Ko‘p boltli birikmalarda boltlami mahkamlash tartibi quyidagicha:
boltlar ixtiyoriy ketma-ketlikda faqat tayanchgacha mahkamlanadi;
o‘rnatish chetki boltgacha bo‘lgan tartibda qarama-qarshi yo‘nalishlarda mahkamlanadi.
Ishlab turgan mashina va mexanizmlarda turtish, urilish va titrashlar natijasida rezbali birikmalar bo‘shab qolishi mumkin. Buni oldini olish maqsadida turli xil to‘xtatkichlardan foydalaniladi: a) kontrgaykadan foydalanish; b) shplintlar qo‘llash; v) prujina yoki qulf shaybalarini qo‘llash; g) gaykada maxsus belboq hosil qilish; d) boltlami simlar bilan kallak qismidagi teshikdan o‘tkazib o‘rab qo‘yish va h.k.
Aylanuvchi detallarni muvozanatlash
Mashina va mexanizmlaming birga aylanuvchi detaliari nomuvozanatlikka ega bo‘lishi mumkin, qaysiki ular ish jarayonida titrashlami hosil qiladi. Nomuvozanatlikning uch xil ko‘rinishi mavjud: statik, dinamik va aralashgan.
Agarda detaining og‘irlik markazi R uning simmetriya o‘qi bilan mos kelmasa u hoIda statik nomuvozanatlik hosil bo'iadi (14.4,a-rasm). Bu ko‘rinishdagi nomuvozanatlik «disk», «shkif»,
«maxovik» ko‘rinishdagi detallarda ko4p uchraydi.
Dinamik nomuvozanatlik detallaming ish jarayonida aylanish holatida kuchlar juftligi hosil bo'lganda paydo bo'iadi (14,4,v-rasm). Kuchlar juftligi L masofada ta’sir etib tayanchlarda tebranishlar hosil qiladi. Aralash nomuvozanatlik statik va dinamik nomuvozanatlikka ega detallarga taalluqli.
Ш
Dastgoh shpindellari, tirsakli vallar, nasoslaming ishchi i;'ildiraklari ya shu kabilar dinamik muvozanatlanadi.
14,4-rasm. Statik va dinamik muvozanatlash sxemalari: a) statik nomuvozanatdagi detalp; b) statik muvozanatdagi detalp; v) dinamik nomuvozanatdagi detalp; g) dinamik muvozanatdagi dstalp
Statik muvozanatlash ishqalanish koeffitsiyenti eng kiclr k bo‘lgan tayanchlarda (roliklar, prizmatik tayanchlar) det;:Jh i opravkalarga oLrnatgan holda olib boriladi (14,5-ra- ' Nomuvozanatlik natijasida detal opravka bilan birgahLi; aylanib eng og‘ir qismi pastda bo'lgan holda to‘xtaycii Muvozanatlash uchun detaining pastki qismidan ortiqc ha т е к olib tashlanadi yoki yengil tomoniga kerakli vaznda yu* mahkamlanadi. Yukning og‘irligi hisoblab yoki ketma-ketligi yuklanish vazni va holatini o‘zgartirish yo‘li bilan ariiqianadi. Detal ixtiyoriv holatga keltirilganda (qo‘l bilan) to‘xtab qolsa, м muvozanatlangan hisoblanadi.
Dostları ilə paylaş: |
