35-ci prezidentin faciəli ölümünün 50 illiyinə Con F. Kennedi Mərdliyin profilləri
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
159 Lakin professor Vudro Vilsonun (o, görkəmli tarixçi idi, ABŞ tarixinə dair beş cildlik fundamental əsərin müəllifidir – tərcüməçi) siyasi atəşin baptizminə başlıca hissi ondan ibarət idi ki, o, Senatı dünyada bacarıqlı və ən qüdrətli qanunvericilik orqanı kimi qiymətləndirirdi. Hakimiyyətin bu hissəsində və bacarıq buna qoşulmağa yol axtaran Senatorlardan tələb edirdi ki, federal qanunvericiliyin artan təsiri ilə daxili işlərin içinə tullansınlar. Lakin hətta daha vacibi o idi ki, Senat tədricən xarici işlər cəbhəsində hakimiyyətini artırırdı – hakimiyyət millətin birliyində, bizim milli yüksəlişimiz böyüdükcə çoxalırdı, hakimiyyət Senatı on doqquzuncu əsrdə daha mühüm orqan etmişdi, onun qərarlarının əsl nəticələri quldarlıq məsələsi üstündə Senatda nəhayətsiz, lakin bəhrəsiz qaydada əziyyət çəkən Uebster, Kley və Kalhounun parlaq hərəkətlərindən daha səmərəli idi. Millət daxili böhran hesabına parçalandı. 1850-ci ildə Senatorlardan igidlik tələb olunurdu, belə ki, millət beynəlxalq böhrana da gömülmüşdü. Con Kvinsi Adams, Corc Norrisin Vaşinqtona gəldiyi vaxtdan yüz il əvvəl bunu həyata keçirmişdi. Lakin o, qabaqcadan görə bilməzdi ki, dünyada bu millətin rolu daim geri qayıdan böhranları və narahat edici problemləri Birləşmiş Ştatlar Senatına gətirəcəkdir, böhranlar Corc Norris kimi adamları məcbur edəcəkdir ki, vicdanlı seçicilər arasında seçim etsinlər, problemlər Bob Taft kimi adamları məcbur edəcəkdir ki, prinsiplə populyarlıq arasında seçim etsinlər. İyirminci əsrdə bu təkcə siyasi mərdlik əhvalatları deyildi, yəqin ki, hətta ən görkəmli və ya mühüm əhəmiyyətə malik olmaq da deyildi. Həm də Senatın təbiətinin dəyişməsi, onun işi və üzvləri elə görünürdü ki, təkrar olunma azalır, bu isə millətə böyük, lakin populyar olmayan prinsiplərin müdafiəsi uğrunda dayanmağa ilham verir. Güman ki, biz hələ də o vaxta çox yaxınıq ki, onlar tarixi perspektivdən daha çox ayrılan hərəkətlərin arasında hansısa bir gün siyasi mərdlik salnaməsində məlumatın ləyaqəti kimi öz möhürünü vuracaqdır. Güman ki, iyirminci əsrin Senatoru Edmund Ross və Tomas Hart Benton üslubunda hərəkət etməklə bir təməl məsələyə görə öz bütöv gələcəyini risq altında qoymayacaqdır. Güman ki, bizim siyasi mərdliyə aid müasir hərəkətlərimiz Sem Hyustonun və Con Kvinsi Adamsın karyerasını dağıdan üslubda qalxmayacaqdır. İndiyədək, nə vaxt 160 ki, biz qət edirik ki, Senatoru məhkum edən qəzet bu gün minlərlə dəfə çoxlu seçicilərə çatacaqdır. Necə ki, Deniel Uebsterin bütün məşhur və aydın yalvarışları bir yerə qoyulurdu, iyirminci əsrin siyasi mərdliyinin bu əhvalatları drama xarakteri alacaqdır, həyəcanın və ilhamın isə hamısı onların özününkü olacaqdır. VIII Corc Norris “Mən vətənə gəlmişəm ki, sizə həqiqəti deyim” 1910-cu ilin erkən vaxtlarında, düz qış günortasının saat 1-ində Pennsilvaniyadan olan nümayəndə Con Dalzell Spiker kürsüsünü tərk edib Kapitoli restoranında gündəlik bir fincan kofesini içmək və bir parça piroqunu yemək üçün Nümayəndələr Palatasının zalından çıxdı. Onun gedişi adi qaydada olan kimi deyildi – çünki Spiker postundan palatanı idarə etməkdə birinci köməkçi olmaqla zalı daim dəqiq olan bir saatda tərk edirdi və demək olar ki, yerini Ayovadan olan nümayəndə Uolter Smitə verirdi. Lakin həmin xüsusi yanvar günortasında nümayəndə Dalzellin cərgələr arası ilə pırpız başla, qara saya kostyumda və kiçik ayaqqabı bağı kimi qalstukdakı gedişi nümayəndələr tərəfindən məmnunluqla müşahidə olunurdu. Və Spiker köməkçisi palatanın qapısına çatanda, bu vaxt Nebraskadan olan Respublikaçı Nümayəndə Corc U.Norris Nümayəndə Smitin yanına gəlib xahiş etdi ki, əgər mümkünsə iki dəqiqə onu dinləsin. Aparıcı Respublikaçı, Kannon-Dalzell qrupunun üzvü olan Smit həm də Norrisin dostu olduğundan, razılaşdı. 161 Onun təəccübünə bu səbəb oldu ki, nümayəndə Norris o vaxt müzakirədə olan qətnamənin düzəldilməsini istəyirdi, - qətnamə Ballincer-Pinçot danışığı disputunu təhqiq etmək üçün birgə komitə tərəfindən tələb olunmuşdu – bütöv Nümayəndələr Palatası təhqiqat komitəsini təyin etməyi vacib sayırdı, buna qədər isə adətən belə seçim aparmaq səlahiyyətləri Spikerə verirdi. Paj oğlanlar Kannon və Dalzelli tapmaq üçün ora-bura qaçırdılar. Dərəcəsinə görə bu, üsyan idi – ilk cəhd idi ki, “çar” Kannonun əvvəlcədən qeyri-məhdud hakimiyyətini məhdudlaşdırsın! Lakin Norris israr edirdi ki, onun bütünlüklə arzuladığı yalnız düzgün təhqiqatın aparılmasıdır, heç də administrasiyanın düzəltdiyi bir şeyin qəbul edilməməsidir. Pinçot tərəfdarları Respublikaçıların üsyançı yoldaşlarına və xüsusilə bütün Demokratlara qoşularaq o, düzəlişin 146 səsə qarşı azacıq səs çoxluğu və ya 149 səslə qəbul olunmasına nail olmuşdular. Bu qüdrətli Spikerin heç vaxt ağrısını çəkmədiyi, ilk dəfə olaraq yerinə oturdulması idi və o, and içdi ki, bunu heç vaxt unutmayacaqdır. Lakin Corc Norris üçün təhqiqat qətnaməsi üzrə qələbə yalnız ilkin addım idi. Çünki köhnəlmiş qara pencəyinin döş cibində illərlə əvvəl layihəsi hazırlanmış bükülü qətnamə var idi – qətnaməyə görə Nümayəndələr Palatası Spikerdən daha çox Qaydalar Komitəsinin özünün üzvlərini təyin etməli idi, bu komitə isə bütünlüklə palataya proqramı diqtə edirdi və həm də ona bütövlüklə Spiker tərəfindən ağalıq edilirdi. 1910-cu ilin Müqəddəs Patrik günündə (Bu bayram martın 17-də qeyd edilir. İrlandiya apostolu, orada missioner fəaliyyəti göstərmiş Müqəddəs Patrikin (385- 461-ci illər) xatirəsinə həsr olunur – tərcüməçi) Norris “çara” müraciətini etmək üçün qalxdı. Yalnız bir neçə dəqiqə əvvəl, Kannon əhalinin siyahıya alınması barədə qanun layihəsini öz kohortası (kohorta – qədim Romada legionun bir dəstəsi idi, sonralar imperatorların devrilməsində və yenilərinin hakimiyyətə gətirilməsində mühüm rol oynamışdılar – tərcüməçi) tərəfindən irəli sürülməsini idarə etmişdi, bu, Konstitusiyaya görə üstünlük əldə etmək idi və qaydadan kənar kimi qiymətləndirilə bilərdi, buna görə də sənəd əhalinin siyahıya alınmasını onların öz əllərinə keçirməsinə imkan verirdi. Norris dedi: “Mister Spiker, mən Konstitusiyanın üstünlük verdiyi qətnaməni təqdim edirəm”. “Centlmen onu Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|