A. Mirzayev, A. Sotvoldiyev mashinasozlik texnologiyasi

Tayyor mahsulotni bo‘yash, quritish va konservatsiya qilish

Tayyor mahsulotni korroziyadan saqlash va estetik ko‘rinishini ta’minlash maqsadida bo‘yaladi. Bo ‘yashning
quyidagi usullari mavjud:

1. 
   donali va mayda seriyali ishlab chiqarish sharoiti bo‘yoq asboblari bu qo‘lda bo‘yash, bu usul mexnat sarfmi yuqoridagi lekin yaqin sifati bilan ajralib turadi;
   
2. 
   ko‘p seriyali va yalpi ishlab chiqarish sharoitida botirib olish usulda bo‘ladi. Bu usul shakli detallar uchun qo‘ilaniladi. Bu usul bo‘yoqni ko‘p sarflanishi va mexnat sarfini kamligini hamda yaxshi sifati bilan tavsiflanadi. .
   
3. 
   katta o‘lchamdagi detallar uchun ustidan bo‘yash usuli. Bu usulda ortiqcha bo‘yoq ortiqcha bo‘yoq mahsulot ostida alohida o‘matilgan idishga yig‘inib qayta ishlatiladi.
   
4. 
   yalpi ishlab chiqarish sharoitida kichik, lekin murakkab shaklli detallami bo‘lishda barabanlar, avtomatlar va rnaxsus qurilmalar qo‘llaniladi.
   
5. 
   bo‘yoq purkab bo‘yash - bu usul bo‘yoq xavo bosimi ostida purkalib detallar bo‘yaladi.
   
6. 
   elektrostatik maydon hosil qilgan holda purkab bo‘yash.
   

Purkalgan bo‘yoq xavoda harakatlanayotgan manfiy ishorali elektrostatik zaryad oladi va bo‘yalayotgan mahsulotga musbat potensial beriladi. Bu holda bo‘yoq mahsulot yuzasiga tortilib qatlam hosil qiladi. Mahsulot yuzasiga yetib bormagan bo‘yoq suv yuzasiga yig'iladi va keyinchalik regerativ qilinib ajratib olinadi va qayta ishlanadi. Keyingi yillarda berilgan trayektoriya bo‘yicha harakatlanib bo‘yaydigan purkagichlar qo‘llanilmoqda. Bo‘yash ishlari uchun qo‘l mexnati sarfini kamaytirish maqsadida robotlar qo‘llaniladi.
Bo‘yalgan mahsulot tabiiy, sunoiy ravishda quritiladi. Tabiiy quritish yopiq binoda olib boriladi. Sunoiy quritish uchun quyidagi qurilmalar qo‘llaniladi:

• 
  qizdirilgan xavo yopiq kameralarga xaydaladi. Xavo, gaz, par, elektr toki yordamida 55...220°S ga qizdiriladi;
  
• 
  reflektorli quritish. Maxsus elektr va gaz yordamida vashu kabilar yordamida issiqlik energiyasi massasini nuri bilan quritish. Bu usulda quritish qizitilgan xavo quritishga nisbatan 3- 5 marta tez bo‘ladi,
  

. yuqori chastotali tok yordamida quritish. Bu usul yalpi ishlab chiqarish sharoitida qoilaniladi. Bu usul bilan bir xil turdagi detallar bir vaqtda quritiladi, chunki har bir tur uchun o‘zining yuqori chastotali tok induktori kerak bo‘ladi.
134
U yoki bu quritish usulini tanlashda bo‘yoq turi raahsulotning shakli, ishlab chiqarish dasturi hisobga olinadi, chunki shu asosga ko‘ra quritish ma’romlari o'matiladi, Bo'vashdan awal mahsulot yuzalari tozalanib (mexanik yoki kimyoviy usul bilan) keyin yuviladi.