6-Yunan Rönesansı

7 

 

Diyorum   ki,   tabii   Yunanlılar   değildi,   -­‐-­‐   Platon’un   (Eflatun)   Şölen’inde   herkes   devamlı  

oturup  içer  şekilde  betimlenmişti.    Tüm  gece  boyunca  sırf  bunu  yapıyorlardı,  ama  aynı  

zamanda  konuşuyorlardı  da  ve  hatta  konuşmaları  oldukça  iyiydi,  konuşmalarının,  hatta  

yaptıkları   partinin   asıl   sebebi,   birlikte   içmek   anlamına   gelen   symposiumdu.      Böylece  

birlikte   içip,   konuşuyorlardı,   bu   ikisi   bir   arada   yapılıyor   olmalıydı.      Önemli   olan,  

bayılmadan   mümkün   olduğu   kadar   çok   içebilmekti   ve   Platon’un   Şöleni’nin   sonunda  

herkes   bayılmıştı,   bir   tek   Sokrates   hariç.      O   da   etrafına   bakıp,   “Ne   yapalım,   herkes  

uykuya   daldı   artık   konuşma   bitti,”   demişti.      Sonra   da   gitmişti;   bunu   kim   kazandığını  

biliyoruz.    Bunu  neden  yapmışlardı?    

 

Bilgisiz   lisans   öğrencisi   değildi   bunlar,   ama   sizin   içtiğiniz   barbarların   sıvılarından   değil,  

şarap   içiyorlardı,   ama   aynı   zamanda   şarabı   suyla   karıştırıyorlardı,   bu   da   onları   hemen  

sarhoş   yapmıyordu.      Düşünün   bakalım   o   günden   bu   yana   dünya   ne   kadar   çürümüş.    

Alkolün   yaratacağı   sonuçlar   belli,   ama   onların   amacı   alkolün   etkisi   çok   fazla   olmadan,  

yani   insanın   sinirlerini   ve   fiziksel   becerilerini   etkilemeden,   havaya   girmekti.      Şarap  

insanın  beynini  o  denli  etkiliyor  ki,  hani  barlarda  saldırganlaşana  kadar  içenler  gibi,  bu  

seviyeye  gelindiğinde,  eğer  bir  kişi  derse  ki,  “Bana  fıstığı  uzatır  mısınız,”  siz  de,  “Tamam,”  

dersiniz.      Bunun   hoplit   düşünce   biçimini   özetlediğini   düşünüyorum.      Bu   da   onların  

yararına   çalışıyordu,   asıl   amaçları   karşılarındaki   belalıları   yakalayıp   öldürmek;   bu   da  

onların  genel  ruh  halini  anlatmakta.    Tabii  bu  durum  iki  taraf  için  de  aynı  şekilde  geçerli.    

Karşılaştıklarında   iki   taraf   da   aceleci   bir   havaya   girmiş   oluyordu.      Adımları   yürüyüşten  

hızlıydı,  iki  taraf  karşılaştığında  düşünün,  neler  olduğunu  tahmin  edersiniz.  

 

Burada   düşünülmesi   gereken   bir   başka   durum   daha   söz   konusu.      Bu   da,   direkt   olarak  

ileriye  gitmeleri  gerektiğini  biliyorlardı,  ancak  aynı  zamanda  sağ  kanatları  açıkta  kaldığını  

da   biliyorlardı.   Grand   Canyon’un   kenarında,   sağ   kanatlarını   koruyacak   şekilde  

savaşamayacaklarına  göre,  savaşçılar  bir  ovanın  düzlüğünü  kabullenmek  durumundaydı.    

İlk  adım  şu  şekilde  olmalıydı,  yani  her  savaşçı  bir  insandı,  ilk  adım  bu  şekilde,  ve  sıranın  

öbür   tarafındakinin   de   şu   şekilde   oluyordu.      Thukydides   5.   kitapda   iki   ordunun  

çarpışırken   bir   parça   sağa   kaymış   olduklarını   söyler.      Herkes   biraz   sağa   kayardı,   bütün  

adamlar   sağa   kaymış   olurlardı,   sağa   dönerken   herkes   birbirine   biraz   açıyla   girişmiş  

olurdu.  

 

 

4.  Bölüm:    Dövüşme  Tarzı,  Kayıplar,  Kazanma  ve  Kaybetme  

 

Bu   kadar   yeter.      Bakalım   şimdi.      Ben   karşımdaki   adama   yaklaşıyorum   ve   asıl   yapmak  

istediğim,  eğer  becerebilirsem,  onu  öldürmek.    Eğer  beceremezsem,  bunun  yerine  onu  

geriye  itmek  isterim,  çünkü  asıl  yapmak  istediğim  onu  önümden  çekmek.    Diyelim  ki,  onu  

önümden   çekecek   kadar   şansım   iyi   gitti,   –   savaşırken   siz   bana   bakamazsınız,   ama   ben  

bakabilirim.      Doğruya   doğru.      Sizi   öldürebilme   şansı   için   önümdekini   itebilmem   gerek.    

Eğer   şansım   yaver   gitmişse   ve   size   erişebilmişsem,   –   şimdi   diz   çökün   burada.      Bu  

savaşçının  fena  yaralandığını  veya  öldüğünü  düşünün,  yani  kendinde  olmadığını.    İşte  o  

zaman  kimin  üstün  olabileceği  ortaya  çıkmaya  başlıyor.    İlk  önce  arkanızdaki  savaşçıyı  ele  

---

8 

 

alalım.      Bu   sen   misin?      Eğer   burada   duruyorsan,   –   bakın   ilk   üç   sıra   birbirine   girme  

olasılığıyla   karşı   karşıya.      Yukarıdan   birine   saldırabiliyor   olabilirisin,   ama,   birden   bire  

önündeki   adamın   düştüğünü   görüyorsun.      Boğazından   kanlar   fışkırıyor,   ya   da   yan  

tarafında,  yerde  kıvranıyor.    O  zaman  ne  düşünürdün?    Söyle.    Tabii  ki,  buradan  hemen  

gitmeyi.    Hemen  önümdeki  adamı  öldürdüler  ve  sıra  birazdan  bende  diye  düşünürsün.    

 

Aklıma  hep,  eğer  gördüyseniz,  En  Uzun  Gün  filmindeki  Normandiya  Çıkartması  hakkında  

müthiş   bir   sahne   gelir;   Alman   subay   gelir,   kendisi   Normandiya’nın   korunmasıyla  

görevlendirilmiştir:      Bir   sığınakta   merkeze   rapor   vermekle   görevlendirilmiştir;   hava  

kararmış   olmasına   rağmen   ama   birden   bire   ufukta   gelen   50.000   gemiyi   görecek   kadar  

aydınlanır;   bütün   bir   donanma.      Merkezi   arar   ve,   “Geliyorlar,   geliyorlar!,”   der.      Öbür  

taraf,  “Kaç  kişi?,”  diye  sorar.    Subay  da,  “Binlerce,”  diye  cevap  verir.    “Hangi  yönden?,”  

diye   sorarlar   öbür   taraftan.      Subay   da,   “auf   mich   zu   direct   (tam   üstüme   doğru),”   der.  

Ona   durum   böyle   gözükmektedir.      Bu   şekilde   konuşunca   durumun   şehri   için   ne   denli  

tehlikeli  olduğu  anlaşılmaktadır.  

 

Eğitimini   aldığı   tek   şey,   düşündüğü   tek   şey,   ileriye   doğru   bastırmaktır;   önde   düşenleri  

aşıp,  gerekirse  üzerlerine  basıp  geçerek  düzende  açılan  boşluğu  doldurmaktı.    Öne  çıkıp  

tehlikeyle   yüzleşmelidir,   saldırılara   göğüs   germeli   ve   açılan   boşlukları   doldurmalıdır.    

Başka   türlü,   –   bakın,   şimdi   yanımdaki   asker   seni   tepelemişti,   ama   ben   şimdi   ona  

ulaşabilirim,   onun   yerine   geçebilirim,   arkamdaki   asker   de   aynı   şeyi   yapabilir,   şimdi   bir  

bıçak   gibi   olabiliriz,   öldürmesi   bizden,   düşmesi   onlardan.      Eğer   bu   yeterli   kez  

tekrarlanırsa,   önde   olanlar   arkalara   doğru   etki   etmeye   başlar   ve   bir   anda   hoplit  

savaşlarında   her   zaman   kilit   bir   an   oluşur   ve   arkadaki   savaşçılar,   “Karşılaşmayı  

kaybettik,”  der.    O  zaman,  arkadaki  savaşçılar  dönüp  kaçmaya  başlar,  bu  da  phalanksın  

bozulduğu   zaman   yapabileceğiniz   tek   şeydir.      Artık   onlara   karşı   duramıyoruz   ve   eğer  

koşarak  kaçmaya  başlarsak,  öndekilerin  de  tek  yapabileceği  şey  de  geri  dönüp  kaçmak  

oluyor  böylece.  

 

Şimdi  de  elinizde  bununla  koşmak  nasıl  bir  şey  hayal  etmeye  çalışın.    Acaba  hızlı  olabilir  

misiniz?    Hıza  ihtiyacınız  olduğu  bu  durumda,  hayır.    Buradaki  önemli  unsur,  bunu  hiç  bir  

zaman   yapmaya   çalışmamanız,   ama   phalanks   düzeninde   bunu   yapmalısınız.      Elinizdeki  

kalkanı  atıp  koşmak.    O  zaman  ben  kazanıyor  olurum  ve  yapmaya  çalıştığım  asıl  mümkün  

olduğu   kadar   bu   adamları   öldürmek.      Soru   şu:      Burada,   savaş   sırasında   Yunanlılar  

kaçanları  ne  kadar  kovalayabilir?    Thukydides  ilginç  bir  şey  söyler,  Spartalılar  Mantinea  

Savaşını  kazanırlar,  ve  burada  Spartalılar  hoplitlerin  peşine  düşmemişlerdir.    Spartalılar  

zaten   hiç   bir   zaman   düşmanlarını   fazla   kovalamazlar.      Burada   sanki   sorulan   bir   soruya  

kendisi   yanıt   veriyor,   “Çarpışma   sırasında   Spartalılar   neden   daha   iyi   değillerdi?”    

Mantinea  Savaşı  bu  soruya  birçok  yanıt  verebilir,  ama  aslında  çok  basit  bir  tek  cevap  var.    

Yunanlılar  zaten  düşmanı  piyadeleriyle  güçlü  bir  biçimde  kovalayamazlardı.    Kalkanlarını  

atmak   istemiyorlardı,   tabii   ki   kalkanlarını   korumak   istiyorlardı   ve   ellerinde   kalkanla  

kalkansız   koşanları   yakalamaları   gerekiyordu.      Bu   durumda   çok   uzağa   koşup   kaçanları  

yakalayamazlardı  zaten.    

 

---