21. yüzyılda pek çok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede sosyal belediyecilik anlayışıyla yerel yönetimler sosyal politikada etkin rol almaktadır

1.1.2.1. Cumhuriyet Öncesi Dönemde Sosyal Belediyecilik
Türkiye’de yerel yönetimlerin sosyal hayata müdahalesinin Cumhuriyet dönemi ile başlatılması şüphesiz eksik olacaktır. Bu nedenle Cumhuriyet öncesi dönemdeki merkezi yönetimin sosyal nitelikli önlemlerine ve bu mahiyetteki kanunlara kısaca değinmek ve sonra yerel yönetimleri ifade etmek uygun olacaktır. Sosyal devlet anlayışının ilk nüvelerinin Müslümanlar tarafından 7.yüzyılda geliştirildiği ifade edilmektedir. İslam hukukuna göre zekât fakirlerin hakkıdır; devlet tarafından toplanır ve alt gelir gruplarına dağıtılır. Vergilerden farklı olarak, zekâtın devlet harcamalarını finanse etmekte kullanılması dinen uygun görülmemiştir. Osmanlı’da yerel ölçekteki sosyal faaliyetlerin odağında vakıflar bulunmaktadır. Osmanlı döneminde çok sayıda vakıf bulunmakta, sosyal hayatı düzenleyici roller üstlenmiş bulunmaktaydı. Vakıfların yaygın ve etkin bir konumda olması bu yapıların dinsel kurumlar gibi algılanmasına yol açmıştır (Sarıhan, 1997: 37). Devletin toplumsal bir görev üstlenmediği bu dönemde vakıflar çok çeşitli alanlarda görevler üstlenmişlerdir. Yoksullara yiyecek yardımı, sağlık yardımı gibi yardımlar organize eden vakıflar dışında Anadolu, Rumeli ve devletin egemen olduğu diğer bölgelerde şehir, kasaba ve köylerin büyümesinde, bayındır hale getirilmesinde büyük rol oynamıştır. Kurulan mescit, imaret, cami, medrese veya benzeri bir yapı, bir beldede yeni bir semtin oluşmasına, oranın yerleşme yeri haline gelmesine yardımcı olmuştur. Böylece şehirlerin planları zenginleşmiş ve birçok hizmet bu yolla yerleşme alanlarına getirilebilmiştir. Ayrıca, devletin egemen olduğu bölgelerde ulaşım, haberleşme ve taşımacılık alanlarında canlı bir hayatın oluşması için gerekli olan yol ağının işlekliğinde de vakıfların rolü büyüktür. Çünkü yol yapımı, yollar üzerinde kervansaraylar ve çeşitli konaklama yerleri vakıflar yoluyla desteklenmiştir. Osmanlıdaki ilk belediye 13 Haziran 1854’ yılında kurulmuş ve Paris örneğinden esinlenerek oluşturulmuştur. 1877 tarihli “Vilayet Belediye Kanunu” ile Osmanlının taşra kentlerinde de yaygınlaştırılmaya çalışılmıştır. Bu kanun ile belediyelere, imar işlerinin düzen altına alınması yol, kaldırım gibi tesislerin bakım ve yapımı şehrin düzen altına alınması su işlerinin çözülmesi, temizlik işleri ve istimlâk yapılması gibi görevler verilmiştir. Osmanlı belediyelerinin mali açıdan güçlü olmaması başarılı çalışmalar yapmasına engel olmuştur (Bostanoğlu, 1990: 78). Türkiye’de yerel yönetim sisteminin esasını oluşturan yasalar Cumhuriyetin ilk yıllarında yapılmış ve uzun yıllar değiştirilmemişlerdir. Örneğin 1930 yılında yürürlüğe giren Belediye Yasası yoğun tartışmalar içinde ancak 2005 yılında değiştirilebilmiştir.