| 2.2-rasm. Modellashtirish jarayonining oddiy sxemasi
Bu sxemaning asosi «maqsad» hisoblanadi, chunki qo’yilgan maqsadga ko’ra bitta ob’ekt uchun har xil modellar tuzilishi mumkin. Ob’ekt sifatida biror bir korxonani olsak, xom ashyo, ishchilar soni, asosiy fondlar, ishlab chiqarish dasturi va hokazolar kiradi va model ishlab chiqarish funksiyasi ko’rinishida ifodalanadi.
Agar kuzatuvchini maqsadi shu korxonaning ijtimoiy tomonlarini o’rganish bo’lsa, unda ijtimoiy-matematik model tuzilib, xususiy usullar bilan yechiladi. Parametrlar sifatida; ishchlarning soni, turmush darajasi, oladigan daromadi, ish sharoitlari, demografik strukturasi va parametrlar hisobga olinadi.
Modellashtirishning universal usul sifatida boshqa usullarga qaraganda afzalliklari mavjud. Ushbu afzalliklar esa quyidagilardan iborat:
A vvalo, modellashtirish katta va murakkab tizimni oddiy model yordamida ifodalashga imkoniyat beradi. Masalan, milliy iqtisod bu o’ta murakkab tizimdir. Uni oddiy qora yashik sxemasi orqali ifodalash mumkin (2.3-rasm).
Umuman olganda matematik modellar turli tuman bo’lib, ularni tuzish, tahlil
qilish, tekshirish va amaliyotda qo’llash murakkab jarayon hisoblanadi.
Dostları ilə paylaş: |
