
1799
İbn Batta «əl-İbanə».
1800
Laləkai «Şərhu Usulu Etiqad Əhli Sünnəti vəl Cəmaat».
1801
Laləkai «Şərhu Usulu Etiqad Əhli Sünnəti vəl Cəmaat».
1802
İbn Vaddah «əl-Bidə».
1803
İbn Vaddah «əl-Bidə».
1804
İmam Məlik «Mudəvvənətul Kubra».
1805
Nəsir b. İbrahim Məqdisi «Mubtasaru Kitabil Huccəti alə Tərkil Məbaccəti».
1806
Darimi 1/45, ibn Vaddah «əl-Bidə» səh 38.
1807
İbn Vaddah «əl-Bidə» səh 66.
1808
Laləkai 1/69.
449
Sünnətə Nəvasiv adını vermələridir. Əhli Sünnətə isə yalnız bir ad uyğun düşə bilər.
Bütün bu isimlərin onlar haqqında istifadə edilməsinə yer yoxdur»
1809
.
84. Əyyub əs-Sahtiyani
–
rahmətullahi aleyhi
–
deyir ki: «Şübhəsiz ki, bidət əhli
sapıq kimsələrdir. Görüşümə görə onlar ancaq Cəhənnəmə gedəcəklər»
1810
.
85. Kadi Əbu Yusuf
–
rahmətullahi aleyhi
–
deyir ki: «Mən Cəhmiyənin, Rafizinin
və Qədəriyəçi olan bir kimsənin arxasında namaz qılmaram»
1811
.
86. İmam Abdurrahmən b. Mehdi
–
rahmətullahi aleyhi
–
deyir ki: «İnsanlar
müxtəlifdir. Bəziləri sünnədə də hədisdə də imamdır. Bəziləri isə təkcə hədisdə
imamdırlar. Sünnə və hədisdə imam olan şəxs isə Sufyan əs-Səuridir»
1812
.
87. İmam əl-Berbehari
–
rahmətullahi aleyhi
–
deyir ki: «Sən bir kimsənin rəhbərə
qarşı bəd dua etdiyini görsən bil ki, o bidət sahibidir. Əgər bir kimsənin rəhbərin islah
olması üçün dua etdiyini görsən bir ki, o
–
Uca Allahın izniylə
–
sünnətə bağlı bir
kimsədir»
1813
.
88. Fudeyl b. İyad
–
rahmətullahi aleyhi
–
deyir ki: «Əgər mənim qəbul ediləcək bir
duam olsaydı bunu mütləq rəhbər üçün ayırardım. Çünki bizlər onların islah
olunmaları üçün dua etməklə əmr olunduq, onlara bəd dua etməklə isə qadağan
olunduq. İstərsə haqsızlıq etsinlər, istərsə zülm. Çünki onların zülm və haqsızlıqları öz
əleyhlərinədir. Salamat olmaları isə həm özlərinə, həm də müsəlmanların lehinədir.
Digər tərəfdən onların islah olunmaları ilə ümmət də islah olur. Çünki mənim
salehliyim yalnız özümün, başçıların salehliyi isə bütün müsəlmanların xeyrinədir»
1814
.
89. Həsənul Bəsri
–
rahmətullahi aleyhi
–
deyir ki: «Onu da bil ki
–
Allah sənə
rəhm etsin
–
hökmüdarların zülmləri Allahın intiqamlarından bir intiqamdır. Uca
Allahın intiqamlarına da qılıncla qarşılıq verilməz. Bu intiqamlar dua, tövbə, Allaha
dönüş, günahlardan çəkinmək ilə bir tərəf edilir və silinir. Allahın itiqamı qılıncdan
daha da kəskindir»
1815
. Başqa bir rəvayətdə: «Həsənul Bəsri
–
rahmətullahi aleyhi
–
Həccaca bəd dua edən bir kimsənin sözlərini eşitdikdə belə demişdir: «Bunu etmə,
Allah sənə rəhmət etsin. Əslində bu müsibətlər sizə öz əllərnizlə etdiklərnizdən ötrü
gəlmişdir. Biz qorxuruq ki, Həccac əsr edilir və ya ölürsə, meymunlar və donuzlar
gəlib sizə rəhbər olurlar»
1816
.
90. İmam Nəvəvi
–
rahmətullahi aleyhi
–
deyir ki: «Müsəlman rəhbərlərə nəsihətə
gəlincə, haqq üzərə onlara yardım etmək, bu xüsusda onlara itaət etmək, yumşaqlıqla
və uyğun bir dillə onlara haqqı əmr etmək, onları başa salmaq, öyüd vermək və
unutduqları şeyləri onlara təkrar bildirməklə olur»
1817
.
91. İbnul Məcisun deyir ki, İmam Malikin belə dediyini dinlədim: «Hər kim
İslamda gözəl görərək bir bidət ortaya çıxararsa, Məhəmməd
–
sallallahu aleyhi və
səlləm
–
in risalətinə qarşı xainlik etdiyini iddia etmiş olur. Çünki Uca Allah: «Bu gün
dininizi tamamlayıb mükəmməl etdim
…
.». (əl-Maidə 3) deyə buyurdu. Bu baxımdan
da o, gün din olmayan heç bir şey bu gün də din olmaz»
1818
.
1809
ər-Razi «Aslus Sünnəti Vatiqadud Din».
1810
İbn Batta «əl-İbanə».
1811
Laləkai «Şərhu Usulu Etiqad Əhli Sünnəti vəl Cəmaat».
1812
«Cərhu ət-Tədil» 1/118, Lələkai 1/63 müqddimə.
1813
«Şərhu Sünnə» s. 116.
1814
«Şərhu Sünnə» s. 114, Əbu Nueym «Hiylətul Övliya» 8/91.
1815
İbnul Cövzi «Ədəbul Həsənul Bəsri» s. 119.
1816
İbnul Cövzi «Ədəbul Həsənul Bəsri» s. 119.
1817
Şərhu Səhih Müslim 2/241.
1818
Şatibi «əl-İtisam».