A. Mirzayev, A. Sotvoldiyev mashinasozlik texnologiyasi

MASHINA DETALLARINI TAYYORLASH TEXNOLOGIK JARAYONLARI


VIII BOB
QUTISIMON DETALLARNI TAYYORLASH TEXNOLOGIYASI

1. 
   Detallarni sinflarga bo‘Iish asoslari. Qutisimon detallaming xizmat vazifalari, tayyorlash bo‘yicha texnik talablar, qo‘llaniladigan materiallar va xomashyo turlari
   

Mashina detallarini texnologik sinflarga ^jratishri A.P.Sokolovskiy tomonidan taklif etilgan bo‘lib, u 14 sinfga ajratilgan. Buni asosida detallaming bir xil shak ga ega bo‘lganlarini ajratib olinib, ular uchun umumiy bo‘igan texnologik vazifalar bajarilishi orqali xarakterlanishi yotadi. Detallar quyidagi sinflarga ajratilgan bo‘lishi mumkin (qavs ichida - shu sinfiii shifri keltirilgan)

Aylanuvchi silindrik detallar.

1. 
   sinf —Vallar (V). Vallar, o‘qlar, shtok, bo'yin (tsapfq). barmoqlar, shtiftlar (shtqft) va sh.x. keltirilgan.
   
2. 
   sinf - Vtulka (A). Vtulkalar, vkladishlar (vkiadq^hi), bukslar (buksq), gilpzalar (gilpzq) va sh.k.kiritlagan.
   

Aylanuvchi yassi detallar

3. 
   sinf Disklar (D). Disklar, boldog‘lar (kolsq) miaxoviklar, shkivlar, flanslar va sh.k. keltirilgan.
   

Ko'p о 'qli detallar

4. 
   sinf —ekssentrik detallar (E). Tirsakli vallar, ekssentriklar. taqsimlovchi vallar va sh.k. kiritilgan.
   

Kesishuvchi о ‘qlarga ega bo ‘Igan aylanuvchi detailc-r,

5. 
   sinf krestovinalar (K). Krestovina (chortorrionlilar), armaturalar kiritilgan.
   

Richaglar.

6. 
   sinf - richaglar (R) richaglar, shatunlar, tyagalai (tortgich) lar, baldoqlar va sh.k. kiritilgan.
   

59
Yassi detallar.

7. 
   sinf —plitalar (P). Plitalar, ramalar, staninalar, stollar, sirpang‘ich (salazka) lar, plankalar va sh.k. kiritilgan. Bulardan tashqari quyidagi sinflar ham bor.
   
8. 
   sinf - stoykalar (S)
   
9. 
   sinf - ugolniklar (U) - maxsus burchakli detalar. 1Dsinf - babki (B) qo‘zg‘almas qobiq detallari.
   

11. 
    sinf - tishli g‘ildiraklar (Z)
    
12. 
    sinf - shakldor kulachoklar (F)
    
13. 
    sinf - harakat uzatuvchi vintlar va chervyaklar (X)
    
14. 
    sinf - mayda biriktiruvchi detallar (M).
    

Sinflarga ajratish umumiy mashinasozlik xarakteriga ega bo4lib ularning sinflari, mashinasozlikni bashqa tarmoqlaridagi detallar sinfi evaziga ko‘payishi mumkin (masalan, turbina lopatasi, nasoslaini ishchi g‘ildiraklari, sharikli podshipniklar va sh.o1.).
Bulardan tashkari sinflar gruppalarga va gruppa bolaklariga, tiplarga ajratilishi mumkin.
Quyida qutismon detallami tayyorlash texnologiyasi va ular to‘g‘risidagi ma’lumotolarni ko‘rib chiqamiz.