3. Boshlang‘ich ta’lim steam ning rivojlanish bosqichlari. Boshlang‘ich ta’lim steam ning rivojlanishi

Uchinchi bosqich, o‘quvchilar bilan bir qatorda ishlash imkonini taqdim etishdir. Bu bosqichda yangi texnikalar va usullarni qo‘llab-quvvatlash, o‘quvchilarni laboratoriyalarda, tashkilotlar va sohalarda amalga oshirishni ip qiladi. Bu, ma’lumot olish, tajribalar olish va ijodiy masalalarni hal qilishga komanda ishbirligini o‘rgatishga yo‘l ochadi.
To‘rtinchi bosqich, o‘quvchilar o‘rtasidagi ishbirligi fuqarolik, tashkilotlar va jamiyatning muammolari bilan bog‘liq. STEAM-ni amalga oshirish orqali o‘quvchilarni ishbirligi, muosir ish bajarishga, kreativlik va ularning iste’dodlari va mahoratlarini rivojlantirishga aylanadi.
Beshinchi bosqichi, STEAM bilan bog‘liq tadbirlar o‘tkazish va o‘qituvchi tayyorlash bilan bog‘liq. Bu tadbirlar o‘quvchilar va o‘qituvchilarning STEAM sohasida yangiliklarni bo‘lishiga, ta’lim usullarini rivojlantirishiga va ko‘dlashga imkon beradi. O‘qituvchilarni STEAM ga maxsus tayyorlash va ularni yangi texnikalar va pedagogik usullarga qo‘llab-quvvatlash imkoniyati yaratiladi.
Shuni ham ta’kidlash kerakki boshlang‘ich ta’limni STEAM-ga murojaat qilish va o‘quvchilarni STEAM sohasidagi tuzilishlarga, g‘oyalar va fikrlashga ishonishga tayyor qiladi. Shuningdek, tadbirlar va o‘qituvchi tayyorlash orqali Steamni amalga oshirishning samaradorligini oshirish imkonini beradi.
Shunday qilib, STEAM-ni rivojlantirishning asosiy bosqichlari quyidagilardan iborat.
Oliy ma’lumotli mutaxassislar tayyorlashda borasida STEAM ta’lmini amalga oshirish uchun STEAM bilan bog‘liq darsliklar, texnika va materiallar, laboratoriyalarni tashkil etishni o‘z ichiga oladi. STEAM-ni o‘rganishni kuchaytirish uchun, o‘qitish usullari va texnikalari ham muhimdir. Bu bosqichda pedagogik usullarni, o‘qituvchilarning qobiliyatlarini va malaka tajribalarini rivojlantirish, interaktiv o‘quv dasturlarini qo‘llash va texnik vositalarning imkoniyatini o‘rganish bilan bog‘liq bo‘ladi. STEAM-ni rivojlantirishning muhim qismi, tadqiqot va amaliy ishlarni o‘quvchilar o‘zlashtirishdir. Bu bosqichda o‘quvchilar o‘zlarining qobiliyatlarini, fikrlash va yaratishni rivojlantirish uchun laboratoriyalarda tajribalar o‘tqazish va kamchiliklarni yechishga inklyuziya qilish imkoniyati beriladi.
STEAM-ni amalga oshirish uchun o‘quvchilar o‘zlarining ma’lumotlarini, mahoratlarini va tajribalarini amaliyotda qo‘llaydilar. Bu ularning muammolarini yechish, ijodiy yechimlarni yaratish, jamoa bilan ishbirligini o‘rgatish va mahoratni oshirishga imkon beradi. STEAM-ni amalga oshirish o‘quvchilarning refleksiya va baholashini o‘rgatishga bag‘ishlangan. Bu bosqichda o‘quvchilar o‘zlarining ishlarini qayta ko‘rib chiqish, natijalarni baholash, mustahkamlash va o‘zlarining o‘zlashtirish jarayonlarini baholash imkoniyatini beradi. Bundan tashqari, o‘quvchilar o‘zlarining bilimlarini muntazam tarzda takomillashtirish va maqsadli hamkorlik rejimida ishlash orqali o‘zlarini rivojlantirishni o‘rganishadi.
Yuqoridagi fikrlardan kelib chiqib aytish mumkinki, boshlang‘ich ta’limning STEAM bilan rivojlantirish uchun amaliy ishlash, ta’lim-uslubiyati va natijalarni baholash jarayonlarini o‘z ichiga oladi.
Zamonaviy ta’limda STEAM-ni rivojlantirish uchun kerak bo‘lgan resurslarni ta’minlash muhimdir. Bu, darsliklar, qo‘llanmalar, laboratoriyalar, kompyuterlar, dastur tizimlari, 3D-printerlar, robotikalar, kimyo buyumlari va boshqa texnik vositalarning mavjudligini talab qiladi. Bu esa o‘qituvchilarni Steamning asosiy tamoyillariga va yondashuvlari bilan tanishing, ularni Steamga moslashtirish jarayonida tayyorlash muhimdir. Bu o‘qituvchilarga STEAM bilan bog‘liq mahoratlar va texnikalar bo‘yicha tayyorlov, qayta tayyorlov kurslari, seminarlar va mentorlik “Maktab - ma’naviyat va ma’rifat o‘chog‘i» konsepsiyasi doirasida oliy ta’lim muassasalarining umumta’lim maktablari bilan o‘quvchi-yoshlarni ma’naviy-ma’rifiy dunyoqarashini shakllantirish, huquqiy savodxonligini oshirish, kasbga yo‘naltirish va mustaqil hayotga tayyorlash kabi masalalarda mentorlik modeli asosida hamkorligini rivojlantirish”²ni o‘z ichiga oladi.
Ilmiy-texnik taraqqiyoti jadallashuvi STEAM bilan bog‘liq ta’limning integratsiyasini o‘rganish o‘quvchilarning tushunchalarini cheklash va ta’minlashga yordam beradi. Bu, fanlar orasidagi bog‘lanishlarni, darsliklar, darslar dasturiy tuzilmalar, interaktiv o‘quv dasturlari va multimediya materiallardan iborat ma’lumotlar bazasini tayyorlashni talab qiladi. STEAM-ni amalga oshirishda o‘quvchilarni qo‘llash muhimdir. Bu, tajribalar, laboratoriyalar, kasblarni, jamoalar bilan ishbirligi, maslahatchilar va mentordan yordam olish, tajribalarini ta’lim bilan bog‘liq muammolarni yechish va yaratishlarga tatbiq etish imkonini beradi. STEAM-ni rivojlantirish uchun innovatsion tadbirlar, tanlovlar, ilmiy-kengashlar va festival o‘tkazish muhimdir. Bu tadbirlar o‘quvchilarning iste’dodlarini namoyon qilish, ularning ishlarini ko‘rish, maslahatchilar bilan munozara qilish va boshqa tadbirlardan o‘quvchilarni qidirish va tiklash imkoniyatlarini beradi. STEAM bilan bog‘liq mashg‘ulotlarda o‘quvchilarni taqdir qilish ham muhimdir. Bu, ularning yaratishlarni ko‘rish va baholash jarayonlarini o‘z ichiga oladi, ularga o‘quvchilarning to‘g‘ridan-to‘g‘ri qatorlarda qatnashishlari, ularning mahoratlarini rivojlantirish va rag‘batlantirish uchun motivatsiya beradi.
O‘quv materialining to‘la o‘zlashtirilish o‘qituvchilar, o‘quvchilar, o‘quv materiallari va texnikalarni integratsiya qilish, tadbirlarni tashkil etish va teskari aloqalar yaratishni talab qiladi. Bu bilan birga, STEAM-ni amalga oshirish fikrlash, yaratish, muammolar yechish va inovatsiyalarni oshirish uchun o‘quvchilarning tayyorgarliklarini rivojlantirishda katta ahamiyatga ega.
Zamonaviy ta’lim amaliyotida STEAM-ni rivojlantirish jarayonini o‘z ichiga oladi.
STEAM fanlarini samarali ravishda integratsiya qilishning maqsadi. Bu, tashkilotning yoki ta’lim muassasasining STEAM bilan bog‘liq nima olmoqchi ekanligini aniqlash, o‘quvchilarga qanday mahoratlar va talablar o‘rgatishni ma’lum qilish va STEAM o‘quvlarni integratsiya qilgan o‘quv dasturlarini tuzishni belgilashdan iborat. STEAM bilan bog‘liq darslar va faoliyatlar uchun ko‘rsatmalarni tashkil etish talab qilinadi. Ko‘rsatmalar mavjud resurslar, o‘quvchilarga sanoatni tajriba qilish imkonini beruvchi laboratoriyalar, qo‘shimcha kasbloklar, robotikalar, kimyo buyumlari va kompyuter dasturiy tizimlarni o‘z ichiga oladi. STEAM-ni rivojlantirishning tashkil etish bosqichida dastur tuzish muhim ahamiyatga ega. Bu, STEAM o‘quvlarni o‘rganish uchun tashkiliy to‘plam, darslar dasturiy talablarning belgilanishi, o‘quv dasturlarini tuzish, o‘quvchilarning bilim va mahoratlarini oshirishga yordam berishni o‘z ichiga oladi. STEAM-ni rivojlantirish jarayonida pedagogik usullarni tanlash kerak. Bu, o‘quvchilarning o‘zlashtirish va tahlil qilish qobiliyatlarini rivojlantirishga yordam beradigan interaktiv, amaliyotga yo‘naltirilgan, ta’minlashy, talabalar bilimlarini mustahkamlagan usullarni o‘z ichiga oladi. Bu bosqichda tashkiliy to‘plamlarni o‘rnatish, bir necha darslar o‘tkazish, kasbga yo‘naltirilgan projektlar, mahorat o‘stirish faoliyatlari va amaliy ishlar orqali STEAM o‘quvlarning amalga oshirilishi kerak. Bundan tashqari, o‘quvchilarning davom yetuvchi baholash jarayonlarini ham amalga oshirish talab qilinadi. STEAM-ni rivojlantirish o‘quvchilar va o‘qituvchilar baholash, natijalarni baholash, bog‘liq resurslarni taqdim etish va integratsiya jarayonini monitor qilishni o‘z ichiga oladi. Bu, yangi o‘rganish usullarini isbotlash, muvaffaqiyat tajribalarini almashish va davom etish uchun yolg‘iz maslahatchi, do‘stlar va o‘qituvchilarga tashrif buyurishni o‘z ichiga oladi.