54-Diyalektik Nedir indd

"Burada bilimsel bakımdan Diyalektik Maddecilik örneklerini; fa-
lan veya filân siyasi veya iktisadi şartların somut özelliklerine uygu-
lamakta, meselenin türlü noktalarını ve türlü yönlerini birinci plâna 
çıkarmakta ve kabartılandırmakta gözlemliyoruz." (Lenin, "Rusça 
Marks'a Mektuplar) 
Diyalektik Maddecilik Ustalarına göre; meseleler halka halka uza-
yan zincire benzer. Fakat o zincir içinde halka var, halkacık vardır. 
Meseleleri çözümlendirmeye; bütün halkalar dizisi içinde asıl zinci-
ri peşinden sürükleyebilecek olan halkacığı yakalamak adı verilir. Bir 
kere bu halkacık ele geçti mi, ona var kuvvetiyle asılış: işte siyaset 
adlı toplumsal güzel sanat budur. 
"Siyasi hayat, sonsuz halkalar dizisinden ibaret sonsuz bir zincir-
dir. Bütün siyaset güzel sanatı; pek çok defa elden kaçabilen, belli 
verili bir anda gayet önemli olan ve kendisine sahip olanın gittikçe 
daha çok bütün zincire de sahip olmasını sağlayan o özel halkacığa 
sarılıp kuvvetli kuvvetli asılmaktan ibarettir."(Lenin, Ne Yapmalı? 
1902, C. V, s. 253) 
Bu siyaset güzel sanatını beceremeyenlerin kendilerine "Devrimci" 
(Gerçek Demokrat) süsü vermeleri, kendilerini veya başkalarını al-
datmaları demektir: 
"Devrimci olmak veya genellikle Sosyalizm yahut Komünizm ta-
raftarı olmak yetmez. Her anda zincirin mahsus (özel) halkasını bul-
muş olmak lâzımdır. O halka üzerine bütün kuvvetiyle asılmak lâzım-
dır; ta ki bütün zincir ele geçsin ve ondan sonraki halkaya geçmek 
üzere temellice ve sağlamca hazırlanılsın. Halkaların görünüşü, biçi-
mi, zincirlenişi, tarihsel olaylar içinde birbirlerinden farkı, bermû'tad 
(Bermû'tad: Alışılagelen biçimde, her zaman olduğu gibi.), demircinin 
zincir yapmasında olduğu gibi, ne o kadar basit, ne o kadar önemsiz-
dir." (Lenin, Sovyet Hükümetinin Birincil Görevleri) 
Özetçe, Sosyal Bilimleri, Devrimci gibi, yani Diyalektikçe kavra-
mak, siyaset zincirini bilinçli bir demircinin güzel sanat aşkıyla döv-
meyi bilmektir. 
Buraya kadar; Diyalektiğin nasıl kullanılacağıyla uğraştık. Bu kul-
lanış yordamını bir sözle kısaltmak istersek, şöyle diyebiliriz: 
1- Diyalektik Aydınlatım: Bilmektir. 
2- Diyalektik Değiştirim: Yapmayı bilmek (yapabilmek)tir. 
Diyalektik Aydınlatmak iki türlü idi: 
1- Mekân içinde Aydınlatmak: Her yanını bilmektir. 
2- Zaman içinde Aydınlatmak: Her zamanını bilmektir. 

---

Diyalektik Değiştirme de iki türlüdür: 
1- Düşünceyi işle birleştirmek: Sınamaktır
-
. 
2- İşin manivelâsını sezmek: Becermektir. 
Bunu kurallaştıralım: 
DİYALEKTİK KAVRAYIŞ 
Olanı Aydınlatım: 
Bilim 
f 
Heryanını 
bilmek 
(Objektif bilim) 
statik 
1 
Her zaman ı n ı 
bilmek 
(Somut bilim) 
dinamik 
Olanı Değiştirim: 
Yapım 
Kendini ve 
Kitleyi 
Sınamak 
(Yapılabilirlik) 
Hareketin 
manivelası 
(Becermek) 
(Beceriklilik) 
bilfiil 
bilkuvve 
[ p o t a n s i y e l [eylemcil olarak] 
olarak] 

---

ÜÇÜNCÜ KİTAP: 
DİYALEKTİK MATERYALİZM 
NE DEĞİLDİR? 

---

DİYALEKTİK NE DEĞİLDİR? 
Diyalektik: Tarihi ve coğrafyası ile bütün evreni kavrayıştır. Dünya 
içinde diyalektik: Özellikle toplumu kavrayıştır. Bu kavrayış yordamı, 
kendisinin dışındaki bütün gelip geçmiş dünya kavrayışlarından farklı 
mıdır? Evet. 
"Diyalektik nedir?" ve "Diyalektik nasıl kullanılır?" konuları anlatı-
lırken, Diyalektiğin bütün öteki kavrayışlardan farkı da az çok belir-
miştir. Ama, başlıca sosyal bilimler; Felsefe, Sosyoloji, Tarih, Hukuk, 
Siyaset vb. gibi dal budak salmıştır. Bunların bütün fikirleri ciltlere sığ-
mazsa da, anafikirleri, prensipleri az çok derlenip toparlanabilir. İşte, 
hiç olmazsa bu toplumsal prensiplerin Diyalektik maddecilikten nasıl 
ayırt edildiklerini, kısaca, ayrı ayrı gözden geçirmek faydasız olamaz. 
Onun için, Diyalektiğin kendisi ve kullanılışı öğrenildikten sonra, bir 
şey kalıyor: "Diyalektik ne değildir?" Sıra, bunu anlamaya geldi. 
Tekrar edelim: Diyalektik, her şeyden önce bir dogma (nass) de-
ğildir; insanlığın maddi manevi gidişinde, insanın fikir ve hareketinde 
tutulacak bir yoldur; yani, insanın düşünürken ve yaparken kullandığı 
metot, uyduğu usuldür. 
Burada "Usul = [yöntem] = metot = yol" deyince iki şey akla gelir: 
1- Özellikle metot: 
Her pozitif bilimin, kendi ihtisas dalındaki çalışma ve araştırmala-
rı için tutturduğu birtakım özel yollar vardır. Burada bizi ilgilendiren 
bu kısmî yöntemler değildir. Mesela doğa bilimlerindeki yöntemler, 
matematik bilimlerindeki yöntemlerden veya tarih bilimlerindeki özel 
metotlardan farklıdır. Bu, her bilim kolunun ayrı ayrıntı yollarıdır. 
2- Genellikle metot: 
Herhangi bir bilim ve hareket içinde her aklı başında insanın tut-
turacağı yoldur. İnsan için her yol, topluluğa göre Toplumdan, tek 
adama göre Düşünceden geçer. Biz de genellikle Toplum ve Düşünce 
işlerindeki metotlar üzerinde duralım. 
Daha bunu söylerken, Diyalektiğin başlıca şu iki alanda öteki me-
totlardan ayrılışı gözönüne gelir: 
1- Felsefe'nin yolu: Mantık veya düşünce kanunları. Bu metot, in-
san kafasının işleyişine dairdir. 

---