A. Mirzayev, A. Sotvoldiyev mashinasozlik texnologiyasi

8.4-rasm. Tekis yuzalami uzluksiz sidirish usullari:
a) karusel sidirish dastgohlarda; b) barabanli dastgohlarda; 1 - ishlov berilayotgan detal, 2 - sidirgich.
Flanetsli qutisimon detallami ichki va tashqi aylanish yuzalariga tokarlik-karusel dastgohlarida ishlov beriladi. Seriyalab ishlab-chiqarish sharoitida qutisimon detallami tekis yuzalariga segment ko‘rinishidagi yig‘ma jilvir toshlarning sirti va likopchasimon jilvir toshlar yoki tekis disksimon dilvir
64
loshini sirti bilan tekis jilvirlash dastgohlarida ishlov beriladi . Bu usllami dag‘al ishlov berishda katta qatlamni jilvirlashda ham qoTlastimumkin (8.5-rasm).
Bo‘linish (ajratish) yuzalari frezerlangandan so‘ng bu
yuzalardagi mahkamlash teshiklari parmalanadi, ulardan ikkitasi albatta razvyortkalanadi, chunki uiar keyingi amallarda o‘rrsatish yuzasi bo‘lib xizmat qiladi. Qutisimon Detaining asos yuzasi bo‘yicha o‘matilganda razvyorkalangan teshiklami biri bo‘yicha silindrsimon butun barmoqqa ikkinchisi bo‘yicha esa silindrsimon kesilgan barmoqqa o‘rnatiladi.


8.5-rasm, Tekis yuzalami jilvirlash:
a) segment ko‘rinishidagi jilvir toshining sirti bilan; b) jilvir toshini sirti bilan.

Teshiklarga ishlov berishda konduktor qollansa, radial parmalash dastgohida (donali, kichik seriyali ishlab-chiqarish) yoki ko‘p shpindelli vertikal parmalash hamda agregat parmalash dastgohlarida bajarilish mumkin (ko‘p seriyali va yalpi ishlab chiqarish). Ko‘p seriyali va yalpi ishlab-chiqarish sharoitlarida parma- razvyortka ko‘rinishidagi yig'ma yoki maxsus kesuvchi asbob qo‘llanilishi mumkin.

Qutisimon detallarining asosiy teshiklariga qora va yarim toza ishlov berish yo‘nib kengaytiruvchi, tokarlik, tokarlik- karusel, radial va vertikal hamda agregat parmalash dastgohlarida amalga oshirilishi mumkin. Diametri 40-50 mmli bo‘lgan teshiklar «oMchamli» kesuvchi asboblar parma senkr va razvyortkalar bilan ishlansa katta diametrli teshiklar keskislar


65
kallagi, borshtanga, yo‘nib kengaytiruvchi keskichlar cfmatilgan opravka yordamida ishlov beriladi. Ishlov berishda o‘lcham aniqligini oshirish maqsadida birinchi va ikkinchi hollarda ham kesuvchi asbobni yo‘naltiruchi qurilmali yoki tayanchli moslamalar qo‘llaniladi (8.6-rasm). Asosiy teshiklami o‘zaro joylashish aniqligini oshirish maqsadida donali va kichik seriyali ishlab-chiqarish sharoitida ishlov berib so‘ngra nazorat qilinadi (agarda maqsadga erishilmasa yana bir bor va h.k. ishlov berilib so‘ng nazorat qilib ko‘riladi). O'rta seriyali ishlab chiqarishda shablon yordamida, ko‘p seriyali va yalpi ishlab-chiqarishda maxsus moslamalar yordamida hamda koordinatalar usulidan (koordinatalar bo‘yicha yo‘nib kengaytirish dastgohlari va raqamli dastgohlar bilan boshqariladigan dastgohlar (RDB) uchun) foydalaniladi. Alohida aniqlik talab etiladigan teshiklarga ishlov berishda koordinatalar bo‘yicha уо‘nib kengaytirish dastgohlaridan foydalaniladi. Ulami koordinatalar bo‘yicha aniqligi 1 mkm. Ko‘p seriyali va yalpi ishlab chiqarish sharoitida qutisimon detallami asosiy teshiklariga ishlov berishda agregat yo‘nib kengaytirish dastgohlari qo‘llaniladi.