4. Qariyalarning fiziologik xususiyatlari

KEKSAYISH VA KEKSALIKDA PSIHALOGIK HAVOTIR
Re’ja:
1. Keksalik va qarish psixologiyasi
2.Yosh tasnifi
3. Qarilik davrida ta'lim shakllari.

4. Qariyalarning fiziologik xususiyatlari

Keksa insonga nafaqat fiziologik o'zgarishlar, balki ruhiy o'zgarishlarga ham ta'sir qiladi. Aksariyat keksa odamlar pichan, kichik, kichik tashabbusga aylanadi. Psixologlar ta'kidlaganidek, har bir odamning keksaligi turli yo'llar bilan amalga oshiriladi.

Keksalik va qarish psixologiyasi
Psixologiyada keksa yosh, tabiatning muntazamligi bilan ajralib turadigan biologik jarayondir. Organizmni to'xtatib qo'yganidan boshlab u o'zini namoyon qiladi. Bu hodisani to'xtatish mumkin emas, lekin hech kim uni sekinlashtirmaydi.
Yigirma sakkiz yoshga to'lganidan so'ng, qarilik davri kelgusidir. Shuni ta'kidlash kerakki, ular

• 
  kasallikdan, atrof muhitga salbiy ta'sirdan, inson tanasida iz qoldirgan yomon odatlardan boshqa hech narsa kelib chiqmagan erta qarish;
  
• 
  fiziologik sekin o'zgarish bilan ajralib turadi, unda juda keksayib qolgan shaxsga aqlning ravshanligi va atrofdagi haqiqatga juda qiziqishi bor;
  
• 
  Oddiy keksa yosh, aniq belgisi metabolizm jarayonini sekinlashtiradi, xotirani o'zgartiradi, yurak samaradorligini pasaytiradi va hokazo.
  

Agar qarilikning salbiy oqibatlari haqida gapiradigan bo'lsak, u holda rivojlanish psixologiyasida quyidagilarga e'tibor qaratiladi:

1. 
   Intellektual o'zgarishlar . Yangi materiallarni o'rganish, vaziyatga moslashish qiyinchiliklar mavjud.
   
2. 
   Hissiy . Ko'z yoshi, qayg'uga olib keladigan kuchli asab tuyg'usi bo'lishi mumkin. Odatda oddiy hodisalar (masalan, sevimli filmingizni tomosha qilish) sabab bo'ladi.
   
3. 
   Belgilardagi o'zgarishlar . Hayot motivatsiyasini o'zgartirish imkonsiz emas.
   

Garchi qariyalarga erishish hayotda hech qanday yorug'lik bo'lmaydi degani emas. Ko'pchilik o'zlarini "o'lim" ga qo'shib, o'zlarini ixtiyoriy ravishda o'zlarini tashqi dunyodan ajratib, ijtimoiy zaiflikdan qiynalishadi.
Jahon hamjamiyati oldida turgan hozirgi zamonning eng muhim muammolari qatorida aholining qarishi muammosi paydo bo'ldi.
Qarish muammosiga ilmiy yondoshish nisbatan yaqinda rivojlana boshladi. Buning sabablaridan biri biologiya fanining jadal rivojlanishi, tirik organizmning ichki sirlariga kirib borishga, uning rivojlanish va hayotiy faoliyatining asosiy qonuniyatlarini tushunishga imkon beradigan yangi uslubiy yondashuvlarning paydo bo'lishi va shu bilan qarishning sabablari va mexanizmlari to'g'risida savolni tajriba asosida qo'ydi.
Yana bir sabab, tibbiyot fanlari tarixida birinchi marta kasalliklarni tushunish, tan olish va davolash bo'yicha ulkan yutuqlarga qaramay, iqtisodiy rivojlangan mamlakatlarda 70 yoshga yaqinlashib kelayotgan odamning o'rtacha umr ko'rish darajasi o'sishni to'xtatishi yoki juda sekin o'sib borishi bilan bog'liq.
Ushbu holat hozirgi paytda qariyalar va qariyalarning tibbiy va ijtimoiy muammolarini juda dolzarb qiladi.