35-ci prezidentin faciəli ölümünün 50 illiyinə Con F. Kennedi Mərdliyin profilləri
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
168 verə bilməsəydi, Konqress onun qəbul edilməsini dayandıra bilərdi və Norris və onun kiçik qrupu ümid edirdi ki, 1916-cı il Prezident kampaniyası ərzində xalq tərəfindən seçilmiş yeni Konqress – “o bizi müharibədən kənarda saxlayır” şüarına əsaslanaraq – tədbirin əksinə birləşə bilər və ya ən azı onu ehtiyatlı şəkildə müzakirə edərdi. Sonrakı iki gün ərzində səsvermənin qarşısının alınması isə yalnız bir sözlə - obstruksiya ilə (filibuster – ABŞ Konqressində bir fraksiya tərəfindən müzakirəni süni surətdə uzatmaq yolu ilə qanun layihəsinin qəbul edilməsinə mane olmaq üçün tətbiq edilən vasitə - tərcüməçi) ovsunlana bilərdi. Senatda obstruksiya sui-istifadələrini yoluna qoymaq üçün qaydaları dəyişdirməyin tərəfdarı olan Corc Norris güclü surətdə hiss etdi ki, müharibə məsələsinin özü “metodu mənim pozmağımın acığına” taktikasını qəbul etməklə, təhlükə altına qoyulmuşdur. Parlament zalında öz qrupunun lideri kimi o, çıxış edənləri təyin etdi ki, müzakirəni pozmaq üçün heç bir imkanın olmamasına və qanun layihəsinin müzakirəyə qoyulacağına qadir olduğuna əminlik yaransın. Senatdakı ən yaxın dostlarından çoxu onun bu davranışından heyrətə gəlmişdilər. Arxadakı vətənində anti-alman qəzəb hissindən agah olan bir Senator şikayətlənmişdi ki, “heç bir ştat, yalnız ərköyünlərlə məskunlaşan ştat, Norrisin etməyə çalışdığını təsdiq edəcəkdir”. Lakin Nebraska özünün gənc Senatorunun mövqeyini təsdiq etmədi. Müzakirə gedən vaxt Nebraska qəzetləri nazik pərdə arxasından xəbərdar edərək, məlumat verirdi ki, Nümayəndələr Palatasında dəhşətli səsvermə “xalqın hisslərini təmsil edir”. Və Nebraska Qanunvericiliyi artıq yekdilliklə Prezident Vilsona “Nebraska ştatının bütün vətəndaşlarının hansısa siyasi partiyaya, hansısa qana və ya doğum yerinə məxsus olmasına baxmayaraq, bunda Amerikanların hüququnu, millətimizin ləyaqətini və bayrağımızın şərəfini dəstəkləməyin zərurətini tapa bilsələr, loyallığını və bölünməz müdafiəsini” vəd edirdi. Lakin Corc Norrisi öz vicdanı idarə edirdi. O, deyirdi: “Başqa qaydada Konqressin üzvü ifadə olunan ictimai hissinə çəki verəndə ancaq avtomat maşına çevrilir və Konqres nə vətənpərvərlik, nə təhsil və nə də heç bir igidlik tələb etmirdi”. Və beləliklə, yalnız onu saxlayan öz vicdanı ilə Senator saat mexanizmi 169 kimi işləyirdi ki, öz kiçik qrupunun yatmış ruhlarını dəstəkləsin. Davam edən müzakirələr üçün yeni çıxış edənlər hazırlasın və obstruksiyanın sonuna qədər hər bir müxalif hərəkəti yoxlasın. Norris sonralar danışırdı ki, bəzi Senatorlar özəl qaydada ona yaxınlaşıb obstruksiyanın uğurlu olmasını arzu edirdilərsə, bu vaxt məsələ qaldıran partiya öz müstəvilərində Prezidentin mövqeyinə ardıcıl olaraq ictimai qaydada dəstək verirdi. Norris onlara deyəndə ki, vacib məsələ ona əmin olmaq idi, çox sayda çıxışçılar olsun, ifadə etdikləri nöqteyi-nəzərə məhəl qoymadan Norrislə özəl razılaşmaya görə, Prezidenti iki dəstəkləyən adam qanun layihəsinin xeyrinə uzun- uzun danışırdı. Müzakirə gündüz və gecə davam edirdi; və 4 mart səhərində Senat qaydasızlığa bürünmüş bir səhnə idi. Norris sonralar yazmışdı: “Bu son dəqiqələr mənim xatirimdə yaşayacaqdır”. “Bu zalda adamlar emosiyalarını bildirmək üçün qullara çevrilirlər. Hirsin və acığın hücumu, mənim mühakiməmə görə, heç vaxt Birləşmiş Ştatlar tarixində bu dərəcədə olmamışdı. Saat günortaya gəlib çatanda sədr təxirə salınmanı elan etdi. Obstruksiya qalib gəldi. Konfransın məlumatına görə Amerikan gəmilərinə silahlanma vermə səlahiyyəti Senatın sanksiyası ilə uğursuzluğa düçar oldu. Bütün ölkəni gərginlik həyəcanı bürüdü və bu, xüsusən Senatın özündə yayıldı... Mən obstruksiya ədalətli hesab edilən gündən hiss etdim ki, heç vaxt bu məsələdə iştirakıma görə üzr istəməyəcəyəm... (Biz) vicdanlı qaydada inanırdıq ki, bu mübarizədə bizim hərəkətlərimizlə müharibədə Amerikanın iştirakının qarşısını aldıq”. Lakin onların qələbəsi ötüb keçən bir iş idi. Çünki Prezident tələsik Konqressin xüsusi sessiyasını çağırmaqla, üstəlik bu vaxt Senat debatı məhdudlaşdırmaq üçün bağlamaq qaydasını qəbul etdi (Norrisin köməyi ilə), - həmçinin elan etdi ki, qanunun sonrakı sınaqdan keçirilməsi bunu aşkarladı ki, icra hakimiyyətinin səlahiyyətinə artıq Konqressin hərəkəti olmadan gəmiləri silahlandırmaq da daxildir. Və Prezident həmçinin indiyədək dəfələrlə sitat gətirilən “özününkündən başqa heç bir rəyi təmsil etməyən, Birləşmiş Ştatlar 170 böyük hökumətinin köməksiz və nifrət edilən olmasına çevrilməsini” istəyən niyyətli adamların kiçik qrupuna xətər toxundurmaqda da sərbəst olacaqdı. Corc Norris Prezidentin qıcıqlandırıcı ittihamını özlərinin dediyi kimi, vicdanla öz vəzifəsini yerinə yetirməyə cəhd edən adamlara qarşı ciddi ədalətsizlik adlandırırdı; lakin alman mətbuatı tərəfindən onların üstünə tökülən bədbəxt və köməksiz tərif istisna olmaqla, “Amerikan jurnalistikasının salnaməsində bənzəri olmayan epitetlər həmin adamların ünvanına yazılırdı”. Luisvillin “Courier Journal” qəzetinin sözlərinə görə, onlar “lənətin əbədiliyini” qazanmışdılar. Konqress zalında kütləvi mitinq Norrisi və onun kolleqalarını “satqın və məzəmmətə layiq” adamlar kimi məhkum etdi, onlar “okeanlarda Ulduzları və Zolaqları (ABŞ-ın dövlət bayrağı – tərcüməçi) müdafiə etməkdən imtina etmişdilər”. Nyu-York meri başqa bir mitinqdə qışqıra-qışqıra deyirdi ki, “vaxt gəlib çatmışdır ki, bu ölkənin xalqı iki sinifə - Amerikalılara və satqınlara bölünsünlər”. Hatfordun “Courant” qəzeti onları “siyasi avaralar” adlandırırdı və Nyu- Yorkun “Sun” qəzeti Birləşmiş Ştatların on iki Senatoruna “əxlaq pozğunları qrupu” yarlığını vurmuşdu. Providensin “Journal”-i onların hərəkətini “xəyanətdən bir qədər gödək” adlandırırdı və “New York Times” belə xarakterizə edirdi ki, “xəyanətkar niyyətin biabırçılığı əbədi olaraq onların adının üstündə qalacaqdır”. Nyu-Yorkun “Herald” qəzeti əvvəlcədən xəbər verirdi ki, “əgər adları tarixə düşməsə, onlar xoşbəxt olacaqlar, yoxsa Benedikt Arnoldunku kimi həmin adlar mötərizəyə alınardı”. Sonrakı onilliklərdə Senator Norris onun müstəqil və dilə gətirilən nöqteyi- nəzərlərinin üstünə atılan zəruri rəhmsiz təhqirlərə qarşı dayanmağı öyrəndi. Senat zalının özündə o, “bolşevik”, irəliləyişin düşməni, satqın və daha nə kimi sözlərlə adlandırılacaqdı. Lakin bu vaxt sərt söyüş sözləri və köhnə dostlarının onu tərk etməsi ona ağır yara vurdu. Bir günorta vaxtı bir neçə sərnişin – kiçik vaqonda Vaşinqtonu tərk edəndə, Norris və La Follette onların yanında oturdular. Onun poçtu təhqiramiz idi, bir neçə məktubdakı eskizlər onu alman uniformasında və medalları ilə təsvir edirdi. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|