2-Dünyagörüşü anlayışı, onun məzmunu, strukturu və tipləri
Yüklə 1,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Qasım bəy Zakirin
fikrincə, artıq onun dövründə xalın mənəvi dünyasına zərbə vuran mollaya, qaziyə, ruhaniyə heç kim inanmır. Milli şair olan Zakirin Axundova mühüm təsiri olmuşdur-Axundov bir neçə komediyasını Zakirdən eşitdikləri əhvalatlar əsasında qələmə almışdır. Xalqının dilini, onun ağır maddi durumunu çox yaxşı bilən Zakirin Mirzə Fətəliyə yazdığı məktublarında özünün həqiqi milli şair olduğunu bir daha əyani şəkildə göstərmişdir. Beləliklə, Qutqaşınlı, Vazeh və Zakir öz yaradıcılıqlarında həm dövrlərinin problemlərinə gerçək kontekstdən yanaşmaları və dini xurafatı daha cəsarətlə tənqid etmələri (Vazeh), həm müəyyən qədər də olsa, təmiz Azərbaycan türkcəsində yazmaları (Zakir), həm də Qərb mədəniyyətinin müsbət cəhətlərini təbliğ etmələri (Qutqaşınlı) ilə fərqlənmişlər. Təbii ki, bütün bunlar o dövr üçün cəsarətli addım, bir yenilik idi. Bu maarifçi-mütəfəkkirlər keçmişin mühafizəkar adət-ənənələrindən tamamilə qurtula bilməsələr də, onlara qarşı çıxa bilməklə bu adət-ənənələrə tamamilə bağlı olaraq da qalmadıqlarını nümayiş etdirmişlər. Onlar təmsil etdikləri mədəniyyəti inkar etməsələr də, həmin mədəniyyətin qüsurlarını cəsarətlə ifşa etmiş, bu mədəniyyətin bir yerdə dayanıb qalması ilə də razılaşmamışdırlar. Bu məqsədə xidmət edən mütəfəkkirlər öz yaradıcılıqlarında birbaşa olmasa da, dolayısı ilə, yeri gələndə artıq yeni dövrün 63 tələblərinə cavab verməyən, mühafizəkar dini və milli adət-ənənələri tənqid edir, onlara dövrün tələblərinə uyğun yeni rəng qatmağa çalışırdılar. Təbii ki, görülən bütün bunlar isə milli özünüdərk prosesinə müsbət təsir göstərir, xalqın, millətin qarşısında yeni bir səhifə açırdı. Din arxasında sığınaraq xalqı aldadan mollaları, ruhaniləri öz şeirlərində kəskin tənqid edən Yüklə 1,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|