A. Mirzayev, A. Sotvoldiyev mashinasozlik texnologiyasi
-rasm. Shpindelni konus teshigini
Yüklə 1,63 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 0 ‘rganilgan materialni mustahkamlash uchun savollar
- Ilgaklar va tirsaklarni xizmat vazijalari, tayyorlash bo‘yicha texnik talablar, qo ‘llaniladigan materiallar va
| 9.7-rasm. Shpindelni konus teshigini ichki yuzalarini jilvirlash dastgohida ishlov berish jarayoni: 1-o‘matish xalqasi; 2- povodokii
qurilma. 9.1-jadvalda misol tariqasida tokarlik dastgohi shpmdeliga ishlov berish texnologik marshrutini keltiramiz (ishchi chizma 9.2- rasmda keltirilgan). 9.1-jadval Tokarlik dastgohi shpmdeliga ishlov berish texn ologi с marshruti
Shpindellarni nazorat qiiish Shpindel larni nazorat qilishda universal o‘lchovchi asboblardan, chegaraviy kalibrlardan (probka, kalibr) va nazorat moslamalaridan foydalaniladi. Pretsizion dastgohlaming shpindellarini nazorat qiiish uchun shtangensirkul va mikrometrlardan tashqari parametr (oMchash aniqligi 0,002 mm gacha) va mikrotastdan (0,001 mm gacha) foydalaniladi. Yuzalarni o‘zaro joylashuvi shpindelni prizmaga tayanch yuzalari bo‘yicha o‘matib indikatorlar bilan jihozlangan moslama yordamida tekshiriladi (9.8-rasm). 9.8-rasm. shpindelni nazorat qiiish: a) shpindel pog‘onalarining paraleligi va o‘zaro joylashuvini tekshirish; b) tayanch pog‘onalariga nisbatan konus teshigini joylashishini tekshirish. Mexanik ishlov berish jarayoni va nazorat qiiish ishlari yakunlangandan so‘ng shpindellar konservatsiya qilinib vertikal holda maxsus yashiklarda saqlanadi. 0 ‘rganilgan materialni mustahkamlash uchun savollarDastgoh shpindeli nima? Vallar sinfida shpindelni o‘mi nimada? Vallar uchun qaysi materiallardan foydalaniladi? Vallaming xizmat vazifalari nimada? Vallar uchun qaysi turdagi xomashyolardan foydalaniladi? Vallarga mexanik ishlov berish texnologik jarayonining ketma-ketligini keltiring? Vallami nazorat qiiish usullari. 80 хвов ILGAKLARNI TAYYORLASH TYEXNOLOGIYASI Ilgaklar va tirsaklarni xizmat vazijalari, tayyorlash bo‘yicha texnik talablar, qo ‘llaniladigan materiallar vaxomashyo turlari Harakatni o ‘zgartirish ilgaklari o‘q bo‘yicha harakatlanganda tishli g‘ildirak mufta va shunga o‘xshagar> kinematik elementlami holatini o‘zgartiradi. Detallami harakatga keltirish ilgaklami «suxarik»larming tekis yuzalari yordamida amalga oshiriiadi (10.1-rastn). Harakatni o‘zgartirish ilgaklarir; yig‘ish jarayonida bazaviy yuzasi bo‘lib «bobishka»dagi teki? yuzali, shponka uyali, shlitsali teshiklar xizmat qiladi. Bu teshikni tayyorlash aniqligi IT7-IT9 aniqlik kvalitetida boi&i yuza tozaligi Ra=5...1,25 mkm bo‘ladi. «Suxarik»ni Ra=5...1,25 mkm ishchi yuzasi IT9-IT12 aniqlik kvalitetida tayyorlansada, uning yuza tozaligi Ra=5...1,25 mkm bo‘lisc; talab etiladi. Harakatni o‘zgartirish ilgaklarida bunday yuii doimo ishqalanishga ishlaydi. Bu yuzaning teshik o‘qiaa nisbatan perpendikulyarligi 100 mm o‘q uzunligiga 0,1. ,.0,3 mn orlig‘ida boTadi. Sharnirli ilgak shamirli birikmalarning o‘tish detaL' hisoblanadi. Bu ilgaklarda ikkita quloqcha bo‘lib ularda o‘qdosb ikkita teshik bor. Teshiklami tayyorlash aniqligi ГТ8-1Т9 bo‘ladi. Bu teshiklar shamirli ilgaklami yig‘ishda yordamchi birikish yuzasi vazifasini bajaradi. Asosiy birikish yuzasi bo‘lib ilgaklami quyruq qismi yoki «bobishka»dagi teshik xizmat qiladi. Bu yuza oraliq (zazorli) o‘tkazish uchun mo‘ijallangan bo‘lib IT8-IT10 aniqlik kvalitetida rezbali yoki tekis silindrik shaklda boiishi mumkin. Kardan shlitsali ilgaklarning asosiy teshigi shlitsali qilib tayyorlanadi. Shamirli ilgaklar quloqchalari teshiklarning o‘qlari asosiy bazaviy yuzasiga va qulocjchalami sirt yuzalariga perpendikulyar boMib 100 mm uzunlikka 0,1-0,4 mm bo‘lishi talab etiladi. 81 Harakatni o ‘zgartirish ilgaklari uchun xomashyo kulrang cho‘yan SCh-12 dan SCh-24 gacha, bolg’alanuvchi cho‘yan KCh-35,KCh-37, hamda odatdagi sifatli po‘latlar po‘lat 3 va poTat 5 va konstruksion po‘Iatlar poTat 20,35,40X lardan tayyorlanadi. Sharnirli ilgaklar uchun xomashyolar odatdagi sifatli poTatlar va konstruksin po‘latlar po‘lat 35,45 va shu kabilardan tayyorlanadi. 10.1-rasm. Ilgaklar turidagi detallar. a) Harakatni o‘zgartirish ilgaklari; b) sharnirli ilgaklar. Cho‘yandan tayyorlangan harakatni o‘zgartirish ilgaklari xom ashyolari opkalarda metall modellardan foydalanib qo‘lda va mashinalarda shakllantirilgan qoliplarga quyish usuli bilan olinadi. Quyma aniqligiga qo‘yilgan talab yuqori bo‘Isa qobiqli qoliplardan foydalaniladi. Penoplastik modellar qo‘llab ham xomashyo tayyorlash mumkin. Quyishining bu oddiy aniq va ilg‘or usuli qobiqli qoliplar o‘miga Toshkent ekskavator zavodida ishlab chiqilgan. Penoplastdan tayyorlangan model erigan metall bilan to‘qnashganda penoplast bir zumda kuyadi va erigan metall uni o‘mini shunday tezlikda egallaydiki qolipni qumi sochilib shakl, buzilib ulgurmaydi. Bu usulning yana bir afzallik tomoni shundan iboratki 5 mm va undan katta diametrdagi teshiklar sterjensiz quyish yoTi bilan olinadi. 82 Po‘!atdan tayyorlangan ilgaklaming xom ashyolari tx)lg‘alash va shtamlash vo‘li bilan olinadi. Shamirli ilgaklami xomashyosi chiviqdan olinadi. Harakatni o ‘zgartirish ilgaklariga mexanik ishlov berish texnologikjarayonining ketma-ketligi va bajarish tartibL Harakatni o‘zgartirish ilgaklaming tayyorlash texnologu iarayoni quyidagi tartibda bajariladi: «bobishka» ning sirt yuzalariga ishlov berish: asosiy texnologik bazani («bobishka» dagi teshikni) qor va toza mexanik ishlash: «suxarik» ning tekis yuzalariga mexanik ishlov berish: yordamchi tekis yuzalarga va teshikka mexanik ishlov berish: «suxarik» ni ishchi уuzalarini jilvirlash; Ayrim hollarda avval asosiy texnologik yuza-teshika ishio, berilib keyin bu teshik bo‘yicha ilgak o‘matilib «bobishka» rant sirt yuzalariga ishlov beriladi. Birinchi va ikkinchi hollarda h rn harakatni o‘zgartirish ilgaklari «bobishka»ning tashqi silmd;lK yuzasi bo‘yicha prizmaga o^matilgan holda ishlov beriladi. «Bobishka» ning sirt yuzalariga sirt frezalari yordamida vertikal- frezerlash dastgohida birin keyin ishlov beriladi yoki bo‘lmasa ikki o‘rinli moslama qo‘llab qayta o‘rnatish yo'li bilan ishlov beriladi. «Bobishka» ning har ikki sirt yuzasini bir vaqtda frezerlash uchun ikki va ueh tomonlama frezalovchi frezadan foydalanib gorizontal frezerlash dastgohi qo‘llaniladi. «Bobishka» dagi 25 mm gacha bo‘lgan teshik vertikal- parmalash dastgohlarida pamialanadi, zenkerlanadi va razvyortkalanadi yoki teshikni yakuniy shakliga mos sidirgich bilan sidrish dastgohlarida sidiriladi. Quyish yoki shtamplash vocli bilan olingan teshiklarga ishlov berishda birlamchi parmalash qo'llaniladi. Harakatni o‘zgartirish ilgaklari asosiy teshik va «bobishka»ning sirti bo‘yicha o‘matilib, «suxarik»ning tekis 83 yuzalari vertikal yoki gorizontal-frezerlash dastgohlarida bir necha o‘matish orqali frezerlanadi. Ishlov berish davrida ilgaklaming burilib ketishdan saqlash uchun «suxarik»ning yuzasi bo‘yicha doimiy yoki olib qo‘yilishi mumkin boigan tayanchlar qo‘llaniladi. Yordamchi teshiklarga va yuzalarga ishlov berishda o‘matish yuzasi bo‘lib asosiy teshik va «bobishka»ning yuzalarini jilvirlashda ham o‘matish yuzasi bo‘ladi. Yüklə 1,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|