2016 Xarakatli 1p65. p65
Yüklə 2,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1.16. O‘YINNI ÒUSHUNÒIRISH
| 1.15. O‘YINLARNI ÒASHKIL EÒISH.
O‘YINCHILARNI JOYLASHÒIRISH VA O‘YINNI ÒUSHUNÒIRISHDA RAHBARNING O‘RNI O‘yinni tushuntirishdan oldin, o‘yin qatnashchilarini shunday joylashtirish kerakki, ular rahbarni yaxshi ko‘rishlari va uni so‘zlab berishini eshitishlari kerak. Eng yaxshisi o‘ynovchilarni dastlabki holatga turg‘izishlari kerak, chunki shu holatda ular o‘yinni boshlaydilar. Agar o‘yinni boshlash uchun o‘yin qatnashchilari doirada tursalar, rahbar o‘yinni tushuntirish uchun o‘ynovchilar ora- sida turadi. Ko‘p sonli o‘ynovchilar qatnashadigan ommaviy o‘yinlarda u 1–2 qadam tashlab doira o‘rtasiga turib oladi. Doira markazida turish mumkin emas, chunki o‘ynov- chilarning rahbarning yarmi orqasida turib qoladilar. Agar o‘ynovchilar ikki jamoaga bo‘linib, biri ikkinchisiga nisbatan katta masofada qarama-qarshi saf tortib turgan bo‘lsa («Oq terakmi, ko‘k terak», «Nomerlarni chaqirish», «Ikki qo‘lda to‘p uzatish»), bularni bir-birlariga tushuntirish uchun jamoa- larni yaqinlashtirish kerak, so‘ngra ularni «uylar» chegara- sigacha olib boriladi. Rahbar bunday holatda o‘yinni tushuntirish paytida, o‘ynovchilarning orasida maydoncha o‘rtasida yon tomondagi chegarasida turadi u goh u ja- moaga, goh bu jamoaga murojaat qiladi. Agar o‘yin harakat bilan sochilib bajarilsa («Quvlashmachoq»), unda o‘y- novchilarni safga turg‘izadi, ular kam bo‘lsa o‘zlari oldida guruhlarga bo‘ladi, chunki ularning barchasi rahbarni yaxshi ko‘rishlari va eshitishlari kerak. O‘yinni tushuntirish vaqtida bolalarning yuzini quyoshga yoki oynaga qaratib qo‘ymaslik kerak. Rahbar barcha o‘yin qatnashchilarini birdek ko‘rish va ularning xulq-atvorini nazorat qilish uchun ko‘rinarli joyda yon tomonida yoki yorug‘likka yuzi bilan turishi kerak. 1.16. O‘YINNI ÒUSHUNÒIRISH O‘yinning yutug‘i, ma’lum me’yorda uni tushuntirishga bog‘liq bo‘ladi. Rahbar gapirib berishga kirishdan oldin, o‘zi o‘yin to‘g‘risida aniq tasavvurga ega bo‘lishi shart. 48 So‘zlab berish qisqa va lo‘nda bo‘lishi kerak: uzoq vaqt davomida tushuntirish o‘yinni o‘zlashtirishga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Kichik sinflarda o‘tkaziladigan o‘yinlarni maroqli shaklda tushuntirish mumkin. Tushuntirib berish mantiqan to‘g‘ri va ketma-ket bo‘lishi shart. O‘yinni quyidagi reja asosida ifoda etish tavsiya qilinadi: 1) o‘yinning nomi; 2) o‘ynovchilarning roli va joylashgan joyi; 3) o‘yinning borishi; 4) maqsad; 5) uning qonun-qoidalari. Muallif o‘yinning borishi haqida, shak-shubhasiz, o‘yin qoidalari haqida gapiradi, lekin hikoyaning oxirida ularga yana bir marta to‘xtalib o‘tadi, chunki bolalar uni yaxshilab esda saqlab qolishlari kerak. Hikoya qilish bir ohangda bo‘lmasligi kerak. O‘yinni bosiq ovozda tushuntirish kerak, ayrim hollarda ovozni ko‘tarib yoki pasaytirib vaziyatdagi mazmuniga o‘quvchi- larning e’tiborini qaratish zarur. Hikoya qilish vaqtida murakkab atamalarni qo‘llash mumkin emas. Yangi tushuncha va so‘zlarni tushuntirib berish kerak. O‘yinni yaxshilab o‘rganib olish uchun hikoya qilib berishni ko‘rsatish bilan birga qo‘shib olib borish tavsiya qilinadi. U to‘liq (o‘yinning ko‘proq murakkab momentlarini rahbar yoki o‘quvchilarning o‘zlari xuddi o‘ziday qilib qaytaradilar) yoki to‘liq bo‘lmasligi (o‘yinning ayrim mo- mentlarini imo-ishora va alohida harakatlar bilan tushun- tiradi) mumkin. Òushuntirishda albatta o‘quvchilarning kayfiyati hisobga olinadi. Shuni yodda tutish kerakki, ya’ni ularning diqqati bo‘linganda rahbar tushuntirishni qisqartirishi yoki o‘quv- chilarni dastlabki holatga joylashtirishi kerak. Agar rahbar o‘yin qatnashchilariga hikoya qilib bergandan keyin ular savollar beradi, barcha o‘yinchilarga murojaat qilib, baland ovozda ularga javob berishi kerak. O‘yinni birinchi marta o‘ynaganlarida uning mazmunini batafsil tushuntirish kerak. O‘yinni takrorlaganda faqatgina 49 asosiy mazmunini eslatadi. O‘yinni xotirada tiklash uchun eng yaxshi usul o‘quvchilarning o‘zlarini jalb qilishdir. Yüklə 2,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|