A f s e a fəLSƏFƏ
Yüklə 5,4 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ключевые слова: книга природы, божественное откровение, Истина, Восток, Запад. Felsefe Tarihinde Hakikat “Kaynakl arı”
- - 90 - Sosial-siyasi elml ər
F əlsəfə tarixi «Источники» Истины в истории философии (резюме) В статье обосновывается мысль о существовании трех источников по- знания Абсолютной Истины – божественного откровения, природы и челове- ка. Результаты поиска Истины великими философами, начиная от античности и кончая современными, автор сопоставляет с концепцией трех эквивалент- ных книг, выдвинутой С. Халиловым. Исходя из принципа Единства и непре- рывности Идеи, автор обосновывает мысль о том, что единственным путем сохранения как Западом, так и Востоком своей собственной специфики и вы- хода из кризиса является формирование правильного отношения к источ- никам сущности Идеи. Ключевые слова: книга природы, божественное откровение, Истина, Восток, Запад. Felsefe Tarihinde Hakikat “Kaynakl arı” (özet) Makalede vahid ve kesintisiz ideanın mahiyetinin, dolayısıyla mutlak hakika- tin idrakinin üç kaynağı – vahiy, doğa ve insan – olduğu temellendirilmektedir. Ya- zar Antik d önemden günümüze kadar en önemli filozofların Hakikat arayışlarının son uşlarını S. Halilov tarafından ileri sürülen üç kitabın eşdeğerliliği öğretisiyle kı- yas lamaktadır. Yazar hem Doğu’nun, hem de Batı’nın içinde bulundukları buhran du rumundan kurtulmanın yolunun İdea’nın, Hakikat’in mahiyetinin kaynaklarına, doğru yaklaşımın biçimlenmesi olduğunu ileri sürmektedir. Anahtar kelimeler : Doğa Kitabı, vahiy, insan, Hakikat, Doğu, Batı. - 89 - Sosial-siyasi elml ər C əmiyyətin həyatında informasiyanın və informasiya mübadil əsinin əhəmiyyəti Aslan Aslanov ∗ Sür ətlə qloballaşan müasir dünyanın beynəlxalq münasibətlər siste- mind ə informasiya inkişafın hərəkətverici qüvvəsinə çevrilmişdir. Yeni dün- ya düz ənində mass-medianın elmi-nəzəri və praktik konsepsiyasını araşdı- ran aliml ərin tədqiqatlarında belə bir fikrə tez-tez rast gəlmək olur ki, hazır- da dünyanın güc mərkəzlərinin siyasətini məhz informasiya formalaşdırır. İndi istər qabaqcıl dövlətlər, istərsə də inkişaf etməkdə olan ölkələr beynəl- xalq əlaqələr sistemində münasibətlərin prioritetlərini toplanmış və təhlil edil miş informasiya əsasında müəyyənləşdirir. Bu amili n əzərə alan tədqiqatçılar yazırlar ki, hələ ötən əsrin 60-70-ci ill ərindən başlayaraq sənaye cəmiyyəti kompyuter texnologiyalarının sürətli inkişafa yol açdığı yeni epoxaya daxil olmuşdur. Futuroloq A.İoseliani “İn- formasiya c əmiyyəti” adlı əsərində qeyd edir ki, bu epoxaya keçid bilavasitə informasiya iqtisadiyyatının yaranması zərurəti ilə əlaqədardır (9, 325). Elmi ədəbiyyatda informasiya cəmiyyəti, onun sosioloji, fəlsəfi və fu- turoloji mahiyy əti barədə müxtəlif fikirlər vardır. Bəziləri onu informasiya iq tisadiyyatının, bir başqaları modernləşdirmənin, digərləri postindustrial sistemin meydana g ətirdiyini yazırlar. İnformasiyanın bəşəriyyətin həyatın- da h əlledici amilə çevrilməsi barədə konseptual proqnozların patriaxlarından olan Elvin Toffler yazır ki, informasiya cəmiyyəti haqqında müxtəlif elmi ∗ Az ərTAc-ın Baş direktoru. - 90 - Sosial-siyasi elml ər kon sepsiyaların ortaya çıxmasında postindustrial pradiqması əsas götürül- müşdür (13, 67). Görk əmli filosof alim, akademik Ramiz Mehdiyev “Azərbaycan: qlo- bal laşma dövrünün tələbləri” adlı fundamental əsərində yazır: “Modernləş- m ə dünya birliyinə nüfuz edərək, “ikinci dalğa”nı – industrial svilizasiyanı t ədricən əvəzləyir. Dünya sivilizasiyasının dalğaları əvəzlənərək, tarixi inki- şafın qatlarına yeni münasibətlər, iqtisadi prioritetlər və imkanlar, habelə si- yasi normalar v ə təsisatlar gətirir, fərdin sosial simasını dəyişdirir. İndi dün- ya nın üçüncü Toffler dalğasının qoynunda olduğu bir vaxtda, informasiya c əmiyyətinin reallıqlarını təzəcə mənimsəyən yeni müstəqil dövlətlərdə təbii modernl əşmə başlayır” (12, 63). Bu konsepsiyalardan ir əli gələn qənaəti ümumiləşdirərək, informasi- ya nın cəmiyyət həyatındakı əhəmiyyətini qısaca belə ifadə etmək olar: cə- miyy ətin inkişafının yeni mərhələsində iqtisadiyyatın və sosial həyatın əsas re surslarından biri informasiyadır. Müasir dünyamızda informasiya həm də çox baha qiymətə satılan, mübadil ə edilən və kifayət qədər etibarlı vasitələrlə qorunan məhsuldur. Bu- nunla b ərabər, digər resurslardan fərqli olaraq, informasiya maddi sərvətlə- rin el ə yeganə növüdür ki, o, heç vaxt tükənmir, əksinə, getdikcə daha da ar- tır, işləndikcə köhnəlmir, keyfiyyətcə yeniləşir, eyni zamanda, ondan təbii əmtəə növlərindən səmərəli faydalanmaqda, onların qorunmasında, yeniləri- nin yaradılmasında istifadə olunur. Çünki informasiyanın ehtiva etdiyi elmi v ə təcrübi biliklər olmadan təbii sərvətlərin hasilatı, emalı və bazara – isteh- lakçıya çatdırılmasının yeni üsullarını yaratmaq mümkün deyildir. Dig ər mühüm məqam ondan ibarətdir ki, maddi sərvətlərlə bağlı sövd ələşmələr rəqabət doğurduğu halda, informasiya mübadiləsi əməkdaşlı- ğa rəvac verir və burada meydana çıxan rəqabət intellektual mahiyyət daşı- yır. Bu mənada informasiya elə sərvətdir ki, onu təəssüflənmədən başqaları il ə bölüşmək olar. İnformasiya istehsalı və istehlakının digər üstün xüsusiy- y əti də vardır: maddi sərvətlərin istehsalı və istehlakı ətraf mühitə ciddi zi- yan vurduğu halda, informasiyadan istifadə texnogen təhlükə doğurmur, ey- ni zamanda, insanlarda ekoloji bilikl əri artırır, təbiət haqqında təsəvvürlər- d əki qeyri-müəyyənliyə aydınlıq gətirir. İnformasiya resursları bütövlükdə insanın intellektual fəaliyyəti prose- sind ə yaranan və formalaşan məlumatlar toplusundan ibarət olduğuna görə, h ər bir ölkənin inkişaf istiqamətlərini müəyyənləşdirməkdə, qərarların qəbul - 91 - Yüklə 5,4 Kb. Dostları ilə paylaş:
|