2-Cİ NƏŞR Əlavə VƏ DÜZƏLİŞLƏR
Yüklə 3,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- GÜNAHLARIN TƏQDİR EDİLMƏSİNDƏ OLAN HİKMƏT
41
AbdulBərr –
–
da uşaqdır, alim isə yaşı az olsa da böyükdür». 3. Allahın əfvinə güvənib bağışlanma xəyallarına dalmaq – Allahın əfvinə ümüdlü olmaqla boş xəyallara dalmaq arasındakı fərqi öyrənmək. İnsanlardan bir çoxları böyük günahlar edir, ibadətlərdən uzaq olurlar, sonra da elə zənn edirlər ki, Cəhənnəmə düşüb bir az yandıqdan sonra Cənnətə girəcəklər. Şeytan sahib olduğu hiylələri ilə insanların bir çox ibadətlərlə başlarını qataraq onların doğru yolda olduqlarını və yaxşı işlər etdiyini onlara vəsvəsə edər. Belələrini görürsən ki, bir-iki dəfə sədəqə verir, lakin fərz zəkatı vermir, haramdan qazanan bir kimsə elə zənn edir ki, bir-iki quruş sədəqə verməklə malını təmizləyir, halbuki bilmir ki, Allah pis malı qəbul etməz. İbn Qeyyim –
–
«Ey boş xəyallara aldanan kimsə! Bil ki, Allah İblisi ona əmr etdiyi bir tək səcdəni etmədiyinə görə lənətlədi və uca məqamından qovdu, Adəm –
107
. 4. Şübhə və arzuların çoxluğu – Haqqı dəlilləriylə öyrənmək, dini fitnələrdən qorunmaq, Quran və Sünnəyə sarılmaq. Yəhyə b. Muaz –
–
etməyə davam edib peşmançılıq çəkmədən bağışlanacağını, itaət və ibadət etmədən Allaha yaxın olacağını, Cəhənnəm toxumlarını əkib Cənnətə girəcəyini, üsyanlar edərək itaətkarlarla bir yerdə olacağını, əməl etmədən mükafat alacağını və həddi aşdığı halda Allahın rəhmət etdəcəyini zənn etməkdir» 108
. İbn Qeyyim –
–
qaçaraq Onu qəzəbləndirəcək yerlərə gedən, Onun lənətini haqq edən, əmirlərini zay edən, qadağalarını bəsit görən bir kimsə necə Allah haqqından hüsnü zənn edə bilər? Allaha döyüş açan, Onun dostlarına düşmən, düşmənlərinə dost olan, kamil sifətlərini inkar edən kimsə necə Allah haqqında yaxşı niyyətlər bəsləyə bilər? Yenə də Allahın danış- madığını, əmir və qadağa qoymadığını, razı olmadığını, qəzəblənmədiyini zənn edən bir kimsə Allah haqqında necə hüsnü zənn sahibi ola blər? Hüsnü zənn Rəca/ümidli olmaq deməkdir. Kimin ümidü onu itaətə yönəldirsə və üsyandan uzaqlaşdırırsa bu doğru bir ümüddür. Lakin təmbəlliyi ümid zənn edən, ümidi də tənbəllik qəbul edən kimsə aldanmış deməkdir» 109 . İbn Rəcəb – rahmətullahi aleyhi –
edilən budur: Hər hansı bir qüsur edən kimsə Allah haqqında hüsnü zənn edər və Onun günahını bağışlayacağını ümid edər. Bir ibadət etdikdə də
107
İbn Qeyyim «əl-Fəvaid». 108
İhyau Ulumid Din 2311. 109
Cəvabul Kəfi s. 38. 42
Allahın onu qəbul etməsini umar. Lakin cəzalandırmayacağını ümid edərək günahlara baş vuran və onları tərk etməyən və peşmançılıq hissi də keçirməyən bir kimsə özünü aldadır deməkdir». Əbu Osman əl-Cizi deyir ki: «Qurtulmağın əlamətlərindən biri itaət və ibadət edib onun qəbul olmamasından qorxmaqdır. Həlak olmağın əlamətlərindən biri də üsyan edib qurtulacağını ümüd etməkdir» 110 . İbnul Covzi – rahmətullahi aleyhi –
deyir ki: «Dünyanın aqibətini düşünən tədbirini görər, yolun uzun olduğunu bilən səfərinə hazırlıq görər, bir şeyə inanan və sonda onu unudan, Allah qorxulmaya daha layiq ikən insanlardan qorxan kimsə sənin halın necə də qəribədir? Başqalarının ölümü sənə sənin də öləcəyini göstərir, başqalarının yatdığı yer sənə də yatacağın yeri göstərir. Sən isə sanki bunlardan xəbərsizsən». 5. Pis insanlar və günahkar kimsələrlə bir yerdə olmaq – Saleh insanlarla bir yerdə olmaq və elmilə əməl edən alimlərin həyatlarını öyrənmək. Çox günah etməyin səbəblərindən biri də qulun onu günah etməyə sövq edən insanların içərisində oturması və onlarla dostluq etməsidir. Alimlər də dini qorumaq üçün pis kimsələri tərk etməyi və bununla bərabər saleh kimsələrlə birlikdə olmağı tövsiyə edirlər.
Bu da Allahın hikmətini müşahidə etməkdir. Bu müşahidə səviyəsinə çıxan qul Allahın onunla günahları baş-başa buraxması, günah yollarını onun üçün hazırlamasındakı hikməti görür. Əgər Allah istəsəydi onu günahlardan qoruyar və onunla günah arasında əngəl olardı. Lakin Allahdan başqa heç bir kimsənin edəməyəcəyi çox böyük hikmətlərdən ötrü onunla günahları baş-başa buraxdı.
olur. Tövbəni sevib xoş olduğu üçün qulun günah etməsini təqdir etmişdir. Günah etdikdən sonra tövbə etməsi təqdir edilir.
qorumazsa, qaçınılmaz olaraq həlak olacağını. Çünki parça-parça etmək üçün şeytanların hər tərəfdən əllərini ona tərəf uzatdıqlarını ona bildirməkdədir. 3. Qulun Ondan yardım istəməsini və düşməniylə nəfsinin şərindən Ona sığınmasını, Ona dua edib yalvarmasını. 4. Qul saleh və istiqamət üzərə olduğunu müşahidə edərsə təkəbbürlənər və doğru yolda olduğunu zənn edər. Allah onu günah
110
Fəthul Bəri 11/301. Yüklə 3,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|