A. Mirzayev, A. Sotvoldiyev mashinasozlik texnologiyasi

Yig‘ish ishlarini mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish.

Seriyalab ishlab chiqarish sharoitida qoida bajariladigan chilangarlik ishlarini imkoniyati boricha turli mexanizmlar zimmasiga yuklash zarur. Masaian, elektr va xavo yordamida ishlovchi burash va teshik, rezba ochish, pritirlash mashinalari, presslab va shu kabilardan keng foydalanish kerak. Bundan tashqari, yig‘ish jarayoni unumdorligini oshirish uchun detallami o‘matish va biriktirish, bazaviy detallami mahkamlash uchun maxsus moslamalar, kcskichlar, burish moslamalari, nazorat va sozlash moslamalarini qo‘llash mumkin.
Ko‘p seriyali va yalpi ishlab chiqarish sharoitida avtomatlashtirilgan yig‘ish qurilmalari va avtomatik tizimlar keng qo‘llaniladi. Masalan, avtomatlashtiri 1gars yig‘ish ish o‘miga detallami yetkazib berish uchun bunkerli yuklash- tushirish qurilmalari, tashish uchun turli sirpantirish mexanizmlari, detallami holatini sozlash uchun mexanik manipulyatorlar keng qo‘llaniladi. Yig‘ish uchun avtomatik qurilmalar asosan Detaining uzatish va yig‘ish ishini amalga oshiruvchi mexanizmlardan iborat bo‘ladi. Masalan, vintlarni avtomatik mahkamlash qurilmalari.
Yig‘ishni avtomatlashtirilgan tizimlar qator ishlami avtomatik ravishda bajaruvchi qurilmalar, moslamalardan iborat bo‘lih ishchi yordamida harakatga keltiriladi va uning ishtirokida bajarilgan. Bunday hollarda ishchi avtomatlashtirish qiyin bo‘lgan murakkab ishlami bajaradi.
Avtomatik yig'ish tizimlarida barcha yig‘ish ishlari ishchining ishtirokisiz bajariladi. Masalan sirpanish podshipniklarining yig‘ish tizimlari va h.k. Keyingi yillarda seriyalab ishlab chiqarish uchun moslanuvchan
124
avtomatlashtirilgan tizimlar qo'llanilmoqde. Bunday tizimlur mahsulotni davriy harakatlanish hotlurldn moHhnuvchni qurflmalar bilan jihozlanadi, ularni ЬшЬцйНнИ ЛйМиИиг mahsulot turini o‘zgarishiga bog‘liq ravi.slulit ijnym Ко rlt
chiqiladi.

0 ‘rganilgan materialni mustahkamlash uchun savollar.

1. 
   Mashina va mexanizmlarini yig‘ish jarayoni nim;\?
   
2. 
   Yig‘ishni qanday turlarini bilasiz?
   
3. 
   Yig‘ishni mashina va mexanizmlar ishlab chiqarishdagi о‘mi qanday?
   
4. 
   Yig‘ish texnologik jarayonining tarkibiy qismi nimalardar
   

iborat?

5. 
   Yig‘ish texnologik jarayonini loyihalash uchun dastlabki ma’lumotlarini aytib bering?
   
6. 
   Yig‘ish sxemasi tuzishga misollar keltiring?
   
7. 
   Yig‘ish jarayonini me’yorlash usullari qaysilar?
   
8. 
   Yig‘ishni jarayonini mexanizatsiyalash avtomatlashtirishni me’yorlashdagi o‘mi qanday ifodalanadi?
   
9. 
   Yig‘ish texnologik jarayonini texnologik hujjatlarini sanat bering?
   
10. 
    Yig‘ish jarayonini tashkil qilish shakllari qaysilar?
    
11. 
    Yig‘ish tamoyillarini sanab bering va ularga misoll?.. keltiring.
    

125
XIV BOB