8. Pul mablagʻlari xarakati bilan bogʻliq muomalalar auditining uslubi
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Olinadigan schyotlar
- Majburiyatlar
| Итого по дебету
|
347 746 449 |
30 798 320 |
36 118 664 |
33 293 848 |
616 448 |
28 248 690 |
28 492 100 |
28 262 628 |
28 372 011 |
32 111 946 |
32 798 544 |
33 883 183 |
34 750 066 | ||||
|
| |||||||||||||||||
Hisob-kitob, kredit va boshqa qarzlar boʻyicha muomalalar auditining uslubi
Har bir korxona o`zining xo`jalik faoliyati davomida turli korxonalar bilan o`zaro hisob-kitoblar olib boradi. Shu hisob-kitoblar natijasida debitorlik va kreditorlik qarzlar vujudga keladi.
Olinadigan schyotlar deganda xaridorlar va buyurtmachilarning sotilgan tovar-moddiy boyliklar, bajarilgan ishlar, ko‘rsatilgan xizmatlar uchun, shuningdek turli yuridik va jismoniy shaxslarning ma’lum maqsadlarda olgan mablag‘lari uchun korxona oldidagi debitorlik qarzlari tushuniladi. Buxgalteriya hisobida olinadigan schyotlarni asosan muddati va xarakteri bo‘yicha aks ettirish tartibi keng qo‘llaniladi.
Majburiyatlar - korxonaning boshqa yuridik va jismoniy shaxslar oldidagi qarzlarini bildiradi. Majburiyatlarni to‘lanadigan schyotlar ham deb ataydilar.
Debitorlik va kreditorlik qarzlari audit qilinganda auditning axborot manbalari bo‘lib quyidagilar hisoblanadi:
buxgalteriya balansi;
2-a shakl: “Debitorlik va kreditorlik qarzlari to‘g‘risida ma’lumotnoma”;
buxgalteriya hisobi registrlari;
boshlang‘ich hujjatlar.
Auditor ushbu hujjatlardagi ma’lumotlarning bir-biriga o‘zaro mos kelishini tekshiradi.
Debitorlik va kreditorlik qarzlarni tan olish va to`lashga asos bo`luvchi asosiy hujjat bu – schyot-faktura hisoblanadi. Korxona tayyor mahsulotlarini sotish uchun xaridorlar bilan shartnoma imzolagandan so`ng sotilgan mahsulotlar bo`yicha schyot-faktura taqdim etadi. Shundan so`ng xaridorlar schyot-fakturada ko`rsatilgan summani korxona hisobiga o`tkazib beradi.
21-son BHMSda debitorlik va kreditorlik qarzlarini hisobga olishda quyidagi schyotlar ko‘zda tutilgan:
4010 –“Haridorlar va buyurtmachilardan olinadigan schyotlar”;
4020 –“Olinadigan veksellar”;
4110 –“Ajratilgan bo‘linmalardan olinadigan schyotlar”;
4120 –“Sho‘ba va qaram xo‘jalik jamiyatlaridan olinadigan schyotlar”;
4310 – “TMQlar uchun mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga berilgan bo`naklar”
4800 –“Turli debitorlik qarzlarini hisobga oluvchi schyotlar”;
6010 –“Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga to‘lanadigan schyotlar”;
6110 –“Ajratilgan bo‘linmalarga to‘lanadigan schyotlar”;
6120 –“Sho‘ba va qaram xo‘jalik jamiyatlariga to‘lanadigan schyotlar”;
6300 –“Olingan bo‘naklarni hisobga oluvchi schyotlar”;
6400–“Byudjetga to`lovlar bo`yicha qarzni hisobga oluvchi schyotlar”;
6600– “Ta’sischilarga bo‘lgan qarzni hisobga oluvchi schyotlar”;
6800 –“Qisqa muddatli kreditlar va qarzlarni hisobga oluvchi schyotlar”;
6900 –“Turli kreditorlarga bo‘lgan qarzlarni hisobga oluvchi schyotlar”.
Ushbu schyotlar bo`yicha ASIA CARPET TEXTILE MChJ korxonasida oy davomida yuz bergan barcha operatsiyalar jurnal orderlarda qayd qilib boriladi va bu jurnar orderlar orqali yillik oborot qaydnomalar tuziladi(8-12-ilovalar).
Debitorlik va kreditorlik qarzlarining buxgalteriya hisobi schyotlarida aks ettirilishi bo‘yicha quyidagi yozuvlar va hujjatlar auditor tomonidan tekshiriladi. (9-jadval):
Yüklə 162,52 Kb.
Dostları ilə paylaş:
